Chỉ tiêu này tham vọng về đích sớm 4 năm so với Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí đến năm 2030, định hướng đến 2035 (ban hành tháng 3/2024), trong đó mục tiêu đến năm 2030 là 75-80% số ngày có AQI tốt và trung bình.
Hà Nội chìm trong màn sương mù ô nhiễm, ảnh chụp sáng ngày 12/12, khi AQI gần chạm mức nguy hại. Ảnh: Hoàng Hiền.
Xác định nguồn gây ô nhiễm
Theo bà Lê Thanh Thủy, Phó Phòng quản lý môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội), các nghiên cứu bước đầu chỉ ra giao thông là một trong những nguồn phát thải chính gây ô nhiễm. Tuy nhiên, ô nhiễm không khí là nguồn di động, không có ranh giới cứng.
Nguyên nhân nữa là do điều kiện khí hậu gây hiện tượng nghịch nhiệt và địa hình đặc thù, khiến Hà Nội phải gánh chịu "mùa ô nhiễm" vào những tháng cuối năm. Dù mùa ô nhiễm năm nay đến chậm 1-2 tháng, tần suất và mức độ ô nhiễm không thay đổi, ảnh hưởng nặng nề tới sức khỏe người dân.
Do không kiểm soát được yếu tố thời tiết, thành phố đang tập trung đưa ra các chính sách về giao thông, kiểm kê nguồn thải để "bắt bệnh" ô nhiễm không khí. Bà Thủy cho biết thành phố sẽ xác định rõ tỷ lệ gây ô nhiễm từ giao thông, xây dựng... để tập trung nguồn lực giải quyết dứt điểm.
Nếu giao thông gây ô nhiễm 50-70% như nghiên cứu của WB, Hà Nội sẽ ưu tiên giải quyết vấn đề này trước. Đối với nguồn ô nhiễm từ bên ngoài, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang thành lập ban chỉ đạo vùng, trong đó Hà Nội cùng các tỉnh lân cận sẽ cùng xác định nguồn ô nhiễm chung và trách nhiệm của từng địa phương.
Triển khai nhiều giải pháp cấp bách và lâu dài
Trước tình trạng AQI tăng cao, trong hơn một tuần qua, Hà Nội đã liên tiếp 2 văn bản khẩn cấp thực hiện các giải pháp cấp bách cũng như định ra lộ trình kiểm soát chất lượng không khí về lâu dài. Đó là Chỉ thị 19/CT-UBND ngày 10/12/2025 và văn bản số 6356/UBND-NNMT ngày 01/12/2025.
Các văn bản này đã đưa ra hàng loạt biện pháp như: kiểm soát bụi tại các công trường xây dựng. Các cơ sở sản xuất có nguy cơ ô nhiễm lớn phải linh hoạt điều chỉnh giảm công suất hoặc dời lịch các công đoạn phát sinh nhiều bụi/khí thải (như thổi lò, nghiền nguyên liệu) sang thời điểm thời tiết thuận lợi hơn.
Các phường, xã tăng tần suất quét đường, hút bụi; sử dụng xe chuyên dụng phun nước rửa đường, dập bụi tại các trục giao thông chính, ưu tiên thực hiện vào khung giờ thấp điểm (đêm và sáng sớm, trước 6h sáng); không cấp phép thi công đào lòng lê đường, vỉa hè (trừ các trường hợp xử lý sự cố khẩn cấp) trong giai đoạn cuối năm khi chất lượng không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng.
Cùng với các biện pháp tức thời, thành phố cũng đưa ra nhiều giải pháp căn cơ, trong đó trọng tâm là chuyển đổi phương tiện sử dụng năng lượng hóa thạch sang năng lượng xanh, sạch.
Cùng với đó, thành phố sẽ xây dựng các Vùng phát thải thấp (Low Emission Zones - LEZ). Đây là khu vực hạn chế phương tiện gây ô nhiễm, ưu tiên xe sử dụng năng lượng sạch. Nghị quyết về LEZ đã được HĐND thành phố thông qua cuối tháng 11. Trong đó, môtô, xe gắn máy chạy xăng sẽ bị cấm lưu thông tùy theo khung giờ hoặc khu vực. Ôtô không đạt tiêu chuẩn khí thải mức 4 sẽ bị hạn chế và tiến tới cấm vào các khu vực này.
Hà Nội cũng đưa ra lộ trình chuyển đổi, từ 1/7/2026, xe taxi chỉ được đầu tư mới hoặc thay thế bằng phương tiện chạy điện/năng lượng xanh. Xe máy phải hoàn tất chuyển đổi trước năm 2030.
Chỉ tiêu về không khí "sạch" nằm trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố khóa 18 (nhiệm kỳ 2025- 2030) ban hành cuối tháng 11. Nghị quyết yêu cầu xây dựng Đề án tổng thể khắc phục 5 điểm nghẽn của thành phố gồm trật tự đô thị, ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, úng ngập và vệ sinh an toàn thực phẩm.
