Từ đồng ruộng đến cánh rừng, nông nghiệp An Giang giảm dần dấu chân các-bon

Giảm phát thải từ nhiều loại cây trồng, không chỉ riêng cây lúa

Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, nông nghiệp, lĩnh vực vừa tạo sinh kế cho hàng triệu nông dân, vừa phát thải lượng lớn khí nhà kính đang đứng trước yêu cầu chuyển đổi mạnh mẽ. Tại An Giang, quá trình này không còn giới hạn ở một vài mô hình trình diễn, mà đang lan tỏa sang nhiều loại cây trồng, vật nuôi và cả lĩnh vực lâm nghiệp, với các con số ước tính giảm phát thải ngày càng cụ thể.

Theo ông Trần Thanh Hiệp, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang, lúa gạo vẫn là trọng tâm trong chiến lược giảm phát thải của An Giang, song thực tế triển khai cho thấy Đề án trồng trọt giảm phát thải đang được mở rộng sang nhiều loại cây trồng khác. Trên cây lúa, các mô hình canh tác phát thải thấp đã chứng minh hiệu quả rõ rệt khi giảm từ 7-8 tấn CO₂/ha/vụ thông qua tưới ướt - khô xen kẽ, giảm lượng giống gieo sạ, tiết giảm phân đạm và quản lý rơm rạ theo hướng không đốt đồng.

Tuy nhiên, không dừng lại ở cây lúa, nhiều địa phương trong tỉnh đã tham gia các mô hình trồng trọt giảm phát thải trên cây mía, sắn, cây ăn trái và một số cây công nghiệp. Điểm chung của các mô hình này là kiểm soát đầu vào, tối ưu hóa dinh dưỡng đất, giảm sử dụng phân bón hóa học, đồng thời tăng cường sử dụng phân hữu cơ, phụ phẩm nông nghiệp đã qua xử lý.

Qua tính toán bước đầu, lượng phát thải khí nhà kính trên mỗi đơn vị diện tích đều giảm so với phương thức canh tác truyền thống, trong khi năng suất và chất lượng nông sản được cải thiện.

“Ở một số mô hình liên kết sản xuất, doanh nghiệp tham gia chuỗi đã bắt đầu yêu cầu quy trình canh tác phát thải thấp, truy xuất nguồn gốc và đo lường lượng phát thải. Đây được xem là bước chuẩn bị quan trọng để nông sản An Giang tiếp cận các thị trường khó tính, nơi yếu tố “dấu chân các-bon” ngày càng trở thành tiêu chí bắt buộc”, ông Trần Thanh Hiệp, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang nói.

Song song với trồng trọt, lĩnh vực chăn nuôi cũng được đưa vào lộ trình giảm phát thải. Các mô hình xử lý chất thải chăn nuôi theo hướng tuần hoàn, tận dụng phụ phẩm để ủ phân hữu cơ, hạn chế phát thải khí mê-tan từ chuồng trại đang được triển khai tại một số đơn vị và hộ chăn nuôi. Việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến không chỉ góp phần giảm phát thải, mà còn giảm ô nhiễm môi trường nông thôn và tiết kiệm chi phí sản xuất.

Quản lý rừng bền vững, tăng hấp thụ khí nhà kính

Nếu trồng trọt và chăn nuôi là những lĩnh vực cần “giảm phát thải”, lâm nghiệp lại giữ vai trò “hấp thụ các-bon”. Với hơn 96.600 ha đất lâm nghiệp, An Giang đang đẩy mạnh quản lý rừng bền vững, gắn bảo vệ rừng với giảm phát thải từ kiểm soát mất rừng, suy thoái rừng và hạn chế cháy rừng, đốt sinh khối.

Việc triển khai các phương án khoán bảo vệ rừng, trồng rừng đặc dụng, rừng phòng hộ và từng bước tiếp cận chứng chỉ rừng bền vững không chỉ giúp giữ ổn định diện tích rừng, mà còn nâng cao chất lượng rừng, yếu tố then chốt để tăng khả năng hấp thụ khí nhà kính. Ở những khu vực như Phú Quốc, U Minh Thượng, định hướng phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo tồn đang được xem là giải pháp kép, vừa tạo sinh kế xanh, vừa bảo vệ “bể các-bon” tự nhiên.

Thực tiễn triển khai tại An Giang cho thấy, giảm phát thải trong nông nghiệp không thể là giải pháp đơn lẻ, mà phải là một chuỗi giải pháp liên hoàn, từ đồng ruộng, trang trại đến cánh rừng. Việc đo lường, ước tính lượng giảm phát thải trên từng loại cây trồng, vật nuôi và hệ sinh thái rừng đang giúp quá trình chuyển đổi trở nên rõ ràng, minh bạch hơn.

Từ những mô hình lúa phát thải thấp đến quản lý rừng bền vững, An Giang đang từng bước làm quen với một cách tiếp cận mới trong sản xuất nông nghiệp: sản xuất không chỉ tính bằng năng suất, mà còn bằng lượng carbon được cắt giảm và hấp thụ. Đây chính là nền tảng để nông nghiệp địa phương tiến tới tăng trưởng xanh, thích ứng biến đổi khí hậu và tham gia sâu hơn vào các cơ chế giảm phát thải trong tương lai.