Từ ngày 9 - 13/6, Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc 2025 diễn ra tại thành phố Nice (Pháp), dưới sự đồng tổ chức của Chính phủ Pháp và Costa Rica.
Đây là sự kiện toàn cầu quan trọng nhằm thúc đẩy các hành động thiết thực, mang tính khẩn cấp để bảo vệ đại dương – lá phổi xanh của hành tinh và là nền tảng cho sự sống, khí hậu và phát triển bền vững.
Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc 2025 dự kiến sẽ thông qua một Tuyên bố chính trị cùng hệ thống cam kết tự nguyện được gọi là Kế hoạch Hành động đại dương Nice, tập trung vào việc bảo tồn và sử dụng bền vững tài nguyên biển, đóng góp trực tiếp cho Mục tiêu Phát triển bền vững số 14 về “Sự sống dưới nước”.
Lời kêu gọi hành động vì đại dương
Phát biểu khai mạc ngày 9/6 (giờ địa phương), Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Tổng thống Costa Rica Rodrigo Chaves Robles và Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres đã đồng loạt phát đi lời kêu gọi hành động khẩn cấp vì đại dương, dựa trên khoa học, đoàn kết và cam kết chính trị mạnh mẽ. Các nhà lãnh đạo cảnh báo: Nếu không hành động ngay, nhân loại sẽ đối mặt với một tương lai mất mát sinh kế, sụp đổ hệ sinh thái và bất ổn khí hậu toàn cầu.
Phiên thảo luận chuyên đề trong Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc 2025 hôm 9/6. Ảnh: Getty Images.
Hưởng ứng lời kêu gọi đó, Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) tái khẳng định vai trò tiên phong trong thích ứng và giảm thiểu tác động biến đổi khí hậu, đặc biệt liên quan đến đại dương. Tổng Thư ký WMO Celeste Saulo gọi sự nóng lên, axit hóa và mực nước biển dâng là một “cơn sóng thần thầm lặng”, đe dọa nền kinh tế xanh dương trị giá hàng tỷ USD và cả mục tiêu phát triển bền vững.
“Chúng ta cần đảo chiều làn sóng này và điều đó chỉ có thể đạt được qua hợp tác khoa học, chia sẻ dữ liệu, tiêu chuẩn thống nhất và ý chí chính trị,” bà Saulo nhấn mạnh.
Cụ thể, các hệ thống dự báo khí tượng biển do WMO hỗ trợ đang giúp ngành vận tải tối ưu hóa tuyến đường, tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải, đồng thời tăng độ an toàn trên biển. Đây là ví dụ rõ ràng về giải pháp công nghệ phục vụ bảo vệ đại dương.
WMO cũng đồng tài trợ Hệ thống Quan trắc đại dương toàn cầu (GOOS) – mạng lưới hàng nghìn thiết bị ví như “đôi mắt của đại dương”, cung cấp dữ liệu cho dự báo khí hậu và hiện tượng El Nino/La Nina chính xác hơn. Cùng với đó là chương trình Argo gồm gần 4.000 phao robot, và hơn 1.000 tàu hàng tự nguyện chia sẻ dữ liệu thời gian thực.
Tuy nhiên, tỷ lệ tham gia đang có xu hướng giảm, đặt ra thách thức về tính liên tục và độ phủ dữ liệu. Để đáp ứng, ngày 13/6, WMO, Ủy ban Hải dương học liên chính phủ (IOC) của UNESCO và Tổ chức Hàng hải quốc tế (IMO) sẽ ra mắt sáng kiến “10.000 tàu vì đại dương”, nhằm mở rộng mạng lưới quan trắc toàn cầu và củng cố nền tảng khoa học cho hành động khí hậu.
Hành động từ bờ biển đến cộng đồng
Nếu bảo vệ đại dương là nền tảng cho hành tinh, thì hành động vì cộng đồng ven biển là bước đi cấp thiết để bảo vệ sự sống con người trước những tác động ngày càng rõ rệt của biến đổi khí hậu. Thời tiết cực đoan, nước biển dâng, bão và triều cường đang đe dọa hàng tỷ người sống gần bờ biển, đặc biệt là tại các quốc đảo nhỏ và quốc gia đang phát triển.
Bảo vệ sức khỏe đại dương là bảo vệ sức khỏe hành tinh. Ảnh: WMO.
Tại sự kiện bên lề “Từ bờ biển đến cộng đồng”, các nhà lãnh đạo, bao gồm Bộ trưởng Ngoại giao Jamaica Kamina Johnson Smith, Tổng Thư ký WMO Celeste Saulo và đại diện các cơ quan Liên hợp quốc khác đạt được sự đồng thuận rằng thế giới cần xây dựng hệ thống cảnh báo sớm dựa vào cộng đồng, gắn với quy hoạch giảm nhẹ rủi ro thiên tai.
Trọng tâm của thảo luận là sáng kiến “Cảnh báo sớm cho mọi người” do Tổng Thư ký Liên hợp quốc Guterres phát động, với mục tiêu giúp mọi người dân, đặc biệt là những người dễ tổn thương nhất, nhận được cảnh báo kịp thời và hành động trước các mối nguy từ đại dương.
“Dù thời tiết tác động ở cấp địa phương, chúng ta không thể đối mặt với nó nếu thiếu hợp tác toàn cầu. Thời tiết là vấn đề không biên giới, dữ liệu quan sát và dự báo cần được chia sẻ toàn cầu để phục vụ từng cộng đồng cụ thể”, bà Saula nhấn mạnh.
Tại hội nghị, WMO cam kết tiếp tục hỗ trợ các quốc đảo nhỏ và cộng đồng ven biển thông qua hệ thống dự báo kịp thời, cảnh báo chính xác và nâng cao năng lực ứng phó. Đây không chỉ là hỗ trợ kỹ thuật mà là cam kết nhân đạo và khí hậu nhằm đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong cuộc chiến bảo vệ đại dương.
