Theo nhóm nghiên cứu, bao gồm các nhà khoa học đến từ Viện Khí tượng Nhiệt đới Ấn Độ (IITM) và Đại học Krea, quá trình cắt giảm khí aerosol (hạt bụi và chất ô nhiễm trong khí quyển) ở các nước phát triển đang tạo ra sự mất cân bằng năng lượng toàn cầu.
Khi lượng aerosol giảm, bầu khí quyển ở Bắc bán cầu trở nên ấm hơn, làm tăng chênh lệch nhiệt độ giữa hai bán cầu. Hệ quả là luồng gió từ phía Nam xích đạo mang theo nhiều hơi ẩm hơn, khiến mùa mưa ở Nam Á - đặc biệt là tại Ấn Độ - trở nên dữ dội và kéo dài hơn.
Theo nghiên cứu của Viện Khí tượng Nhiệt đới Ấn Độ, việc giảm ô nhiễm không khí có thể khiến mùa mưa ở Ấn Độ trở nên dữ dội hơn. Ảnh: MIT.
Tiến sĩ Ayantika Dey Choudhury, nhà khoa học tại IITM và là đồng tác giả của công trình, cho biết: “Các biện pháp kiểm soát ô nhiễm không khí bên ngoài Ấn Độ có thể tác động sâu rộng đến lượng mưa tại đây”.
Nghiên cứu sử dụng các mô phỏng khí hậu tiên tiến trong kịch bản phát thải trung bình để đánh giá xu hướng khí quyển trong tương lai. Kết quả cho thấy trong khi nhiều nước phát triển sẽ chứng kiến mức aerosol giảm mạnh, Nam Á có thể vẫn ghi nhận sự gia tăng nhẹ về lượng aerosol do hoạt động công nghiệp tiếp tục gia tăng.
Tuy nhiên, chính nỗ lực giảm ô nhiễm không khí toàn cầu này sẽ thúc đẩy vòng tuần hoàn Hadley - hệ thống luân chuyển không khí lớn của Trái đất - đẩy hơi ẩm từ đại dương nhiệt đới lên phía Bắc, làm tăng lượng mưa ở Ấn Độ trong mùa hè từ tháng 6 đến tháng 9.
Theo mô hình của nhóm, trong giai đoạn 2040-2050, lượng mưa có khả năng tăng rõ rệt dọc bờ biển phía Tây, vùng đồng bằng trung tâm và chân dãy Himalaya. Mặc dù vậy, các khu vực ô nhiễm nặng như vùng đồng bằng sông Hằng - Ấn có thể vẫn chịu tình trạng mưa không đều hoặc giảm đối lưu địa phương do nồng độ aerosol cao.
Tiến sĩ Chirag Dhara từ Đại học Krea, đồng tác giả nghiên cứu, nhận định: “Ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng đến thời tiết địa phương mà còn có thể định hình lại mô hình mưa hàng nghìn km xa. Dù tồn tại sự biến động vùng, xu hướng chung là Ấn Độ sẽ bước vào giai đoạn mưa nhiều hơn do sự suy giảm aerosol toàn cầu”.
Các nhà khoa học lưu ý phát hiện này là lời nhắc nhở quan trọng về mối liên kết toàn cầu giữa chính sách không khí sạch và biến đổi khí hậu. Việc cắt giảm phát thải ở một khu vực có thể vô tình ảnh hưởng đến cân bằng khí hậu ở nơi khác. Do đó, để thích ứng hiệu quả, các quốc gia Nam Á cần theo dõi kỹ xu hướng biến đổi toàn cầu, đồng thời phát triển hệ thống dự báo khí hậu liên vùng nhằm chuẩn bị tốt hơn cho những thay đổi trong mô hình mưa mùa hè trong vài thập kỷ tới.
