Giảm nghèo vùng dân tộc thiểu số: [Bài 2] Đổi thay ở A Xay

Hành trình bà con vươn lên thoát nghèo

Chúng tôi về thôn A Xay, xã Tây Khánh Vĩnh, vào một buổi sáng ngập nắng. Khác xa với hình dung về một vùng đất nghèo khó, trước mắt chúng tôi là những con đường bê tông phẳng lì vươn dài, những ngôi nhà khang trang ẩn mình giữa màu xanh của cây trái.

Không khí nơi đây mang một sức sống mới, tươi trẻ và đầy ắp niềm hy vọng. Ít ai ngờ, chỉ vài năm trước, A Xay từng là một trong những thôn nghèo nhất của tỉnh Khánh Hòa. Sự thay đổi đáng kinh ngạc này có được là nhờ các Chương trình mục tiêu quốc gia như giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn I (2021 – 2025) đã "thổi luồng gió mới" vào mảnh đất này.

Ký ức về những ngày tháng khó khăn vẫn còn in đậm trong tâm trí nhiều người dân A Xay. Cuộc sống chủ yếu dựa vào nương rẫy với cây bắp, cây mì và những công việc làm thuê bấp bênh. Những con đường đất lầy lội mùa mưa, bụi bặm mùa nắng không chỉ gây khó khăn cho việc đi lại mà còn cản trở việc vận chuyển nông sản, khiến bà con thường xuyên bị ép giá.

Giờ đây, khi trò chuyện với bà con, nụ cười đã rạng rỡ trên môi họ. Chị Cao Thị Dung, một thành viên của mô hình nuôi bò sinh sản, không giấu nổi niềm vui: "Trước đây, nhà tôi nghèo lắm, chỉ biết trồng bắp, trồng mì thôi. Từ ngày được tham gia mô hình nuôi bò, được hỗ trợ con giống, kỹ thuật, cuộc sống thay đổi hẳn. Đàn bò phát triển tốt, đã cho ra lứa đầu tiên rồi. Có thêm thu nhập, nhà cửa cũng khang trang hơn, con cái được học hành đầy đủ. Cả thôn ai cũng phấn khởi, hăng say làm ăn lắm".

Cùng với chăn nuôi, cây ăn trái cũng là hướng đi hiệu quả. Bà con ở A Xay đã mạnh dạn chuyển đổi, trồng bưởi da xanh, cam, sầu riêng. Nhiều gia đình như hộ chị Nông Thị Đạo đã có thu nhập ổn định từ vườn bưởi da xanh trĩu quả. Những trái bưởi chất lượng cao của A Xay thậm chí đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao, mở ra thị trường rộng lớn hơn.

Lắng nghe câu chuyện của bà con, chúng tôi tìm đến ông Mạc Văn Hùng, Trưởng thôn A Xay, người đã gắn bó với mảnh đất này qua bao thăng trầm. Ông Hùng nhớ lại: "Trước năm 2021, A Xay là thôn đặc biệt khó khăn. Cả thôn có 176 hộ thì gần 40% là hộ nghèo. Thu nhập bình quân đầu người chỉ khoảng 18 triệu đồng/năm. Đường sá thì hư hỏng nặng, nhiều khu vực còn thiếu nước sinh hoạt, nhà cửa thì tạm bợ. Bà con mình khổ lắm, lúc thu hoạch mà trời mưa thì thương lái vin vào cớ đường lầy lội để ép giá, hoặc tính phí vận chuyển cao chót vót".

Nhưng giờ đây, giọng ông tràn đầy tự hào khi nói về những đổi thay: "Nhờ chương trình mục tiêu quốc gia của Nhà nước, thôn mình được đầu tư gần 6,5 tỷ đồng để làm 4 công trình giao thông, sửa chữa kênh mương, thủy lợi. Đường sá ngon lành rồi, bà con đi lại, vận chuyển nông sản dễ hơn rất nhiều. Hơn nữa, thôn còn được hỗ trợ đào tạo nghề cho 50 thanh niên, sửa chữa nhà văn hóa, nhà cộng đồng, rồi duy trì cả việc truyền dạy nhạc cụ Mã la của dân tộc Raglai nữa. Quan trọng nhất là các mô hình sinh kế như nuôi bò, trồng bưởi da xanh đã thực sự phát huy hiệu quả, giúp bà con tăng thu nhập bền vững".

Thôn A Xay thoát diện đặc biệt khó khăn

Để có cái nhìn tổng quát hơn về hiệu quả của chương trình mục tiêu quốc gia, chúng tôi đã gặp bà Ca Tông Thị Mến, Chủ tịch UBND xã Tây Khánh Vĩnh.

Bà cho biết, chương trình mục tiêu quốc gia này đã tạo ra một sự chuyển biến tích cực toàn diện cho A Xay. Tốc độ phát triển kinh tế - xã hội tăng lên rõ rệt. Cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo của thôn chỉ còn 7,43%, giảm hơn 31% so với đầu nhiệm kỳ. Thôn A Xay đã chính thức thoát khỏi diện thôn đặc biệt khó khăn.

Chủ tịch UBND xã Tây Khánh Vĩnh còn cho biết thêm: "Thu nhập bình quân đầu người toàn thôn đã đạt 28 triệu đồng/năm, riêng bà con dân tộc thiểu số cũng đạt 25 triệu đồng/năm. Hạ tầng được cải thiện đồng bộ, không còn hộ dân phải sống trong nhà tạm, nhà dột nát. Các giá trị văn hóa dân tộc được bảo tồn và phát huy, đời sống tinh thần của bà con cũng được nâng cao. Người dân tích cực tham gia phát triển kinh tế, cùng chính quyền xây dựng A Xay ngày càng giàu đẹp, xứng đáng với danh hiệu 'thôn Bác Hồ' mà bà con vẫn thường gọi".

Với những thành quả ấn tượng này, thôn A Xay đã vinh dự được UBND tỉnh Khánh Hòa đề nghị Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen trong thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025.

Đây là minh chứng rõ ràng nhất cho hiệu quả của chương trình giảm nghèo, không chỉ mang lại cuộc sống no ấm hơn mà còn thắp lên ngọn lửa hy vọng và niềm tin vào một tương lai tươi sáng cho đồng bào nơi đây.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1656 ngày 4/8/2025 để tặng bằng khen cho bốn tập thể có thành tích xuất sắc trong việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025. Trong số đó, thôn A Xay (xã Tây Khánh Vĩnh) vinh dự là một trong bốn tập thể được nhận bằng khen này.