Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) nhóm họp từ ngày 14-17/10 tại London (Anh) để chính thức bỏ phiếu thông qua Khung Net-Zero với ngành vận tải biển. Khung này bao gồm quy định áp thuế carbon toàn cầu đối với ngành hàng hải.
Đây được xem là bước ngoặt trong nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính toàn cầu, khi ngành hàng hải hiện đóng góp gần 3% lượng phát thải CO2 của thế giới. Tuy nhiên, Mỹ đã lên tiếng chỉ trích Khung Net-Zero là “sáng kiến khí hậu mang tính áp đặt” và đe dọa áp dụng các biện pháp trả đũa như tăng phí cảng, hạn chế visa hoặc trừng phạt thương mại đối với các quốc gia ủng hộ cơ chế này.
Dù nhiều bên liên quan ủng hộ đề xuất áp thuế carbon toàn cầu đối với ngành vận tải biển của IMO, Mỹ lại cho rằng đây là “sáng kiến khí hậu mang tính áp đặt”. Ảnh: PR-foto Green Instruments.
Thỏa thuận sơ bộ Khung Net-Zero hàng hải toàn cầu của IMO đã được thông qua từ tháng 4/2025, sau khi Mỹ rút khỏi quá trình đàm phán. Tuy nhiên, tới nay, Washington vẫn tiếp tục nỗ lực cản trở đề xuất, bao gồm đe dọa tăng phí cảng và siết cấp thị thực đối với các quốc gia ủng hộ đề xuất này.
Bất chấp phản ứng gay gắt từ Mỹ, Ủy ban châu Âu ngày 12/10 tái khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ đối với khung quy định của IMO, nhấn mạnh “chỉ có hành động toàn cầu mới đảm bảo sân chơi công bằng và giúp ngành vận tải biển đạt trung hòa carbon vào năm 2050”.
Theo dự thảo, tiêu chuẩn nhiên liệu hàng hải của IMO sẽ áp dụng cho các tàu trọng tải trên 5.000 tấn. Tàu vượt ngưỡng phát thải quy định sẽ phải nộp phí carbon hoặc mua tín chỉ bù đắp, trong khi các tàu sử dụng nhiên liệu sạch hơn sẽ được thưởng lợi từ tín chỉ dư thừa. Toàn bộ doanh thu sẽ được quản lý bởi Quỹ Net-Zero của IMO, dùng để hỗ trợ các dự án giảm phát thải và chuyển đổi công bằng trong ngành.
Nghiên cứu của Đại học University College London (UCL) ước tính cơ chế này có thể tạo ra 11-12 tỷ USD mỗi năm giai đoạn 2028-2030, do phần lớn tàu biển sẽ phải nộp phạt trong những năm đầu thực thi.
