Đây là sáng kiến nhằm hài hòa tiêu chuẩn và kết nối các hệ thống giao dịch tín chỉ carbon hiện có trên thế giới. Sáng kiến do Bộ Tài chính Brazil khởi xướng, trong khuôn khổ Kế hoạch Chuyển đổi Sinh thái - New Brazil Plan, hướng tới phát triển bền vững bằng cách cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường.
Theo Thứ trưởng Cristina Reis, mục tiêu trọng tâm của Liên minh là đẩy nhanh tiến trình khử carbon và thực thi Thỏa thuận Paris. Việc tham gia liên minh là hoàn toàn tự nguyện và cánh cửa của liên minh luôn mở rộng cho mọi quốc gia mong muốn tham gia.
Thứ trưởng Cristina Reis nhấn mạnh rằng Liên minh Mở hướng tới mục tiêu hợp nhất các nỗ lực toàn cầu nhằm giảm phát thải và đẩy nhanh quá trình khử cacbon. Ảnh: COP30 Brazil.
Bà nhấn mạnh, đây không chỉ là một sáng kiến môi trường, mà còn là giải pháp tích hợp về kinh tế - xã hội, tạo điều kiện để các nước chia sẻ công nghệ, trao đổi kinh nghiệm và hình thành chuẩn mực sản xuất ưu tiên sản phẩm có hàm lượng carbon thấp. Theo bà Reis, khuôn khổ này có thể trở thành lợi thế cạnh tranh mới trong thương mại và đầu tư, đồng thời thúc đẩy việc làm xanh và giảm bất bình đẳng.
Tiến sĩ Catherine Wolfram, cố vấn kinh tế của Chủ tịch COP30, cho rằng đề xuất của Brazil có thể mở đường cho một cấu trúc định giá carbon toàn cầu thực chất. Bà nhấn mạnh, định giá carbon là công cụ cốt lõi giúp doanh nghiệp, nhà đầu tư và người tiêu dùng ra quyết định phù hợp với chi phí thực của phát thải, đồng thời khuyến khích lựa chọn các giải pháp ít carbon hơn.
Báo cáo của nhóm chuyên gia cho thấy hợp tác đa phương trong định giá carbon có thể giảm căng thẳng thương mại do chính sách đơn phương và tăng cường hỗ trợ cho các nước thu nhập thấp và trung bình.
Một điểm đáng chú ý khác của đề xuất là cơ chế phân phối lại thu nhập giữa các thành viên. Liên minh công nhận sự khác biệt về quy mô kinh tế, dân số và cơ cấu sản xuất giữa các quốc gia, do đó sẽ trích một phần doanh thu từ giao dịch hạn ngạch phát thải để tái phân bổ - đảm bảo chuyển đổi công bằng và giảm chênh lệch phát triển.
Hiện nay, khoảng 80 quốc gia đã áp dụng công cụ định giá carbon, trong đó gần 40 nước vận hành thị trường giao dịch phát thải. Với việc ban hành Luật số 15.042 (tháng 12/2024), Brazil đã chính thức thiết lập Hệ thống Giao dịch phát thải quốc gia (SBCE), trở thành một trong những quốc gia có thị trường carbon được quản lý. Luật mới mang lại cơ sở pháp lý rõ ràng, khuyến khích doanh nghiệp tham gia lộ trình giảm phát thải, qua đó củng cố vai trò của Brazil trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu.
Theo bà Reis, COP30 được coi là “COP của hành động”, và việc huy động khu vực tài chính cùng các bộ tài chính vào tiến trình này là yếu tố then chốt. Liên minh Mở vì thế không chỉ hướng đến giảm phát thải của các ngành công nghiệp lớn, mà còn giúp nội hóa chi phí ô nhiễm, buộc các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm cho tác động môi trường và tiến nhanh hơn trên con đường phi carbon hóa nền kinh tế.
