Ngã tư Phạm Hùng cắt Dương Đình Nghệ cuối năm 2025, tiếng động cơ nổ giòn đặc trưng của xe máy xăng đang dần nhường chỗ cho âm thanh nhẹ hơn của xe điện. Chị Lê Thùy Trang (quận Đống Đa) trên chiếc xe máy điện mới mua được hơn hai tháng cho biết: “Cảm thấy ngã tư giờ cao điểm đỡ mùi khói hơn, bớt ngột ngạt hơn”.
Hà Nội vừa đưa mẫu xe điện 2 bánh vào trạm xe đạp công cộng. Ảnh: Nguyễn Trường.
Hạn chế xe xăng - kỳ vọng từ quyết sách và thay đổi thói quen
Quả thật, theo quan sát của phóng viên, trong dòng xe đang lưu thông trên đường, đã có nhiều những màu “xanh” hy vọng từ các dòng xe buýt điện, xe tắc-xi điện, xe máy chạy điện. Trải nghiệm đoạn đường từ phố Định Công lên Đinh Tiên Hoàng bằng xe tắc-xi điện hôm chủ nhật vừa rồi, chị Thái Hà (ở Định Công Thượng) cho biết, chị có thói quen gọi xe tắc-xi chạy bằng xăng. Vì cơ địa nhạy cảm khi tiếp xúc mùi xăng xe nên mỗi khi di chuyển, dù mang khẩu trang nhưng chị vẫn bị cảm giác nôn nao khó chịu.
Tuy nhiên, khi đi trên chiếc xe tắc-xi chạy điện của hãng Xanh SM, chị không bị cảm giác khó chịu đó nữa. Theo chị Hà, TP Hà Nội triển khai hạn chế xe điện khu vực trung tâm vừa mang lại cảm giác dễ chịu cho một số người nhạy cảm với mùi xăng xe như chị, lại đáp ứng mục tiêu giảm phát thải mà thành phố đặt ra. Với những tiện ích đó, việc Hà Nội áp dụng vùng phát thải thấp, theo chị Hà, là hoàn toàn hợp lý, văn minh.
Nhưng không phải ai cũng dễ dàng thay đổi thói quen. Anh Lê Đức Tùng, tài xế xe công nghệ bộc bạch: “Nhiều người vẫn quen đi xe tắc-xi truyền thống nên xe điện có lúc “ế”, muốn có lượng khách ổn định chắc phải chờ đợi người dân thay đổi dần thói quen. Bên cạnh đó, xe điện chi phí vận hành thấp nhưng đầu tư ban đầu hơi cao nên nếu có hỗ trợ vay ưu đãi, việc anh em tài xế chuyển đổi sang xe điện sẽ nhanh hơn. Theo tôi được biết, chính quyền thành phố đang xem xét mức hỗ trợ này trong gói chính sách giảm phát thải giai đoạn 2025-2030”.
Hiện Hà Nội đã có hơn 240 xe buýt điện hoạt động trên 12 tuyến, dự kiến mở thêm 15 tuyến mới vào năm 2026. Dịch vụ taxi điện cũng tăng trưởng nhanh, chiếm khoảng 25% thị phần taxi tại nội đô. Một số tuyến phố như Đinh Tiên Hoàng, Tràng Tiền, Hàng Khay đã được tổ chức lại không gian giao thông theo hướng ưu tiên cho xe ít phát thải, để thực hiện chính sách "vùng phát thải thấp".
Chia sẻ về mục tiêu triển khai thực hiện vùng phát thải thấp trên địa bàn Hà Nội, tại Hội nghị thông tin chuyên đề và giao ban triển khai nhiệm vụ trọng tâm công tác báo chí Thành phố tháng 12/2025 do Ban Tuyên giáo và Dân vận tổ chức, Phó Giám đốc Sở NN&MT Nguyễn Minh Tấn cho biết: Đề án vùng phát thải thấp của UBND TP. Hà Nội đặt mục tiêu giảm 40% phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực giao thông vào năm 2030, đồng thời nghiên cứu dừng xe máy xăng tại các phường nội thành vào năm 2035. Lộ trình này đi kèm với việc mở rộng hạ tầng giao thông sạch: Tăng số lượng xe buýt điện, phát triển trạm sạc công cộng và khuyến khích người dân chuyển đổi phương tiện thông qua hỗ trợ tài chính.
Hà Nội bước sâu vào lộ trình giảm phát thải các-bon thực tế đã cho thấy từ quyết tâm của Thành phố, đã có sự chuyển dịch trong nhận thức, hành động của người sử dụng phương tiện, tham gia giao thông, việc này không chỉ mang mục đích chấp hành quy định mà còn với mong muốn đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải để hướng tới một đô thị phát triển xanh.
Tô đậm lá phổi xanh cho thành phố
Nếu giao thông xanh giúp giảm phát thải, thì cây xanh chính là “người chữa lành” bầu không khí. Theo thống kê của Sở NN&PTNT Hà Nội, năm 2024, toàn Thành phố đã trồng mới được 481.000 cây xanh, đạt 103% so với kế hoạch. Năm 2025, Thành phố Hà Nội đề ra chỉ tiêu trồng mới khoảng 700.000 cây xanh, trong đó phấn đấu tạo thêm các trục xanh trên các tuyến đường vành đai và phát triển thêm công viên quy mô lớn tại phía Tây Thành phố.
Từ khi có công viên nhiều người như tuổi tôi hằng ngày được vận động mà khoẻ lên, ông Bắc người trong ảnh kể. Ảnh: Hoài Thơ.
Ở công viên rừng Phúc Tân (Long Biên), ông Bắc vẫn đều đặn tập thể dục hằng ngày. Ông kể: “Từ khi có công viên cây xanh, nhiều người ở tuổi tôi hằng ngày được vận động mà khỏe lên”.
Theo tính toán của Viện Quy hoạch Xây dựng Hà Nội, mỗi cây xanh đô thị trưởng thành có thể hấp thụ 10-25 kg CO₂ mỗi năm, đồng thời giảm nhiệt độ khu vực xung quanh từ 2-4°C trong những tháng hè. Việc tăng mật độ cây không chỉ giảm các-bon, mà còn cải thiện sức khỏe cộng đồng - điều được chứng minh rõ rệt qua các chỉ số chất lượng không khí miễn nhiễm sau khi phủ xanh dải phân cách trên đường Láng - Hòa Lạc.
Hà Nội cũng đang mở rộng mô hình “công viên rừng”, “rừng đô thị nhỏ”. Những mảng rừng trồng theo nguyên tắc tự nhiên, mật độ cao, đa dạng loài, giúp tăng khả năng hấp thụ khí độc và tạo nơi trú ngụ cho chim chóc - một tín hiệu hiếm hoi ở đô thị đông đúc.
Trong nhiều khu dân cư, người dân cũng chủ động góp phần xanh hóa: từ các vườn hoa nhỏ do cư dân tự quản đến các tuyến phố “không rác - nhiều cây” hình thành bởi tổ dân phố và đoàn thanh niên với nhận thức: Một đô thị xanh hóa bền vững luôn bắt đầu từ chính cộng đồng sống trong đó.
Giảm khí thải các-bon là trách nhiệm không thể trì hoãn của Hà Nội, việc hạn chế xe xăng và nhân rộng mảng xanh là hai trụ cột quan trọng, đòi hỏi nguồn lực lớn và sự đồng thuận xã hội. Sẽ còn những vướng mắc về thói quen, chi phí, quy hoạch; vẫn còn những tuyến phố nhiều khói bụi, những ngày chỉ số AQI vượt ngưỡng, nhưng với quyết tâm và nhiều giải pháp, Hà Nội đang bước sâu vào lộ trình giảm phát thải các-bon, vừa góp phần thực hiện cam kết quốc gia tại COP26, vừa hướng tới hình ảnh một thành phố an toàn, xanh, văn minh.
