Hồ chứa ở Bình Thuận ‘gồng mình’ cắt lũ sau trận mưa kỷ lục

Từ đêm ngày 3/12 đến rạng sáng ngày 4/12 vừa qua, khu vực Bình Thuận, tỉnh Lâm Đồng đã hứng chịu một đợt mưa lớn trên diện rộng với cường độ khủng khiếp.

Theo lãnh đạo Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bình Thuận, lượng mưa ghi nhận tại lưu vực hồ Sông Quao và Lòng Sông dao động từ 225 - 461 mm. Đây được xác nhận là lượng mưa ngày lớn nhất từng được ghi nhận tại khu vực này, gây ra tình trạng ngập lụt nghiêm trọng tại các vùng trũng và cô lập nhiều tuyến giao thông quan trọng.

Đặc biệt, tại hồ Lòng Sông, chỉ trong vỏn vẹn hai giờ đồng hồ (từ 2 - 4 giờ sáng ngày 4/12), lượng mưa đã đổ xuống trên 289 mm. Điều này tạo ra áp lực nước về hồ vô cùng lớn, với lưu lượng đỉnh lũ đo được lên đến hơn 1.143 m3/s.

Mặc dù tổng diện tích lưu vực các hồ chứa thủy lợi chỉ chiếm khoảng 25% tổng diện tích toàn vùng, song các công trình này đã đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát và giảm bớt dòng nước lũ đổ về hạ du.

Cụ thể, tại hồ Sông Quao, tổng lượng lũ về hồ đạt 55 triệu m3, gấp 8,8 lần dung tích phòng lũ thiết kế. Hồ đã giữ lại được 12 triệu m3 nước, đồng thời thực hiện xả tràn do mực nước vượt ngưỡng thiết kế 0,95m để đảm bảo an toàn đập.

Tương tự, tại hồ Lòng Sông, trong tổng số 18,16 triệu m3 lũ về, hồ đã giữ lại được 4,14 triệu m3 (chiếm 22,77%) nhằm giảm tải đáng kể cho vùng hạ lưu.

Một thực tế đáng lưu ý là tại Sông Lũy, dù hồ chỉ xả với lưu lượng 100 m3/s nhưng lưu lượng thực tế đo được tại trạm thủy văn lại lên tới 1.190 m3/s.

“Điều này khẳng định rằng, phần lớn lượng nước gây ngập lụt ở hạ du là do nước mưa từ các lưu vực tự nhiên nằm ngoài tầm kiểm soát của các công trình thủy lợi đổ về”, lãnh đạo công ty giải thích.

Trước thực trạng này, để ứng phó hiệu quả hơn với những biến động cực đoan của thời tiết trong tương lai, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bình Thuận kiến nghị cần triển khai quyết liệt các nhóm giải pháp đồng bộ.

Trước hết, cần nâng cao năng lực cảnh báo bằng cách lắp đặt bổ sung các hệ thống đo mưa, trạm quan trắc mực nước tại cả các dòng sông, suối tự nhiên nhằm cung cấp dữ liệu kịp thời và chính xác hơn.

Thứ hai, cần khơi thông dòng chảy bằng việc mở rộng và nạo vét các tuyến tiêu thoát lũ sau hồ chứa để đảm bảo quá trình xả lũ diễn ra suôn sẻ, tránh gây ứ đọng cục bộ tại hạ lưu.

Cuối cùng, việc vận hành linh hoạt và nâng cấp công trình là vô cùng quan trọng. Cần điều chỉnh quy trình vận hành hồ chứa một cách khoa học và linh hoạt để chủ động hạ thấp mực nước đón lũ khi có dự báo mưa lớn, đồng thời đầu tư nâng cấp để tăng dung tích phòng lũ cho các công trình thủy lợi trọng điểm.