Minh Châu là xã đảo duy nhất của TP Hà Nội với diện tích bãi sông lớn và màu mỡ, thuận tiện cho việc trồng cỏ, chăn nuôi đại gia súc. Phát huy lợi thế đó, địa phương này đang có khoảng 5.000 con bò, chủ yếu nuôi theo quy mô nông hộ. Bên cạnh mặt được là phát triển kinh tế gia đình thì chăn nuôi kiểu tự phát trong khu dân cư trước đây đã gây ra hệ lụy lớn về môi trường cho xã khi một lượng chất thải khổng lồ chảy tràn ra cống rãnh, ao, hồ làm ô nhiễm không khí, nước ngầm, phát sinh nhiều ruồi muỗi.
Trước thực trạng này, Minh Châu định hướng xây dựng nông thôn mới (NTM) nâng cao là phải xử lý bằng được vấn đề chất thải chăn nuôi. Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ và Dịch vụ bảo vệ môi trường Minh Châu (Minh Châu Organic Farm) đã ra đời trong hoàn cảnh ấy. Ngay từ đầu HTX đã triển khai chương trình thu mua chất thải từ các hộ chăn nuôi với mức giá 4.000 đồng/thùng.
Sản phẩm rau hữu cơ của HTX. Ảnh: Lê Thu.
Hiện toàn xã đã có 1.500 hộ được phát miễn phí 1.500 thùng chứa chất thải chăn nuôi như vậy để thu gom rồi vận chuyển đến HTX bán. Nhờ cách làm sáng tạo này mà trung bình mỗi con bò đã tạo ra khoản phụ thu vài trăm ngàn đồng một tháng cho người nông dân. Đồng thời mỗi tháng HTX cũng thu mua được hàng trăm tấn chất thải để xử lý, giúp giảm đáng kể tình trạng ô nhiễm môi trường trong làng xóm.
Phân bò sau xử lý trở thành phân bón hữu cơ lại quay lại để chăm sóc cho các loại rau, củ quả an toàn của chính HTX. Bà Ngô Thị Thanh Vân-Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX chia sẻ đơn vị đã mạnh dạn đầu tư hơn 3 tỷ đồng xây dựng hệ thống xử lý chất thải tại Minh Châu để biến một thứ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường thành nguồn tài nguyên có giá trị. Một chuỗi sản xuất từ trồng trọt, chăn nuôi, kinh doanh các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ; dịch vụ bảo vệ môi trường thu gom và xử lý rác hữu cơ, sản xuất phân bón hữu cơ từ rác thải nông nghiệp, tư vấn và triển khai các giải pháp bảo vệ môi trường đến du lịch trải nghiệm được hình thành.
Về trang trại nông nghiệp HTX đang có 5 ha đất canh tác với sản lượng rau, củ, quả hàng năm khoảng 500 tấn; về nhà máy sản xuất phân hữu cơ công suất 4.000 tấn/năm; về du lịch trải nghiệm, vận động mọi người cùng phủ xanh 20 ha đất trống bằng hoa, cây cảnh, tạo thành điểm nhấn du lịch, thu hút hàng vạn lượt khách mỗi đến check in, trải nghiệm.
Tập huấn cho nông dân về sản xuất rau hữu cơ. Ảnh: Lê Thu.
Trong 50 nhân viên của HTX nhiều người có trình độ chuyên môn như kỹ sư nông nghiệp, chuyên gia môi trường, hướng dẫn du lịch, kinh doanh. Họ đều có chung tầm nhìn là biến Minh Châu Organic Farm trở thành mô hình nông nghiệp hữu cơ và dịch vụ bảo vệ môi trường hàng đầu Thủ đô, góp phần xây dựng một hệ sinh thái bền vững và phát triển cho Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung. Sứ mệnh là cung cấp các sản phẩm nông nghiệp sạch, an toàn cho sức khỏe cộng đồng và thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân địa phương.
Nếu như HTX Nông nghiệp hữu cơ và Dịch vụ bảo vệ môi trường Minh Châu tích cực trong việc thu gom, xử lý phân gia súc thì các đoàn thể như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ cũng tham gia vào việc tuyên truyền cho người nuôi bò hiểu mục đích, ý nghĩa của việc phải thu gom nước thải vào hầm chứa biogas trước khi xả ra ngoài. Còn chính quyền thì tập huấn cho người dân về kỹ thuật sản xuất hữu cơ, khuyến khích họ tham gia vào chuỗi sản xuất bền vững, cũng như xử lý ô nhiễm ao, hồ trong khu dân cư để cải thiện chất lượng cuộc sống của chính họ.
Bài viết có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng NTM TP Hà Nội.
