Kích hoạt các phương án bảo vệ khẩn cấp
Những ngày đầu tháng 12, Hà Nội liên tục chìm trong lớp sương mù dày đặc. Nhiều trạm quan trắc ghi nhận chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở mức xấu đến rất xấu, buộc các cơ sở giáo dục phải kích hoạt những phương án khẩn cấp bảo vệ học sinh.
Những ngày đầu tháng 12, Hà Nội liên tục chìm trong lớp sương mù dày đặc, nhiều trạm quan trắc ghi nhận chỉ số chất lượng không khí ở mức xấu đến rất xấu. Ảnh: Hoàng Hiền.
Nhiều trường đã lập tức quyết định tạm dừng các hoạt động ngoài trời trong những ngày chất lượng môi trường không khí ở mức kém, "xấu". Các buổi thể dục giữa giờ, chào cờ, sinh hoạt tập thể đầu tuần, lao động... được điều chỉnh theo hướng dời vào không gian kín, hoặc chuyển sang hình thức linh hoạt ngay trong lớp học.
Theo phương án đã được các trường học xây dựng, khi chỉ số AQI vượt ngưỡng nguy hại, ban giám hiệu lập tức phát thông báo khuyến cáo phụ huynh cân nhắc cho con nghỉ học tạm thời. Phương án học trực tuyến cũng được các trường đề xuất thực hiện. Tuy có thể gây ra xáo trộn nhất định cho kế hoạch giảng dạy, song nhiều giáo viên cho biết dạy học trực tuyến là lựa chọn cần thiết trong bối cảnh ô nhiễm diễn biến khó lường.
Việc sử dụng máy lọc không khí trong các lớp học trở thành chủ đề được nhắc đến nhiều nhất trong cộng đồng phụ huynh. Một vài phụ huynh chủ động mang máy lọc không khí từ nhà đến lớp để sử dụng tạm thời trong những ngày ô nhiễm tăng cao. Nhiều phụ huynh chia sẻ rằng việc trang bị máy lọc không khí không phải là giải pháp lâu dài, nhưng là điều họ có thể làm ngay để bảo vệ con.
Một phụ huynh tại phường Văn Miếu - Quốc Tử Giám cho biết, buổi sáng đưa con đến trường, chị cảm thấy lo lắng vì đây cũng là thời điểm các phương tiện hoạt động nhiều, trong khi tình trạng ô nhiễm đang không tốt.
“Tôi phải trang bị cho con khẩu trang đạt chuẩn chống bụi mịn, đồng thời đề nghị giáo viên đóng kín các cửa của lớp học và bật điều hòa chế độ lọc không khí trong suốt buổi học. Trẻ con đâu nhận biết được không khí sạch hay bẩn, người lớn phải chủ động thôi”, chị nói.
Vừa qua, UBND TP Hà Nội yêu cầu trong trường hợp không khí ô nhiễm nghiêm trọng, các trường học trên địa bàn TP có thể tạm dừng, hoặc điều chỉnh thời gian học để đảm bảo an toàn sức khoẻ cho học sinh. Theo công văn, khi chỉ số chất lượng không khí VN AQI (Air Quality Index) đạt từ 301 trở lên (mức “Ô nhiễm nghiêm trọng”), Sở GD&ĐT phải chỉ đạo các trường tạm dừng hoặc điều chỉnh thời gian học tập, làm việc để bảo đảm an toàn sức khỏe cho học sinh.
Ứng phó linh hoạt
Đại diện một số trường cho biết, các nhà trường cũng phải đối diện áp lực không nhỏ. Việc quyết định cho học sinh nghỉ khi ô nhiễm lên ngưỡng nguy hại không hề đơn giản, bởi cần tính đến kế hoạch học tập, sĩ số, cũng như điều kiện của phụ huynh. Một số trường đã lựa chọn mô hình “nghỉ linh hoạt”: phụ huynh có thể cho con ở nhà nếu lo ngại sức khỏe, trong khi lớp học vẫn duy trì ở mức tối thiểu để hỗ trợ những em không có điều kiện tự học.
Bà Hà Nhung, Hiệu trưởng một trường mầm non trên địa bàn phường Định Công cho biết, có nhiều phụ huynh cũng bày tỏ nỗi lo khi ô nhiễm ngày càng gia tăng. "Có một vài phụ huynh đã gọi điện và nhắn tin cho tôi chia sẻ lo lắng về việc cho các con tham gia hoạt động ngoài trời và nhắc các cô hạn chế mở cửa sổ phòng học để thông gió trong những ngày ô nhiễm không khí".
Trẻ em khi tiếp xúc bụi mịn dễ gặp các triệu chứng như ho, khó thở, kích ứng mắt, mũi, họng, gia tăng các cơn hen ở trẻ có bệnh lý nền, tăng nguy cơ nhiễm trùng hô hấp và có thể làm nặng lên các bệnh lý sẵn có như viêm phế quản. Ảnh: Hoàng Hiền.
Chị Hoàng Hạnh, người thường xuyên theo dõi chỉ số AQI cho biết, chị cảm thấy lo lắng cho người thân trong gia đình khi liên tiếp những ngày đầu tháng 12 ghi nhận chỉ số AQI mức kém đến rất kém. “Tôi thường xuyên theo dõi AQI và luôn nhắc nhở các thành viên trong gia đình đeo khẩu trang khi ra ngoài. Tôi thậm chí còn phải nhắn tin trao đổi với giáo viên của con về việc hạn chế cho các cháu tham gia hoạt động ngoài trời và luôn đóng cửa sổ phòng học”, chị Hạnh cho biết.
Lo lắng của các bậc phụ huynh không phải là vô căn cứ, theo bà Hoàng Tú Anh, Giám đốc Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số (CCIHP), trẻ em khi tiếp xúc bụi mịn dễ gặp các triệu chứng như ho, khó thở, kích ứng mắt, mũi, họng, gia tăng các cơn hen ở trẻ có bệnh lý nền, tăng nguy cơ nhiễm trùng hô hấp và có thể làm nặng lên các bệnh lý sẵn có như viêm phế quản. Các hạt bụi mịn PM2.5 thâm nhập sâu vào phổi còn có thể gây giảm khả năng trao đổi oxy, dẫn tới mệt mỏi, đau đầu, và ảnh hưởng chức năng tim, phổi ngay trong ngắn hạn.
“Không khí ô nhiễm không chỉ là vấn đề môi trường mà là vấn đề sức khỏe cộng đồng cấp bách. Trẻ em cần được ưu tiên bảo vệ bằng những biện pháp như giảm tối đa hoạt động ngoài trời vào ngày ô nhiễm nặng, sử dụng khẩu trang lọc bụi đạt chuẩn, dùng máy lọc không khí trong nhà, theo dõi cảnh báo chất lượng không khí hằng ngày và điều trị kịp thời khi có triệu chứng”, bài Tú Anh nhấn mạnh.
Tuy nhiên, để những nỗ lực này phát huy hiệu quả lâu dài, cần có sự định hướng thống nhất từ ngành giáo dục, sự hỗ trợ về thiết bị từ ngân sách và đặc biệt là các giải pháp căn cơ nhằm cải thiện chất lượng không khí của thành phố. Bởi dù trường học có cố gắng đến đâu, mọi biện pháp vẫn chỉ mang tính tạm thời nếu nguyên nhân gốc rễ của ô nhiễm không được xử lý.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và tốc độ đô thị hóa nhanh, các cơ sở giáo dục đang đứng trước yêu cầu thích nghi với những rủi ro môi trường ngày càng phức tạp một cách linh hoạt, quyết tâm bảo vệ sức khỏe học sinh trở thành nền tảng quan trọng để các trường học tiếp tục duy trì một môi trường giáo dục an toàn và bền vững.
