Bà Rịa - Vũng Tàu mở lối phát triển xanh

Với tỷ lệ 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), thu nhập khu vực nông thôn đạt hơn 90 triệu đồng/người/năm, Bà Rịa - Vũng Tàu đang trở thành hình mẫu về phát triển nông thôn hiện đại, văn minh và bền vững.

Từ đồng thuận chính trị đến sự đồng lòng của người dân

Ngay từ những năm đầu triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, Bà Rịa - Vũng Tàu đã xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, cần có sự tham gia của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Để đảm bảo triển khai bài bản và hiệu quả, tỉnh đã ban hành đầy đủ các kế hoạch theo từng giai đoạn, từ năm 2016 - 2020, 2021 - 2025 đến các kế hoạch cụ thể hàng năm.

Cơ chế điều hành được tổ chức đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở. Ban Chỉ đạo các cấp được thành lập và kiện toàn theo từng giai đoạn. Hoạt động kiểm tra, giám sát cũng được thực hiện định kỳ hàng quý, sáu tháng hoặc đột xuất để kịp thời nắm bắt khó khăn, điều chỉnh chính sách.

Theo ông Nguyễn Công Vinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu, bên cạnh khung chỉ đạo thống nhất, nguồn lực là yếu tố then chốt giúp địa phương vươn lên mạnh mẽ. “Tính từ năm 2010 đến cuối năm 2024, tỉnh đã huy động được gần 39.800 tỷ đồng cho chương trình xây dựng NTM”, ông Vinh cho hay.

Trong đó, nguồn vốn tín dụng chiếm tỷ trọng lớn nhất với hơn 16.500 tỷ đồng, tương đương 41,5%. Vốn từ ngân sách nhà nước đạt hơn 9.359 tỷ đồng, trong đó riêng ngân sách tỉnh đã đóng góp trên 8.000 tỷ đồng. Ngoài ra, tỉnh còn huy động được hơn 7.600 tỷ đồng từ vốn lồng ghép các chương trình khác, hơn 2.800 tỷ đồng từ doanh nghiệp và hơn 3.300 tỷ đồng từ nhân dân.

Đặc biệt, Bà Rịa - Vũng Tàu là một trong những địa phương đi đầu trong việc ban hành các nghị quyết hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp. Có thể kể đến như Nghị quyết 03/2018 về hỗ trợ lãi suất tín dụng cho các xã xây dựng NTM; Nghị quyết 05/2018 về phát triển kinh tế hộ; Nghị quyết 20/2020 và Nghị quyết 21/2020 về khuyến khích doanh nghiệp và hợp tác xã đầu tư vào nông nghiệp và Nghị quyết 12/2023 hỗ trợ lao động trẻ về làm việc tại các tổ chức kinh tế tập thể. Những chính sách này không chỉ giúp tạo việc làm ổn định mà còn tăng khả năng cạnh tranh cho các sản phẩm nông nghiệp địa phương, từ đó nâng cao thu nhập cho người dân.

Đặc biệt, vai trò của hợp tác xã được tăng cường mạnh mẽ, trở thành mắt xích không thể thiếu trong chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ - chế biến. Ông Vũ Ngọc Đăng, Văn phòng điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, toàn tỉnh hiện có 141 hợp tác xã nông nghiệp, tạo cầu nối cung ứng giống, vật tư, kỹ thuật và đầu ra cho nông dân. Doanh thu bình quân năm 2024 của các HTX đạt 5,9 tỷ đồng, tăng gần 1 tỷ đồng so với năm trước.

Nhiều HTX tiên phong ứng dụng công nghệ cao và cơ giới hóa. Điển hình là HTX Lá Xanh (huyện Long Đất), nơi máy cấy, drone phun thuốc được sử dụng rộng rãi và giúp tiết kiệm sức lao động, tăng năng suất nông sản. Cùng đó là HTX Chợ Bến, do ông Huỳnh Văn Thuyết đứng đầu đã chuyển đổi cánh đồng muối ở xã Tam An sang nuôi tôm công nghệ cao, với hơn 3 ha, 8 ao nuôi, hiệu quả đạt 2 - 2,5 tấn tôm/ao mỗi vụ. HTX Nông nghiệp Quyết Thắng (thành phố Bà Rịa) cũng đẩy mạnh mô hình nuôi tôm trong nhà màng, đạt 100 tấn/ha/vụ và tổ chức 3 vụ/năm nhờ hệ thống tuần hoàn khép kín.

Không chỉ vậy, nhiều mô hình trồng rau, trái cây theo hướng VietGAP hoặc hữu cơ cũng ra đời, như HTX Bưởi da xanh Hắc Dịch trồng 38 ha sản xuất 35 tấn/ha/năm và liên kết tiêu thụ vào siêu thị, xuất khẩu EU. Mô hình dưa lưới An Farm ở Suối Rao với hơn 6 ha và sản lượng dự kiến 200 tấn, mở rộng thêm hàng trăm liên kết vùng - minh chứng cho sự lan tỏa của sản xuất cao cấp.

Về đích toàn diện với những "con số biết nói"

Sau gần 15 năm triển khai, Bà Rịa - Vũng Tàu đã hoàn thành 8/8 tiêu chí NTM theo Quyết định 321/QĐ-TTg, đạt chuẩn 100% huyện, thành phố và thị xã. Kết quả này cũng được khẳng định tại hội nghị trực tuyến với Văn phòng Điều phối NTM Trung ương ngày 26/2 khi ông Nguyễn Công Vinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, báo cáo mức thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt 80 - 88 triệu đồng/người/năm, tăng khoảng 62 triệu so với thời điểm trước xây dựng.

Đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 47/47 xã đạt chuẩn nông thôn mới (100%), trong đó 37 xã đạt NTM nâng cao (78,7%) và 15 xã đạt kiểu mẫu (34%). Đầu năm 2025, thêm 2 xã nâng cao và 4 xã kiểu mẫu được công nhận, nâng tổng lên 41 xã nâng cao và 18 xã kiểu mẫu. Chưa kể việc công nhận 5 xã thuộc huyện Châu Đức và thị xã Phú Mỹ lên chuẩn nâng cao và kiểu mẫu vào tháng 2/2025, trong đó xã Suối Rao nổi bật với mô hình trồng tiêu và cây ăn trái ứng dụng công nghệ cao, còn xã Sông Xoài thành công với hợp tác xã kiểu mới gắn với công nghiệp chế biến.

Không chỉ dừng lại ở con số, các chỉ số môi trường và hạ tầng cũng đạt chuẩn vượt trội. Trên toàn tỉnh, hơn 70% tuyến đường đã được trồng cây xanh hai bên, diện tích cây xanh công cộng bình quân đạt 4,97 - 4,98 m²/người, cao hơn so với tiêu chuẩn tối thiểu 4 m². Các kênh mương được cải tạo giúp sản lượng nông nghiệp tăng gấp đôi ở nhiều vùng, trong khi hệ thống giao thông nông thôn được trải bê tông rộng rãi, giúp di chuyển và tiêu thụ sản phẩm thuận tiện hơn. Chỉ số hài lòng của người dân năm 2024 đạt 90,05%, phản ánh sự tin cậy vào chính quyền và chương trình NTM.

Ngoài ra, điều đáng chú ý là mô hình du lịch cộng đồng và nông nghiệp trải nghiệm đã phát triển mạnh, với 42 điểm du lịch thu hút khách ngay tại các xã nông thôn. Đặc biệt, mô hình kết hợp nuôi hàu tổ chức tour trên sông Chà Và tại Long Sơn (HTX Như Ý) không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho nông dân mà còn gợi mở hướng đi du lịch sinh thái biển đảo, tận dụng thế mạnh tự nhiên và văn hóa địa phương.

Bà Rịa - Vũng Tàu không coi “về đích” là đích cuối, mà chỉ là bước đầu để hướng đến mục tiêu đến năm 2030, 100% xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 60% đạt kiểu mẫu và tiếp tục mở rộng các mô hình tạo giá trị cao. Trong năm 2025, tỉnh đặt mục tiêu mỗi hợp tác xã có ít nhất 30% tham gia chuỗi liên kết, xây dựng tối thiểu 5 mô hình HTX hoạt động hiệu quả và trên 30% HTX ứng dụng công nghệ cao, phát triển kinh tế tuần hoàn.

Chiếm trọn niềm tin của cộng đồng, hợp tác xã sẽ tiếp tục được kết nối chặt chẽ hơn với doanh nghiệp, tham gia xúc tiến thương mại, gia tăng giá trị sản phẩm và mở rộng ra thị trường quốc tế. Các chính sách hỗ trợ cơ giới hóa và ứng dụng công nghệ được phê duyệt từ 2022 đến nay sẽ còn được nhân rộng, nhằm giảm nhân công, nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất nông nghiệp.