Những khu tái định cư đang giúp người dân an cư sau những cuộc di dời khỏi vùng sạt lở. Ảnh: Tuấn Anh.
Giấc mơ an cư đã thành hiện thực
Thôn Đăk La (xã Măng Bút, tỉnh Quảng Ngãi) có 41 hộ dân. Trong suốt nhiều năm qua, người dân thôn Đăk La phải sinh sống trên khu vực đồi núi cao, nơi có nhiều mạch nước ngầm chảy dưới lòng đất. Vào mùa mưa, nước ngầm tràn qua, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở rất lớn. Bà con nơi đây luôn phải sống trong lo lắng, ám ảnh khi có thiên tai. Nhiều khi bão lớn, lo sợ đất đá trên núi sạt xuống, bà con phải bỏ nhà để đến những nơi kiên cố trong thôn trú ẩn tạm thời.
Ông A Chương, Trưởng thôn Đăk La kể lại: “Bà con đã bám làng từ năm 2003, nhưng cứ mỗi mùa mưa bão lại nơm nớp lo sợ. Nhất là vào ban đêm, cứ thất trời đổ mưa lớn là thấp thỏm, chẳng ai ngủ yên. Người dân lo sợ những ngôi nhà có thể sạt lở bất cứ lúc nào nên đã kiến nghị chính quyền cho di dời để yên tâm sinh sống, làm ăn”.
Trước nguy cơ sạt lở, từ đầu năm 2025, chính quyền địa phương đã khẩn trương khảo sát, lựa chọn vị trí tái định cư mới. Khu tái định cư mới được chọn cách làng cũ khoảng 1,5km, có địa hình bằng phẳng, thuận tiện cho đời sống sinh hoạt và sản xuất lâu dài.
Sau khi thống nhất phương án, chính quyền địa phương đưa toàn bộ 41 hộ dân thôn Đăk La vào diện hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát. Theo đó, mỗi hộ dân được hỗ trợ 60 triệu đồng để xây dựng nhà mới. Ngoài ra, người dân còn tự nguyện đóng góp thêm công sức, tiền của để xây dựng những căn nhà kiên cố, vững chãi. Nhiều tổ chức, đoàn thể cũng tham gia hỗ trợ vật liệu, ngày công, cùng chung tay giúp bà con hoàn thiện nhà cửa.
Khu tái định cư Đăk La được xây dựng để đưa 41 hộ dân từ vùng sạt lở về sinh sống. Ảnh: Tuấn Anh.
Nhờ sự quyết tâm, đến nay 38/41 hộ dân đã hoàn tất xây dựng, dọn về sinh sống tại làng mới. Các hộ dân còn lại cũng đang gấp rút hoàn thiện nhà cửa, dự kiến sẽ chuyển về trong thời gian ngắn tới.
Khác hẳn không khí lo âu, thấm thỏm ở nơi làng cũ, ngôi làng mới giờ đây tràn ngập tiếng cười, những căn nhà mới kiên cố, khang trang mọc lên trên vùng đất bằng phẳng. Các gia đình tất bật dựng hàng rào, làm vườn, chuẩn bị cho cuộc sống mới.
Ông A Chương phấn khởi cho biết: “Chuyển về nơi ở mới, bà con vui lắm, không còn sợ sạt lở, mưa bão. Ở làng mới, cuộc sống ổn định, ai cũng hăng hái trồng trọt, chăn nuôi, giấc mơ an cư bây giờ đã thành hiện thực. Làng mới Đăk La đã gúp bà con đồng bào an tâm bám đất, bám làng, phát triển sinh kế bền vững, xây dựng cuộc sống ấm no”.
Làng tái định cư phát triển du lịch cộng đồng
Làng tái định cư thôn Tu Thó (xã Măng Ri) xây dựng cách đây 4 năm, nhằm đưa các hộ dân đồng bào dân tộc Xơ Đăng ở vùng có nguy cơ sạt lở về định cư. Đây là một trong những khu tái định cư mang lại hiệu quả rõ rệt trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.
Hạ tầng khu tái định cư Tu Thó được đầu tư khang trang, đường bê tông rộng rãi, cây xanh bao phủ. Bao quanh khu tái định cư là những vạt rừng thông, vườn cà phê xứ lạnh quanh năm xanh tốt. Khắp các tuyến đường bê tông dẫn vào nhà dân, cờ đỏ bay phấp phới. Hiện có khoảng 100 hộ dân đã về khu tái định cư sinh sống sau khi di dời từ vùng sạt lở.
Ghi nhận thực tế cho thấy, khu tái định cư đang phát triển mạnh về du lịch cộng đòng. Du khách đến đây có thể tham quan, trải nghiệm các hoạt động dã ngoại, du lịch cộng đồng như: Ngắm đồi, săn mây, thăm vườn dược liệu quý, vườn hoa hồng khoe sắc, nghỉ dưỡng…
Bày tỏ niềm vui và hạnh phúc với cuộc sống mới ở khu tái định cư, anh A Dâm (thôn Tu Thó, xã Măng Ri) cho biết, ở làng cũ trước đây sạt lở đất liên tục, rất nguy hiểm. Cuộc sống lúc bấy giờ cũng rất khó khăn vì gia đình chỉ trồng cây khoai mì, giá trị thấp nên thu nhập bấp bênh.
Sau khi Nhà nước xây dựng khu tái định cư và đưa bà con về ở, gia đình anh A Dâm cũng theo về. Ở đây từ đường sá, điện nước đến các điều kiện sinh hoạt khác đều thuận lợi nên gia đình rất yên tâm. Giờ đây, gia đình anh A Dâm trồng thêm các loại cây có giá trị cao như cà phê, sâm dây, sâm Ngọc Linh, cuộc sống thay đổi rõ rệt. “Muốn ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế thì trước hết phải an cư. Giờ đã an cư rồi, mình tin chắc kinh tế gia đình sẽ tốt hơn nữa”, anh A Dâm chia sẻ.
Những căn nhà khang trang, hiện đại tại khu tái định cư Tu Thó. Ảnh: Tuấn Anh.
Ông A Muộn, Bí thư thôn Tu Thó (xã Măng Ri) cho biết, sau khi được Nhà nước hỗ trợ di dời khỏi vùng sạt lở, bà con thôn Tu Thó đã an cư, yên tâm sinh sống. Giờ đây, cuộc sống đã khác nhiều, nhà cửa kiên cố, đường sá thuận tiện. Không những vậy, bà con nơi đây có điều kiện phát triển kinh tế, nhất là làm du lịch cộng đồng gắn với giữ gìn văn hóa truyền thống, phát triển dược liệu, trồng rừng.
“Thời gian qua, thôn Tu Thó đã được công nhận là làng du lịch cộng đồng, cũng như vinh dự được chọn tổ chức nhiều sự kiện lớn như hội thi ẩm thực quốc tế và hội thảo về sâm Ngọc Linh. Đây là cơ hội quảng bá hình ảnh, giúp bà con có thêm động lực phát triển du lịch, nâng cao thu nhập, góp phần xây dựng thôn ngày càng tốt hơn”, ông A Muộn chia sẻ.
Ông Phạm Xuân Quang, Chủ tịch UBND xã Măng Ri cho biết, sau thời gian di dời, đến nay đời sống bà con thôn Tu Thó đã dần ổn định. Thời gian tới, xã sẽ tiếp tục hỗ trợ bà con bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống như: Trang phục, nghề thủ công, các lễ hội… Đồng thời, phát triển du lịch cộng đồng, khai thác lợi thế văn hóa và cảnh quan sẵn có tại địa phương. Bên cạnh đó, xã cũng định hướng người dân phát triển trồng dược liệu, kết hợp trồng rừng để vừa tăng thu nhập, bảo vệ môi trường bền vững.
“Xã xác định đây là hướng đi lâu dài nhằm giúp bà con có sinh kế ổn định, nâng cao đời sống, góp phần xây dựng làng du lịch cộng đồng Tu Thó trở thành điểm đến hấp dẫn trong tương lai”, ông Quang nhấn mạnh.
Khu tái định cư Tu Thó được UBND tỉnh Kon Tum (cũ) phê duyệt đầu tư năm 2019 với tổng vốn gần 30 tỷ đồng. Ngoài xây dựng các căn nhà, chính quyền còn hỗ trợ xây dựng hệ thống điện, nước sinh hoạt, nhà rông văn hóa, trường mầm non, đường giao thông nội bộ, đường đi khu sản xuất. Trong khi đó, dự án khu tái định cư Đăk La được triển khai xây dựng từ đầu năm 2025. Theo đó, mỗi hộ dân di dời về khu tái định cư Đăk La được hỗ trợ 60 triệu đồng để xây nhà.
