Đợt thiên tai do bão số 1 có tính chất đặc biệt, bất thường, cực đoan

Thời tiết không theo quy luật

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, đợt thiên tai từ ngày 10-14/6/2025 do ảnh hưởng của bão số 1 (Wutip) cho thấy sự dịch chuyển thời vụ và mức độ cực đoan của thời tiết khí hậu, bất thường và không còn theo quy luật.

Đây là cơn bão đầu tiên trên Biển Đông xuất hiện trong tháng 6 sau hơn 40 năm, đồng thời là cơn bão đầu tiên gây mưa đặc biệt lớn cho Trung Trung Bộ trong tháng 6 kể từ năm 1952.

Dữ liệu quan trắc cho thấy, mưa do bão số 1 vượt xa các kỷ lục trước đây. Mưa rất to đến đặc biệt to xảy ra trên diện rộng từ Nam Hà Tĩnh đến Quảng Nam với tổng lượng mưa phổ biến 250–550 mm. Nhiều nơi trên 800 mm, đặc biệt trạm Bạch Mã (Huế) đạt 1.203 mm trong vòng 3 ngày – cao nhất lịch sử trong tháng 6, vượt kỷ lục 410 mm/1 ngày tại Nam Đông năm 1983.

Bất thường hơn, có tới 32 trạm ghi nhận mưa 6 giờ vượt 200 mm, trong đó trạm Lộc Trì (Thừa Thiên Huế) ghi nhận tới 319,4 mm trong 6 giờ – mức cực đoan hiếm thấy trong chuỗi số liệu tháng 6.

Hoàn lưu bão gây ra một đợt lũ lớn sớm và bất thường, tập trung từ ngày 11–14/6 trên các sông từ Nam Quảng Bình đến Quảng Nam. Đỉnh lũ phổ biến mức báo động 2–3, có sông vượt báo động 3: Thạch Hãn (6,04 m), Bồ (4,5 m). Theo thống kê, đỉnh lũ trên sông Kiến Giang tại trạm Kiến Giang, sông Thạch Hãn tại Thạch Hãn, sông Bồ tại Phú Ốc và sông Vu Gia tại Ái Nghĩa là đỉnh lũ cao nhất trong vòng 30 năm trở lại đây. Đây được đánh giá là lịch sử và cao hiếm thấy cùng kỳ trong chuỗi số liệu quan trắc.

Trong đợt mưa, lũ này ngập lụt, sạt lở đất đã xảy ra ở nhiều nơi tại các tỉnh từ Quảng Bình đến đến Quảng Nam.

Suốt thời gian diễn ra đợt thiên tai, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia đã ban hành hơn 100 bản tin dự báo các loại hình thiên tai.

Trong đó bao gồm: 35 bản tin về cơn bão, 17 bản tin nhanh cập nhật vị trí bão; 15 bản tin về mưa lớn và 13 bản tin định lượng mưa; 16 bản tin cảnh báo lũ quét, sạt lở đất; 4 bản tin cảnh báo lũ trên các sông từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi, 3 bản tin cảnh báo lũ và tin lũ trên sông Hương (thành phố Huế). Trong các bản tin đã cảnh báo nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất, ngập úng và ảnh hưởng tác động của mưa lũ.

Cập nhật dự báo, cảnh báo kịp thời và đảm bảo độ tin cậy

Ngay từ khi áp thấp mới hình thành sáng ngày 9/6, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia đã ban hành bản tin “Tin về vùng áp thấp trên khu vực Bắc Biển Đông”, nhận định trong 24 giờ tới vùng áp thấp có khả năng mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới.

Sáng sớm ngày 10/6, Trung tâm đã ban hành bản tin “Áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông”, nhận định từ 24 đến 48 giờ tới ATNĐ có khả năng mạnh lên thành bão. Sáng ngày 11/6 bắt đầu có bản tin “Bão trên Biển Đông” đầu tiên. Đến trưa 13/6, bản tin “Bão khẩn cấp” nhận định từ trưa và chiều ngày 13/6, vùng ven biển Quảng Ninh - Hải Phòng có gió mạnh cấp 6, giật cấp 7-8; vùng ven biển Thái Bình - Nam Định có gió mạnh cấp 4-5, giật cấp 6-7.

Về mưa, từ chiều ngày 10/6, Trung tâm đã ban hành bản tin dự báo mưa lớn ở khu vực Trung Bộ và Bắc Tây Nguyên và nhận định: Từ đêm 11/6 đến ngày 13/6, khu vực Trung Trung Bộ và Bắc Tây Nguyên có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to với lượng mưa phổ biến ở khu vực Trung Trung Bộ từ 100-300 mm, có nơi trên 450 mm; ở khu vực Bắc Tây Nguyên từ 70-150 mm, có nơi trên 200 mm.

Trong các bản tin tiếp theo, các thông tin dự báo liên tục cập nhật phù hợp với thực tế. Các thông tin dự báo, cảnh báo gió mạnh trên biển, sóng lớn, nước biển dâng kết hợp với triều cường, mưa lớn đều được cập nhật đầy đủ, kịp thời và đảm bảo độ tin cậy.

Tất cả các bản tin đều được cung cấp kịp thời, đầy đủ cho Ban chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai; Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn; Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai các Bộ, ngành, địa phương thuộc các tỉnh khu vực Trung Bộ và các cơ quan thông tấn, báo chí để truyền tải sớm nhất cho nhân dân các địa phương. Từ đó, góp phần giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản.

Dự báo từ nay đến hết năm, số lượng bão/áp thấp nhiệt đới trên khu vực Biển Đông và đổ bộ vào đất liền nước ta có khả năng ở mức xấp xỉ TBNN (khoảng 11-13 cơn trên biển và khoảng 5-6 cơn đổ bộ vào đất liền). Bão/ATNĐ có khả năng tập trung nhiều vào thời kỳ từ tháng 7-9 tại Bắc Bộ; tháng 10-11 tại Trung Bộ và các tỉnh phía Nam.