Nông nghiệp công nghệ cao – động lực phát triển bền vững của Thanh Hóa

Đột phá từ ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất

Từ khi Luật Công nghệ cao được ban hành năm 2008, Thanh Hóa đã nhanh chóng cụ thể hóa bằng hệ thống chính sách đồng bộ, đưa ứng dụng khoa học công nghệ vào nông nghiệp như một giải pháp chiến lược. Hơn một thập kỷ qua, nông nghiệp công nghệ cao (CNC) đã trở thành “cú hích” quan trọng thay đổi phương thức sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho người dân.

Trong lĩnh vực trồng trọt, công nghệ sinh học phân tử, di truyền và nuôi cấy mô đã giúp tỉnh tạo ra 12 giống lúa mới, 2 giống mía, 1 giống ngô có năng suất, chất lượng vượt trội. Hiện toàn tỉnh có khoảng 220ha nhà kính, nhà màng hiện đại; hệ thống tưới tiết kiệm (phun mưa, nhỏ giọt, thấm) được triển khai rộng rãi cho rau an toàn, cây ăn quả và vùng mía thâm canh trên diện tích hơn 2.860ha.

Điển hình như HTX Cả Tổ (phường Nguyệt Viên, TP Thanh Hóa) đã đầu tư nhà lưới, hệ thống tưới nhỏ giọt cho sản xuất rau màu. Bà Lê Thị Hồng Duyên, Giám đốc HTX, chia sẻ: “Trước đây, canh tác rau phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết, năng suất bấp bênh. Nay ứng dụng CNC, sản phẩm đồng đều, chất lượng cao, đầu ra ổn định, thu nhập xã viên tăng 1,5 lần so với trước.”

Trong chăn nuôi, Thanh Hóa hiện có 72 doanh nghiệp quy mô lớn, trong đó nhiều dự án có vốn đầu tư nước ngoài, cùng 30 trang trại và hơn 100 cơ sở chăn nuôi an toàn dịch bệnh. Mô hình nuôi tập trung khép kín, ứng dụng tự động hóa đã giảm đáng kể chi phí nhân công, nâng cao hiệu quả chăn nuôi, đồng thời kiểm soát dịch bệnh tốt hơn.

Không chỉ dừng ở nông nghiệp, CNC còn được đưa vào sản xuất công nghiệp. Toàn tỉnh có 15 mỏ đá áp dụng dây chuyền nghiền sàng hiện đại, công suất hơn 1,24 triệu m³ cát mỗi năm. Ba đơn vị sản xuất xi măng đã triển khai công nghệ tận thu nhiệt thừa để phát điện, vừa tiết kiệm năng lượng vừa bảo vệ môi trường.

Trong lĩnh vực y tế, 5 bệnh viện tuyến tỉnh và 7 bệnh viện tuyến huyện đã ứng dụng kỹ thuật cao trong chẩn đoán, điều trị. Ngành du lịch và quản lý đô thị cũng ghi dấu ấn bằng hệ thống dữ liệu số hóa, trung tâm điều hành đô thị thông minh Sầm Sơn hay hệ thống cảnh báo lũ quét tự động.

Thách thức và định hướng phát triển

Bên cạnh thành tựu, nông nghiệp CNC của Thanh Hóa vẫn còn những hạn chế. Chính sách hiện hành còn mang tính khung, chưa có cơ chế tài chính đặc thù để thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng. Việc triển khai mô hình còn rời rạc, thiếu liên kết; nguồn nhân lực chất lượng cao chưa nhiều. Đây chính là rào cản khiến nhiều tiềm năng chưa được khai thác hết.

Theo báo cáo của UBND tỉnh, năm 2025 Thanh Hóa đặt mục tiêu đưa tỷ trọng giá trị sản phẩm nông nghiệp CNC đạt ít nhất 20% tổng giá trị ngành nông nghiệp. Để hiện thực hóa mục tiêu, tỉnh đề xuất Trung ương tăng đầu tư ngân sách, khuyến khích xã hội hóa, đồng thời có chính sách ưu tiên đặt hàng các nhiệm vụ khoa học công nghệ. Song song đó là việc tăng cường đầu tư phòng thực hành CNC, đào tạo nhân lực chuyên sâu.

Thực tế cho thấy, nhiều mô hình tại địa phương đã chứng minh hiệu quả rõ rệt. HTX Dịch vụ nông nghiệp và PTNT Xuân Minh (xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân) đang triển khai mô hình sản xuất lúa ứng dụng công nghệ cao, kết hợp giống mới và hệ thống gieo sạ bằng máy, tưới tiết kiệm. Bà Đỗ Thị Hoa, Giám đốc HTX cho biết: “Nhờ áp dụng CNC, chi phí sản xuất giảm 15-20%, năng suất lúa đạt 65-70 tạ/ha, chất lượng gạo đồng đều hơn, sản phẩm được doanh nghiệp bao tiêu ổn định.”

Tương tự, Công ty TNHH Thọ Phú Xanh (xã Kiên Thọ) đã mạnh dạn đầu tư hệ thống nhà màng 5ha trồng dưa lưới, ứng dụng cảm biến nhiệt độ - độ ẩm kết nối internet. Ông Đỗ Văn Hùng, kỹ sư nông nghiệp của Công ty  chia sẻ: “Dưa lưới trồng trong nhà màng cho năng suất cao gấp đôi, chất lượng đồng đều, giá bán ổn định 35-40 nghìn đồng/kg. Khách hàng trong và ngoài tỉnh đều tin tưởng, giúp doanh thu đạt hàng chục tỷ đồng mỗi năm.

Ngoài nông nghiệp, việc phát triển công nghiệp và dịch vụ CNC cũng mở ra cơ hội lớn. Thanh Hóa đã thu hút nhiều dự án như Nhà máy sản xuất chip điện tử của Công ty TNHH CD và SXVLXD Bình Minh, Nhà máy ô tô VEAM, Công ty TNHH MTV ô tô Vinaxuki Thanh Hóa, cùng chuỗi doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ từ Hàn Quốc. Đây là bước tiến quan trọng trong việc hình thành hệ sinh thái CNC đa ngành, tạo thêm việc làm và giá trị gia tăng.

Với nền tảng sẵn có và quyết tâm của các cấp, ngành cùng sự đồng hành của doanh nghiệp, nông nghiệp CNC Thanh Hóa không chỉ là động lực phát triển kinh tế, mà còn góp phần quan trọng vào bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng sống cho người dân. Năm 2025 và những năm tiếp theo, CNC sẽ tiếp tục là “chìa khóa vàng” để Thanh Hóa khẳng định vị thế trong tiến trình phát triển bền vững.