Từ châu Âu, Mỹ, Australia, Nhật Bản đến Hàn Quốc, hàng trăm nghìn tấn rác thải nhựa và phế liệu được chuyển về các làng ở Đông Java (Indonesia) như Gedangrowo, Bangun và Pagak, biến nơi đây thành bãi rác khổng lồ.
Tại các làng này, người dân sống và làm việc giữa núi rác với thu nhập chỉ vài USD/ngày bất chấp rủi ro sức khỏe.
Rác thải nhựa nhập khẩu vào Indonesia vẫn cao dù nước này đã ban hành quy định hạn chế tỷ lệ này dưới 2%. Ảnh: Fair Planet.
Trong khi đó, nhiều cơ sở sản xuất nhỏ như các lò vôi ở Malang hay các xưởng đậu phụ ở Sidoarjo đã dùng rác thải nhựa làm nhiên liệu vì chi phí rẻ gấp 6 lần so với củi hoặc gas. Nhưng cái giá phải trả là khói đen độc hại, bụi mịn và hóa chất nguy hiểm lan tỏa khắp khu dân cư.
Theo các nghiên cứu của Tổ chức Quan trắc sinh thái và Bảo tồn đất ngập nước (ECOTON), không khí quanh các khu sản xuất tệ hơn nhiều so với ngưỡng an toàn. Trong khi đó, thực phẩm như đậu phụ ở Tropodo chứa vi nhựa, còn trứng gà tại đây có hàm lượng dioxin cao thứ hai châu Á. Còn nước sông Brantas - nguồn nước sinh hoạt của gần 19 triệu người - cũng bị nhiễm vi nhựa và chất thải chưa qua xử lý từ 11 nhà máy giấy.
Dù Indonesia đã ban hành quy định giới hạn tạp chất nhựa trong giấy phế liệu nhập khẩu dưới 2%, trên thực tế, lượng rác thải nhựa nhập khẩu có thể lên tới 35%.
Năm 2025, Bộ Môi trường và Lâm nghiệp Indonesia tuyên bố dừng hoàn toàn nhập khẩu nhựa phế liệu, chỉ cho phép nhập khi có khuyến nghị đặc biệt. Tuy nhiên, tình trạng “lách luật” vẫn phổ biến, khi các doanh nghiệp lợi dụng kẽ hở để nhập khẩu rác thải nhựa dưới danh nghĩa nguyên liệu tái chế.
Trước tình hình đó, các tổ chức môi trường và nhà hoạt động trẻ như Aeshnina “Nina” Azzahra Aqilani đã lên tiếng kêu gọi các nước phát triển ngừng xuất khẩu rác sang Indonesia và chịu trách nhiệm xử lý tại chỗ. Cô khẳng định: “Rác của họ không nên trở thành gánh nặng cho chúng ta”.
