* Xin cho biết thông tin tóm tắt về giải Nobel. Tại sao không có giải Nobel về Toán?
Bạn Vũ Thu Hương (huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh)
Giải thưởng Nobel, hay giải Nobel là một tập các giải thưởng quốc tế được tổ chức trao thưởng hàng năm kể từ năm 1901 cho những cá nhân đạt thành tựu trong lĩnh vực vật lý, hoá học, y học, văn học, kinh tế và hòa bình; đặc biệt là giải hoà bình có thể được trao cho tổ chức hay cho cá nhân.
Vào năm 1968 Ngân hàng Thuỵ Điển đưa thêm vào một giải về lĩnh vực khoa học kinh tế, theo di chúc của nhà phát minh người Thụy Điển Alfred Nobel năm 1895. Từ năm 1901 đến năm 2012, các giải thưởng Nobel và giải thưởng về khoa học kinh tế được trao tặng 555 lần cho 856 người và tổ chức. Do một số cá nhân và tổ chức nhận giải Nobel nhiều hơn một lần, tổng cộng có 835 cá nhân (791 nam và 44 nữ) và 21 tổ chức đã nhận giải này.
Kết quả đoạt giải được công bố hàng năm vào tháng 10 và được trao (bao gồm tiền thưởng, một huy chương vàng và một giấy chứng nhận) vào ngày 10/12, ngày kỷ niệm ngày mất của Nobel. Giải Nobel được thừa nhận rộng rãi như là giải thưởng danh giá nhất một người có thể nhận được trong lĩnh vực được trao.
Giải Nobel Hòa bình được trao thưởng ở Oslo, Na Uy, trong khi các giải khác được trao ở Stockholm, Thụy Điển. Giải Nobel được xem là giải danh giá nhất trong các lĩnh vực văn học, y học, vật lý, hóa học, hòa bình và kinh tế.
Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển trao giải Nobel Vật lý, giải Nobel Hóa học và giải Nobel kinh tế; Hội Nobel ở Karolinska Institutet trao giải Nobel Sinh học và Y học; Viện Hàn lâm Thụy Điển trao giải Nobel Văn học; và giải thưởng Nobel Hòa bình được Ủy ban Nobel Na Uy (gồm 5 thành viên do quốc hội Na Uy bầu ra ) trao tặng thay vì một tổ chức của Thụy Điển.
Các giải Nobel không bắt buộc phải được trao hàng năm, nhưng ít nhất phải được trao một lần cho mỗi 5 năm. Số tiền của giải thưởng mỗi năm một khác. Mỗi người đoạt giải nhận được một huy chương vàng, một chứng chỉ và một khoản tiền được Quỹ Nobel quyết định. Tính đến năm 2012, giải trị giá 8.000.000 SEK (1,2 triệu USD, hoặc 930.000 €). Giải khi đã trao thì không bao giờ bị tước. Nếu người đoạt giải mất đi trước khi đến nhận giải, giải vẫn sẽ được trao. Tuy tỷ lệ số người nhận trên mỗi giải có thay đổi, giải Nobel được trao cho tối đa 3 người mỗi năm.
Rất nhiều người thắc mắc vì sao không có giải Nobel về Toán học? Một giả thuyết lưu truyền rộng rãi là do chuyện tình của Nobel. Ông có cô bạn gái tên là Sophie Hess, kém ông tới 13 tuổi. Đồn rằng cô này bị nhà Toán học nổi tiếng Mittag-Leffler "cuỗm" mất. Chính vì chuyện này nên Nobel rất hận và suốt đời không lấy vợ nữa (và vì vậy cũng không có người thừa kế).
Thực ra chắc không phải như vậy. Chúng ta biết rằng vào cuối thế kỷ 19 Toán học chưa phát triển để có thể xâm nhập vào các ngành khoa học khác. Ngay Nobel khi phát minh ra thuốc nổ TNT cũng đâu có cần tới Toán học.
Hơn nữa lúc đó ở Thuỵ Điển đã có giải Scandinavia dành cho Toán học rồi cho nên Nobel không muốn phân tán tài lực của mình. Trong lịch sử giải Nobel cũng đã từng có nhà Toán học John Nash được nhận giải, nhưng lại là giải Nobel Kinh tế.
Hiện nay về Toán học giải thưởng quốc tế danh giá là Huy chương Fields. Huy chương Fields là một giải thưởng được trao cho tối đa bốn nhà toán học không quá 40 tuổi tại mỗi kì Đại hội quốc tế (ICM) của Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU), được tổ chức 4 năm một lần. Năm 2010, GS. Ngô Bảo Châu đã vinh dự nhận Huy chương Fields cùng với Elon Lindenstrauss (Israel), Stanislav Smirnov (Nga) và Cédric Villani (Pháp).
