Số hóa dữ liệu khí tượng thủy văn để ứng phó với biến đổi khí hậu

Để doanh nghiệp yên tâm chia sẻ dữ liệu

Tập đoàn Sorimachi Nhật Bản là một trong những đối tác chiến lược của Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhờ các giải pháp số hóa, giúp nông dân quản lý canh tác hiệu quả.

Trong khuôn khổ Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp, Công ty TNHH Sorimachi Việt Nam đã phát triển nhiều giải pháp công nghệ thiết thực, nổi bật là FaceFarm - công cụ hỗ trợ lập kế hoạch gieo trồng dựa trên dữ liệu khí tượng, ghi chép nhật ký canh tác và theo dõi tài nguyên sử dụng. Phần mềm cũng cung cấp các đánh giá rủi ro mùa vụ và truy xuất nguồn gốc, đáp ứng tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP.

Tuy nhiên, Sorimachi Việt Nam đối mặt với không ít khó khăn trong thu thập dữ liệu khí tượng thủy văn (KTTV) và dữ liệu sản xuất từ nông dân. Theo ông Nguyễn Thanh Mộng - Giám đốc phát triển thị trường Việt Nam của Sorimachi, dữ liệu KTTV trong nước còn phân tán, thiếu đồng bộ và cập nhật không liên tục, gây khó khăn trong việc phân tích chính xác và đưa ra dự báo sát thực tế.

Bên cạnh đó, thiếu dữ liệu chi tiết theo từng vùng, đặc biệt về thuốc bảo vệ thực vật và mã vùng trồng, đang làm giảm hiệu quả quản lý mùa vụ. Nông dân chưa quen hoặc thiếu công cụ ghi chép khiến dữ liệu thu thập được chưa đầy đủ và thiếu tính chính xác.

“Hạ tầng mạng và thiết bị công nghệ ở nhiều vùng nông thôn vẫn còn hạn chế, ảnh hưởng lớn đến khả năng cập nhật dữ liệu theo thời gian thực. Đồng thời, vấn đề bảo mật và chia sẻ dữ liệu còn là rào cản do thiếu hành lang pháp lý và giải pháp kỹ thuật phù hợp”, ông Mộng chia sẻ.

Để thu thập và chia sẻ dữ liệu KTTV hiệu quả, ông Mộng cho hay, cần đầu tư hạ tầng dữ liệu thông qua hệ thống đo lường tự động, cập nhật liên tục với độ chính xác cao. Đồng thời, phân bổ các trạm quan trắc theo từng vùng để đảm bảo tính bao phủ dữ liệu.

Vì vậy, ông Mộng đề xuất các cơ quan chuyên môn mở cổng chia sẻ dữ liệu dùng chung để thống nhất nền tảng dữ liệu, tạo điều kiện cho doanh nghiệp và nông dân dễ dàng tiếp cận. Bên cạnh đó, các nhà chính sách nên xây dựng khung pháp lý rõ ràng, bao gồm chính sách hỗ trợ tiếp cận dữ liệu công và cơ chế chia sẻ dữ liệu công - tư, đảm bảo an toàn và bảo mật thông tin.

“Hiện nay, dữ liệu từ cấp nông hộ cần tích hợp vào các hệ thống lớn, toàn quốc để tạo nền tảng toàn diện. Đây là cơ sở để chúng tôi xây dựng các công cụ và chương trình đào tạo phù hợp cho nông dân. Các doanh nghiệp, cơ quan nhà nước và tổ chức quốc tế nên cùng nhau để phát triển ứng dụng AI và Big Data vào quản lý dữ liệu KTTV.

Sorimachi Việt Nam rất mong muốn hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn và nông dân để cải thiện chất lượng dữ liệu, từ đó nâng cao hiệu quả các giải pháp phát triển”, ông Mộng chia sẻ.

Dữ liệu thời gian thực là yếu tố cốt lõi

Ông Văn Phú Chính, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tư vấn và Phát triển kỹ thuật Tài nguyên nước  (WATEC) cho biết, hiện nay ở nước ta vẫn chưa có một ứng dụng thời tiết đáp ứng đầy đủ yêu cầu về dự báo, cảnh báo thời tiết cho các hoạt động kinh tế xã hội của người dân, cộng đồng.

“Dù công nghệ dự báo KTTV có tiên tiến thế nào đi nữa, thì yếu tố cốt lõi để đảm bảo chính xác vẫn dựa trên dữ liệu quan trắc theo thời gian thực thông qua các trạm quan trắc khí tượng và Radar thời tiết. Đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, việc dự báo hiệu quả còn cần bổ sung thêm nhiều dữ liệu khác như độ ẩm đất, độ PH, độ ngập, sâu bệnh…

WATEC nổi bật với hệ thống đo mưa tự động chuyên dùng Vrain, hiện đã triển khai 2.650 trạm trên toàn quốc, giúp nâng cao khả năng dự báo và ứng phó với thiên tai. Công ty cũng là doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực cung cấp dữ liệu quan trắc khí tượng thủy văn phục vụ cảnh báo mưa lũ theo phương thức thuê dịch vụ nhằm hỗ trợ các địa phương và chủ hồ chứa thủy lợi, thủy điện trong công tác phòng chống thiên tai, vận hành hồ chứa bảo đảm an toàn đập.

Theo ông Chính, khó khăn lớn nhất hiện nay là đảm bảo sự hoạt động ổn định, liên tục và chính xác các hệ thống quan trắc được lắp đặt. Do đặc thù là thiết bị điện tử, các trạm quan trắc tự động đòi hỏi phải được kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên, và kiểm định theo đúng quy định kỹ thuật về quan trắc tự động nên yêu cầu phải có nguồn kinh phí vận hành, bảo trì hàng năm.Tuy nhiên, do vướng mắc về cơ chế nguồn vốn nên nhiều địa phương, đơn vị vẫn chưa thể kịp thời bố trí nguồn lực để hỗ trợ cho hoạt động này.

Với tinh thần phục vụ vì cộng đồng, dù có nhiều khó khăn như trên, WATEC vấn bảo đảm hoạt động liên tục các trạm quan trắc tự động ( bao gồm cả chi phí bảo hành trọn đời cho trạm quan trắc phục vụ công tác chỉ đạo, chỉ hiu , điều hành ứng phó thiên tai của các cấp, các địa phương. Vì vậy, ông Chính mong muốn các địa phương quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp có thể duy trì, vận hành hiệu quả các trạm đo hiện có, đồng thời tiếp tục phát triển các hệ thống quan trắc mới, tránh gây lãng phí nguồn lực đầu tư đã bỏ ra.

Công ty WATEC vừa xuất khẩu thành công sản phẩm "Tháp báo lũ thông minh" sang Philippines. Đây là hệ thống cảnh báo thiên tai sử dụng công nghệ IoT và điện toán đám mây, giúp giám sát và cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực tại các khu vực đô thị và đồng bằng.

Tháp báo lũ thông minh đã được triển khai tại 16 tỉnh thành ở Việt Nam và nhận được Giải Nhì Giải thưởng Sáng tạo Khoa học công nghệ Việt Nam 2024. Giải thưởng Thành phố thông minh năm 2024. Top 10 sản phẩm công nghệ số xuất sắc “Make in Vietnam 2024” trong lĩnh vực nông nghiệp, tài nguyên và môi trường.

Theo ông Chính, sáng chế này có thể ứng dụng tốt trong nông nghiệp, đặc biệt là tại các khu vực canh tác thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi lũ lụt, mưa lớn hoặc thời tiết cực đoan.