Viện Lúa ĐBSCL vừa tổ chức trình diễn 25 giống lúa triển vọng, chia thành 4 bộ giống (đặc sản, chất lượng cao, cao sản và nếp) theo phân khúc thị trường để bà con nông dân, ngành nông nghiệp các địa phương vùng ĐBSCL và doanh nghiệp tham quan, đánh giá thực tế trên đồng ruộng.
Khu vực trình diễn 25 giống lúa triển vọng của Viện Lúa ĐBSCL vụ đông xuân 2023 - 2024. Ảnh: Kim Anh.
Trong đó, 4 giống lúa đã được công nhận lưu hành theo quy định; 2 giống được công nhận sản xuất thử, đang hoàn thiện hồ sơ công nhận lưu hành; 5 giống được công nhận chính thức; 11 giống đã khảo nghiệm VCU (khảo nghiệm giá trị canh tác và sử dụng) và 3 giống đang khảo nghiệm VCU.
TS Trần Ngọc Thạch, Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL cho biết, mỗi giống lúa đều có dòng đời nhất định. Quá trình thâm canh cao, áp lực sâu bệnh lớn, dòng đời của giống sẽ bị rút ngắn lại. Trung bình, những giống có tính chống chịu tốt có thể tồn tại trong 10 năm sẽ bị thoái hóa.
Do đó, hàng năm Viện phải thực hiện công tác lai tạo và chọn thêm những giống mới thay thế cho những giống đã bị thoái hóa, đồng thời tiếp tục phục tráng, duy trì lại tính đúng giống. Trong những giống mới này, sẽ có những giống được đưa vào sản xuất hoặc bị loại.
Bà con nông dân tham quan và đánh giá các giống lúa triển vọng tại Viện Lúa ĐBSCL. Ảnh: Kim Anh.
Lãnh đạo Viện Lúa ĐBSCL nhấn mạnh, để tạo ra một giống lúa mới, có ưu điểm vượt trội và thích nghi các điều kiện bất lợi, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu… phải trải qua rất nhiều giai đoạn. Từ lai tạo, chọn dòng thuần, so sánh sơ khởi, đánh giá hậu kỳ cho đến khảo nghiệm tính thích nghi ở các vùng sinh thái. Như vậy mới có thể chọn ra được những giống lúa có năng suất cao, phẩm chất tốt đưa vào bộ giống lúa triển vọng.
“Từng nhóm giống phải được lựa chọn, chắt chiu cẩn thận. Khoảng 2 - 3 năm, Viện sẽ đưa ra một giống lúa mới, tránh tình trạng đưa ào ạt, không khai thác được giá trị của giống lúa mới, lãng phí tiềm lực, tài nguyên và nhân lực đầu tư cho công tác chọn tạo giống”, TS Thạch chia sẻ.
Năm 2024, Viện Lúa ĐBSCL dự kiến đưa vào sản xuất 3 giống lúa mới thuộc nhóm giống chất lượng cao, cao sản để đưa vào sản xuất.
Cụ thể, giống lúa OM3 có thời gian sinh trưởng từ 98 – 105 ngày, năng suất tiềm năng khoảng 6 – 8 tấn/ha. Giống lúa này có phẩm chất hạt gạo đẹp, thon dài, cơm mềm, dẻo. Thích hợp canh tác tại các vùng sinh thái nhiễm mặn ở ĐBSCL. Viện Lúa ĐBSCL đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận lưu hành.
Giống lúa triển vọng OM3 đã hoàn thành khảo nghiệm, nhận được sự quan tâm của bà con nông dân. Ảnh: Kim Anh.
Giống OM63 thuộc nhóm lúa thơm chất lượng cao cấp, hạt gạo dài, đẹp, được đánh giá ngon cơm. Giống lúa này được kỳ vọng có thể phát triển cho cả hai vụ thu đông và đông xuân.
Đối với các nhóm giống lúa khác, Viện Lúa ĐBSCL cũng kỳ vọng sẽ tìm ra được một giống lúa có năng suất cao, thay thế cho giống IR50404 hiện đang bị thoái hóa.
Nhấn mạnh vai trò của Viện Lúa ĐBSCL trong Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030, TS Thạch khẳng định, bộ giống lúa của vùng ĐBSCL tương đối tốt. Bà con nông dân cần phấn đấu hơn nữa để kéo giảm chi phí sản xuất và giảm phát thải khí nhà kính.
Nông dân lưu lại hình ảnh các giống lúa để đối chiếu, so sánh tìm ra những giống ưng ý. Ảnh: Kim Anh.
Để thực hiện hiệu quả 2 tiêu chí này, Viện đang nghiên cứu để cho ra những giống lúa đảm bảo yêu cầu sử dụng phân bón hiệu quả, giảm thiểu khả năng phát thải khí nhà kính tự nhiên trong điều kiện ngập hoặc những giống thích ứng với canh tác bằng cơ giới hóa.
Việc trình diễn, đánh giá, chọn lọc những giống lúa triển vọng có đặc tính vượt trội sẽ góp phần đẩy mạnh phát triển sản xuất, bổ sung vào cơ cấu giống lúa của vùng ĐBSCL.
Qua hơn 45 năm thành lập và phát triển, Viện Lúa ĐBSCL đã lai tạo và phóng thích trên 180 giống lúa phục vụ sản xuất nông nghiệp vùng ĐBSCL và một số vùng miền khác trên cả nước. Trong đó, thương hiệu giống lúa OM của Viện được sản xuất phổ biến với diện tích lớn nhất khu vực ĐBSCL.
