Khánh Hòa kiến nghị tháo gỡ vướng mắc khoanh vùng khoáng sản

Thực hiện Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP ngày 21/9/2025 của Chính phủ về việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024, mới đây UBND tỉnh Khánh Hòa đã báo cáo Bộ Nông nghiệp và Môi trường về những nút thắt trong thực tế.

Ông Nguyễn Minh Thư, Phó Giám đốc Sở NN-MT tỉnh Khánh Hòa cho biết, theo Nghị quyết 66.4, các dự án đầu tư công, dự án PPP, công trình trọng điểm và dự án phát triển kinh tế - xã hội do Chủ tịch UBND tỉnh quyết định sẽ được áp dụng cơ chế đặc thù về mỏ vật liệu. 

Tuy nhiên dù cơ chế mới cho phép thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm III và IV không phải thực hiện nhiều thủ tục như phê duyệt dự án đầu tư hay chuyển mục đích sử dụng đất, nhưng việc thiếu tiêu chí xác định dự án đang gây ra nhiều lúng túng.

Cụ thể, UBND tỉnh Khánh Hòa chỉ rõ sự lúng túng khi phân biệt giữa dự án đầu tư công thông thường và các dự án phát triển kinh tế - xã hội được Chủ tịch UBND tỉnh chấp thuận áp dụng cơ chế đặc thù. Hiện đang tồn tại quan điểm trái chiều về việc liệu tất cả các công trình tại khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 66.4 đều được áp dụng cơ chế, hay chỉ xem xét cho các dự án có nhu cầu vật liệu lớn, thời gian thi công ngắn và ở xa các mỏ đã cấp phép. Việc không có tiêu chí định lượng cụ thể để đánh giá, đề xuất dễ dẫn đến tình trạng khiếu nại giữa các chủ dự án và khiến địa phương thiếu cơ sở pháp lý để ban hành các văn bản chấp thuận.

Bên cạnh đó, các quy định về môi trường và quy hoạch cũng bộc lộ nhiều điểm chưa thông suốt. Theo báo cáo, dù Nghị quyết cho phép bỏ qua thủ tục thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM), nhưng nếu đơn vị khai thác không lập hồ sơ này sẽ gặp khó khăn trong việc quản lý, kiểm tra vi phạm và thiếu cơ sở thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường, đóng cửa mỏ sau khai thác.

Đặc biệt, quy định yêu cầu khu vực khoáng sản phục vụ dự án phải được khoanh định vào khu vực không đấu giá vô tình tạo thêm một bước thủ tục hành chính, mâu thuẫn với mục tiêu đơn giản hóa khi mà các bước như phù hợp quy hoạch hay kế hoạch sử dụng đất đã được lược bỏ.

Cuối cùng, vướng mắc về việc nâng công suất khai thác cũng được tỉnh nhấn mạnh. Nghị quyết cho phép nâng công suất khoáng sản nhóm III, nhóm IV theo nhu cầu dự án mà không cần điều chỉnh chủ trương đầu tư hay hồ sơ môi trường, nhưng lại không làm rõ việc có phải lập lại hồ sơ thiết kế khai thác hay không. 

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường lo ngại nếu doanh nghiệp phải lập hồ sơ điều chỉnh thiết kế khi tăng công suất rồi lại thực hiện lại khi quay về công suất ban đầu sẽ gây phát sinh thủ tục hành chính không đáng có. 

Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP ban hành cuối tháng 9/2025 đặt mục tiêu gỡ vướng chủ yếu về việc cung cấp vật liệu xây dựng (VLXD) cho các dự án trọng điểm bằng cơ chế đặc thù, cho phép áp dụng quy định riêng (không phải đấu giá, đơn giản hóa thủ tục) đối với khai thác khoáng sản nhóm IV (đất, đá, cát) phục vụ công trình đầu tư công, PPP, quốc gia, và dự án địa phương, nhằm giải quyết tình trạng khan hiếm vật liệu cho hạ tầng, đảm bảo nguồn cung cho các dự án quan trọng, đặc biệt là giao thông.

Nghị quyết này cho phép khai thác khoáng sản nhóm IV (như đất, đá, cát) cung cấp cho các dự án đầu tư công, PPP, dự án trọng điểm quốc gia, và dự án địa phương mà không cần đấu giá; bổ sung quy định đơn giản hóa, quyết toán tiền cấp quyền khai thác cho các giấy phép cấp trước 01/7/2025, đảm bảo quyền lợi người dân; doanh nghiệp; giải quyết vấn đề thu hồi và xử lý khoáng sản tồn dư từ các dự án để tránh lãng phí và ô nhiễm.