An cư cho người nghèo ở vùng cao Trạm Tấu

Giữa những ngày đầu mùa mưa năm 2025, niềm vui như được nhân lên trong nhiều bản làng ở huyện vùng cao Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái. Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát của Chính phủ đã về đích sớm, mang đến những căn nhà mới vững chãi, thắp lên hy vọng về một cuộc sống ổn định, an toàn cho hàng trăm hộ đồng bào người Mông ở các bản làng cheo leo.

Những mái nhà mơ ước

Men theo con đường dốc dẫn vào thôn Kháo Chu, xã Bản Công, chúng tôi dễ dàng nhận ra những ngôi nhà mới còn thơm mùi gỗ nổi bật giữa núi rừng. Đó là thành quả từ sự chung tay của chính quyền và cộng đồng, biến ước mơ an cư của nhiều hộ nghèo thành hiện thực.

Trước đây cả gia đình ông Giàng A Sinh với 7 thành viên phải chen chúc trong căn nhà tạm bợ, vách gỗ thưa thớt không ngăn nổi gió lùa, mái lợp gỗ đã cũ nát chẳng thể che nổi những trận mưa rừng. Ông Sinh bộc bạch: "Nhà cũ dột nát lắm, mỗi lần mưa to là cả nhà không ngủ được, chỉ lo sập. Nghĩ đến chuyện làm nhà mới mà không biết lấy tiền đâu ra".

Cùng chung hoàn cảnh, gia đình ông Hảng A Lềnh ở cùng thôn cũng sống trong lo âu với căn nhà tạm không hơn gì một túp lều. Cuộc sống vốn đã khó khăn lại càng thêm bấp bênh khi nơi che nắng che mưa không đảm bảo an toàn.

Niềm vui đã đến với 2 gia đình khi họ được hỗ trợ 60 triệu đồng từ Đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát. Số tiền này là động lực lớn, cùng với sự giúp đỡ về ngày công, vật liệu của anh em họ hàng, bà con xóm bản, ông Sinh và ông Lềnh đã dựng nên những ngôi nhà gỗ vững chắc theo kiến trúc truyền thống của dân tộc mình.

"Có nhà mới rồi, không phải lo mưa nắng nữa, gia đình tôi yên tâm làm ăn lắm. Giờ đây, những đứa trẻ có góc học tập khang trang, người lớn có thể yên tâm lên nương sản xuất, ổn định cuộc sống lâu dài. Cảm ơn Đảng, Nhà nước nhiều lắm!", ông Lềnh xúc động chia sẻ.

Nỗ lực về đích sớm

Trao đổi với chúng tôi, ông Khang A Chua, Phó chủ tịch UBND huyện Trạm Tấu cho biết, thực hiện Đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát giai đoạn 2023–2025, địa phương đã đạt được những kết quả rất tích cực. Mục tiêu xóa 755 nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, gia đình chính sách trên toàn huyện đã hoàn thành vượt chỉ tiêu.

Riêng năm 2025 là năm cuối của Đề án, toàn huyện đã rà soát và thực hiện chính sách hỗ trợ 253 ngôi nhà, trong đó có 225 nhà làm mới và 28 nhà sửa chữa. Với quyết tâm cao, huyện đã về đích sớm hơn 2 tháng so với kế hoạch tỉnh giao.  

Để đạt được kết quả này, huyện Trạm Tấu đã triển khai một cách bài bản, quyết liệt. Ngay từ đầu năm, Ban Chỉ đạo xóa nhà tạm, nhà dột nát do đồng chí Bí thư Huyện ủy làm Trưởng ban đã được thành lập, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, từng cán bộ bám sát từng hộ gia đình. Ngoài ra, các địa phương còn phát động phong trào thi đua khởi công 100% số nhà và hoàn thành vượt tiến độ đã tạo nên một khí thế sôi nổi trên khắp các xã, bản.

Sức mạnh cộng đồng được phát huy tối đa. Các đoàn thể từ huyện đến cơ sở đã vận động hàng nghìn ngày công lao động, hỗ trợ vật liệu, giúp đỡ các hộ neo đơn, không có khả năng lao động. Nhờ vậy, đến đầu tháng 5/2025, toàn bộ 253 căn nhà đã hoàn thành, vượt xa mục tiêu đề ra là ngày 30/6.

Không dừng lại ở đó, trong quá trình rà soát, huyện Trạm Tấu phát hiện thêm 23 hộ có nhà ở không đảm bảo nhưng chưa được đưa vào Đề án. Ngay lập tức, huyện đã báo cáo và được tỉnh hỗ trợ kinh phí cho 20 nhà, huyện tự cân đối thêm 3 nhà. Chính quyền huyện đã chỉ đạo các xã triển khai gấp rút, phấn đấu hoàn thành 23 căn nhà phát sinh này trước ngày 30/6/2025, quyết tâm không để ai bị bỏ lại phía sau.

An cư phải gắn với an toàn

Một trong những điểm sáng của chương trình xó nhà tạm ở Trạm Tấu là sự linh hoạt trong mô hình nhà ở, từ nhà gỗ ba gian truyền thống, nhà lắp ghép tiện lợi đến nhà xây cấp bốn kiên cố. Đặc biệt, gần 100% các hộ khi xây nhà mới đều làm thêm nhà vệ sinh, nhà tắm, góp phần nâng cao chất lượng sống và đảm bảo vệ sinh môi trường.

Tuy nhiên, bài toán lớn nhất với huyện vùng cao như Trạm Tấu không chỉ là một ngôi nhà vững chãi, mà còn là một vị trí ở an toàn.

Ông Khang A Chua trăn trở, địa hình huyện phức tạp, nhiều vùng có nguy cơ sạt lở đất, lũ ống, lũ quét rất cao. Vì vậy, việc đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người dân là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu.

Trước thực tế quỹ đất tái định cư tập trung gần như không có, Trạm Tấu đã thực hiện giải pháp tình thế nhưng hiệu quả là bố trí ở xen ghép trong khu vực an toàn. Huyện chỉ đạo các xã vận động cộng đồng, anh em họ hàng chia sẻ đất ở tại những khu vực an toàn hơn để các hộ trong vùng nguy hiểm có nơi dựng nhà.

Phương án căn cơ, lâu dài vẫn là quy hoạch được các khu tái định cư tập trung. Địa phương sẽ tiếp tục kiến nghị với tỉnh để sớm có giải pháp, đảm bảo cuộc sống ổn định bền vững cho người dân.

Sau khi xóa bỏ cấp huyện, nhiệm vụ xóa nhà tạm sẽ được bàn giao về cấp xã. Dù vẫn còn khoảng 50 hộ có nhu cầu nhưng chưa đủ điều kiện, huyện Trạm Tấu cam kết sẽ tiếp tục theo dõi, hỗ trợ để hành trình "an cư lạc nghiệp" của đồng bào vùng cao được trọn vẹn. Những ngôi nhà mới không chỉ là nơi che mưa che nắng, mà còn là biểu tượng của sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và tinh thần đoàn kết "lá lành đùm lá rách" của cộng đồng, tạo động lực vững chắc để người dân vươn lên thoát nghèo.