Bến Tre: Đảm bảo an toàn công trình thủy lợi trong mùa mưa bão

Nhằm chủ động ứng phó thiên tai, bảo vệ an toàn hệ thống thủy lợi Bến Tre trong mùa mưa bão năm 2025 theo tinh thần công văn 3245 của Sở Nông nghiệp và Môi trường, các sở ngành và chính quyền địa phương đã ban hành kế hoạch phòng, chống và khẩn trương khắc phục nhiều điểm xung yếu nguy cơ sạt lở.

Sẵn sàng cho tình huống xấu nhất

Hiện nay, Công ty Khai thác công trình Thủy lợi Bến Tre đang quản lý hệ thống thủy lợi quy mô lớn gồm 1.695 cống (237 cống đầu mối), 1.592 tuyến kênh dài 2.575 km, 141 tuyến bờ bao dài 433 km, 1 trạm bơm điện với công suất 4.000 m3/giờ và hồ chứa nước Ba Tri với dung tích hơn 800.000 m3. Các công trình này chia thành 15 hệ thống lớn trải dài khắp tỉnh.

Tuy nhiên, nhiều khu vực vẫn chưa được đầu tư hoàn chỉnh và khép kín. Dự án Quản lý nước Bến Tre (JICA3) hiện mới ở giai đoạn thiết kế. Trong khi đó, tác động của biến đổi khí hậu, tình trạng triều cường dâng cao gây nguy cơ vỡ đê, bờ bao, ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất của hàng ngàn hộ dân.

Trước diễn biến phức tạp của thời tiết, triều cường và biến đổi khí hậu, ông Nguyễn Tấn Sang, Phó Giám đốc Công ty Khai thác công trình thủy lợi Bến Tre cho biết đơn vị sẽ chủ động ứng phó theo các kịch bản thực tế. Kế hoạch năm 2025 được xây dựng dựa trên kịch bản triều cường bất lợi từng xảy ra vào các năm 2019, 2020 và 2022. Các chi nhánh công ty sẽ triển khai đồng bộ các biện pháp từ kiểm tra, bảo trì công trình đến phối hợp với địa phương theo phương châm “4 tại chỗ”.

Một điểm nổi bật trong công tác năm nay là việc sử dụng các nhóm zalo tại từng hệ thống công trình để thông tin nhanh về tình hình thủy văn, nhu cầu dùng nước, diễn biến mặn và lịch vận hành cống. Giải pháp công nghệ này đơn giản nhưng hiệu quả, giúp kết nối nhanh chóng giữa công ty, chính quyền và người dân.

Bên cạnh đó, việc quản lý, vận hành các công trình cống được thực hiện theo lịch cụ thể, tùy thuộc vào diễn biến độ mặn (không lấy nước khi lớn hơn một phần ngàn), mực nước, triều cường và yêu cầu địa phương. Các khu vực trọng điểm như Giồng Trôm, Ba Tri, Mỏ Cày, Châu Thành, Thạnh Phú, TP Bến Tre và Bình Đại đều có phương án vận hành chi tiết để đảm bảo tưới tiêu, tiêu úng, ngăn mặn, trữ ngọt và xử lý ô nhiễm môi trường. Đặc biệt, cống Ba Lai được vận hành định kỳ vào ngày 15, 16, 29 và 30 âm lịch mỗi tháng. Công ty cũng theo dõi chặt chẽ diễn biến mặn tại khu vực Vàm Giao Hòa để điều chỉnh lịch linh hoạt, bảo vệ nguồn nước sinh hoạt và sản xuất.

Ngoài ra, Công ty đã lên kế hoạch kiểm tra, sửa chữa, duy tu, bảo dưỡng các công trình trọng yếu. Những điểm yếu, có nguy cơ sạt lở hoặc xuống cấp sẽ được gia cố, nạo vét kênh, lắp đặt cống tạm và xử lý ngay khi phát hiện. Đối với hồ chứa nước ngọt Kênh Lấp tại Ba Tri, nguồn cấp nước thiết yếu cho người dân trong mùa khô, công ty phối hợp chặt chẽ với nhà máy nước và doanh nghiệp để bơm nước bổ sung, vận hành cống hợp lý, ngăn mặn, trữ ngọt và xử lý ô nhiễm bên trong hồ.

Chợ Lách khắc phục các điểm xung yếu

Tại huyện Chợ Lách, địa phương này cũng đã hoàn thành công tác gia cố đê bao bị sạt lở nghiêm trọng do triều cường dâng cao.

Ông Trần Hữu Nghị, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường thông tin: Đến nay, chính quyền và nhân dân địa phương đã góp công sức, vật chất tổ chức gia cố hoàn thành các vị trí này, nhằm ngăn nước triều không thể xâm thực, bảo vệ an toàn nhà ở, vườn cây ăn trái của địa phương.

Đó là việc tổ chức đóng cọc, đắp bao cát khắc phục các đoạn sạt lở tại cồn Cái Gà (xã Long Thới) và sạt lở ven sông tại xã Vĩnh Bình, Sơn Định với tổng kinh phí hơn 120 triệu đồng. Bước đầu cơ bản ổn định mặt đê, ngăn triều cường. Tuy nhiên, về lâu dài cần làm các đoạn đê bao bê tông kiên cố mới đảm bảo an toàn.

Cũng theo ông Trần Hữu Nghị, do sự thay đổi dòng chảy và nền đất yếu nên hàng năm tại các khu vực ven sông thuộc huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre đều xảy ra nhiều điểm sạt lở. Sau khi xảy ra sự cố này, chính quyền, đoàn thể địa phương huy động lực lượng, phương tiện theo phương châm “4 tại chỗ” cùng với người dân di dời tài sản, kịp thời gia cố đê bao, không để ảnh hưởng đến an toàn tính mạng con người. Đối với các điểm sạt lở vừa và nhỏ thì cấp xã, huyện xử lý, còn các điểm sạt lở lớn đề xuất cấp tỉnh, Trung ương hỗ trợ kinh phí khắc phục.

Các kế hoạch phòng chống thiên tai của các sở, ngành địa phương nói chung không chỉ thể hiện tinh thần chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu mà còn là giải pháp thiết thực nhằm bảo vệ an toàn hệ thống công trình thủy lợi, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, phát triển kinh tế và sản xuất nông nghiệp bền vững trên toàn địa bàn tỉnh Bến Tre.