Tháo gỡ vướng mắc cho năng lượng tái tạo

Thu hút đầu tư năng lượng tái tạo

Cuối năm 2022, Việt Nam và Nhóm đối tác quốc tế đã công bố Tuyên bố Chính trị thiết lập Quan hệ Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (Tuyên bố JETP). Bên cạnh mục tiêu giảm dần sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch và phát triển năng lượng sạch, JETP cũng chú trọng giải quyết các tác động xã hội do quá trình chuyển đổi mạng lại, như tạo sinh kế thay thế, đào tạo cho lực lượng lao động bị ảnh hưởng và mở ra cơ hội kinh tế mới.

Theo JETP, Nhóm đối tác quốc tế cam kết sẽ hỗ trợ 15,5 tỷ đô la Mỹ để giúp Việt Nam đẩy nhanh quá trình phi các-bon hóa hệ thống điện, hướng tới tương lai phát thải ròng bằng “0”. Việt Nam xác định đây là cơ hội huy động nguồn lực để thực hiện các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính quốc gia, Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu đến năm 2050 cũng như Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia.

Tuyên bố tập trung vào lĩnh vực năng lượng, và rõ ràng, các cam kết tài chính của JETP chỉ là một phần nhỏ trong nhu cầu của Việt Nam cho giai đoạn đến năm 2030. Nhưng nếu sắp xếp ưu tiên một cách có chiến lược, đây sẽ là vốn “mồi” để sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách và huy động đầu tư từ khối tư nhân trong tương lai. 

Chính sách mở đường

Qua 3 năm triển khai Tuyên bố JETP, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều cơ chế chính sách thúc đẩy các dự án về năng lượng, tạo hành lang pháp lý ngày càng thông thoáng, tháo gỡ các điểm nghẽn, khó khăn vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án JETP. 

Nổi bật, Luật Điện lực năm 2024 quy định về quy hoạch phát triển điện lực, tạo hành lang pháp lý để các tổ chức, doanh nghiệp đầu tư xây dựng dự án điện lực; phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới; xây dựng thị trường điện cạnh tranh, vận hành hệ thống điện quốc gia đảm bảo an ninh, an toàn, hiệu quả.

Cùng với đó, Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách về quy hoạch và đầu tư dự án điện lực, cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện tái tạo và khách hàng lớn, cũng như phát triển năng lượng tái tạo và năng lượng mới. Mới đây, Nghị định số 225/2025/NĐ-CP đã xử lý “điểm nghẽn” trong đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án năng lượng tái tạo theo hướng thuận lợi, minh bạch hơn. Bộ Tài chính cũng đã có chính sách tháo gỡ vướng mắc cho các dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài, trong đó có nhóm dự án thuộc phạm vi JETP.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường trình Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện Quy hoạch không gian biển quốc gia, tối ưu hóa sử dụng biển cho phát triển năng lượng tái tạo; đồng thời đề xuất sửa đổi quy định giao khu vực biển nhằm thúc đẩy điện gió ngoài khơi.

Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV đang diễn ra, Bộ Công Thương đã trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, nhằm kỳ vọng giải quyết được những điểm nghẽn, nút thắt trong quá trình phát triển năng lượng; có ý nghĩa đặc biệt, mang tính chất mở để triển khai thực hiện Quy hoạch điện VIII cũng như cam kết của Việt Nam đạt trung hòa các-bon vào năm 2050.

Tháng 12/2022, Việt Nam và Nhóm đối tác Quốc tế (IPG) ký kết Thỏa thuận JETP.

Tháng 8/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án triển khai JETP.

Tháng 12/2023, Việt Nam công bố Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện JETP