Tủ gốc, tưới nước lên tán cây ăn quả vào sáng sớm để chống rét

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia dự báo, trong 10 ngày từ 10 đến 20/1, không khí lạnh tăng cường liên tiếp. Trong đó, khoảng từ ngày 10 đến 12/1, nền nhiệt giảm sâu nhất với mức dưới 5 độ C ở vùng núi, khả năng xuất hiện băng giá. 

Ngày 10/1, không khí lạnh đã ảnh hưởng đến hầu hết khu vực Bắc Trung bộ và một số nơi ở phía Tây Bắc bộ, ngày và đêm nay tiếp tục tăng cường và ảnh hưởng đến khu vực Trung Trung bộ. Gió đông bắc trong đất liền mạnh dần lên cấp 3, vùng ven biển cấp 3 - 4, có nơi gió giật cấp 6.

Không khí lạnh còn khả năng hoạt động mạnh đến tháng 2/2025 và gây ra thêm một số đợt rét đậm, rét hại nữa. Hiện tượng sương muối, băng giá, đặc biệt tại các khu vực vùng núi phía Bắc có thể xảy ra. 

Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt Nguyễn Quốc Mạnh đặc biệt lưu ý đến việc chăm sóc, bảo vệ các vườn cây ăn quả, cây công nghiệp giai đoạn này.

Theo ông Mạnh, đối với các vườn cây ăn quả đang trong giai đoạn kiến thiết cơ bản, khi có dự báo sương muối, rét đậm, rét hại, người dân cần có biện pháp kịp thời như tủ gốc bằng tàn dư hữu cơ, phế phụ phẩm nông nghiệp (rơm rạ, cỏ khô…) hay màng phủ nông nghiệp để vừa giữ ấm vừa giữ ẩm cho gốc và rễ cây. Sáng sớm vào những ngày rét đậm, đặc biệt khi có sương muối cần dùng vòi nước xịt lên để rửa trôi sương.

Với cây mới trồng, phải che chắn để giảm tác hại của gió rét, đồng thời bao tán cho cây bằng túi nilon (khi có tuyết, sương muối) nhằm ngăn chặn sương muối và giữ ấm cho toàn bộ tán lá. Ngoài ra, bà con cần chuẩn bị nguồn giống chịu lạnh để trồng dặm đối với những diện tích bị chết.

Đối với các vườn cây đang trong thời kỳ kinh doanh, ngoài biện pháp tủ gốc và tưới nước lên tán lá vào buổi sáng sớm, những nơi có điều kiện có thể hun khói ở đầu hướng gió, làm giảm tác động của gió rét. Có thể bón bổ sung supe lân để tăng sức chống chịu của cây bằng cách rắc dưới tán cây, mỗi gốc khoảng 0,1 – 0,2kg cho 1m đường kính tán.

Bên cạnh đó, có thể bổ sung thêm kali, phân hữu cơ để tăng khả năng chống rét cho cây; tiến hành tủ gốc bằng tàn dư hữu cơ, phế phụ phẩm nông nghiệp để vừa giữ ấm vừa giữ ẩm cho gốc và rễ cây. 

Năm 2024, nhiều diện tích vải tại tỉnh Bắc Giang, Hải Dương, nhãn tại Hưng Yên bị mất mùa do thời tiết bất thuận. Đặc tính của 2 loài cây này yêu cầu nhiệt độ thấp và khô hạn trong mùa đông (đặc biệt là các tháng 12, tháng 1) để phân hóa mầm hoa. Nhưng do cuối năm 2023, nắng kéo dài và xuất hiện mưa nhiều nên sản lượng vải giảm khoảng 52%, nhãn giảm khoảng 43% trong vụ 2024.

Năm nay, điều kiện thời tiết tháng 11 - 12 thuận lợi cho cây vải, nhãn tích lũy vật chất và phân hóa mầm hoa. Tuy nhiên, theo dự báo, điều kiện rét đậm, rét hại xảy ra vào tháng 1/2025 sẽ không thuận cho cây trong quá trình ra hoa.

"Rét đậm kéo dài có thể làm đình trệ quá trình ra hoa hoặc làm thui hoa nếu giò hoa đã nhú", Phó cục trưởng Mạnh chia sẻ và khuyến cáo người dân nên thường xuyên kiểm tra, thực hiện quy trình kỹ thuật chăm sóc.

Trong thời kỳ ra hoa, chú ý bón phân thúc hoa, kết hợp tưới nước đủ ẩm, bổ sung các loại phân bón lá chứa vi lượng như Bo và chất điều hòa sinh trưởng nhằm tăng chất lượng hoa, giúp quá trình thụ phấn, thụ tinh được thuận lợi và tăng đậu quả; thời kỳ đậu quả cần bón thúc quả.

Cùng với đó, phát hiện, xử lý sâu bệnh hại kịp thời, đặc biệt là bệnh sương mai, sâu đục quả và ứng phó hiện tượng thời tiết bất thường đảm bảo vải, nhãn đậu quả, cho năng suất, chất lượng cao. Một số biện pháp khác gồm tủ gốc bằng tàn dư hữu cơ, phế phụ phẩm nông nghiệp hay màng phủ nông nghiệp. Nếu có điều kiện thì tưới nước, hun khói ở đầu hướng gió để giảm tác hại của rét đậm, rét hại.

Đối với cây cao su, người dân nên điều chỉnh lượng phân bón, tăng cường kali, giảm NPK vào đợt cuối trước mùa đông để tăng khả năng chịu rét cho cây. Với cây cà phê, chè, có thể trồng cây cây che bóng, chắn gió tầng cao, tầng thấp theo quy trình kỹ thuật.

Chia sẻ thêm về vụ đông xuân 2024 - 2025, Phó Cục trưởng Nguyễn Quốc Mạnh khuyến cáo, người dân cần chủ động phòng chống rét cho mạ, lúa mới cấy, lúa gieo sạ bằng các biện pháp tưới đủ nước; lưu ý che phủ nilon 100% diện tích mạ xuân; tránh bón phân đạm cho mạ và lúa mới cấy khi nhiệt độ xuống thấp.

Các tỉnh Đồng bằng sông Hồng và Trung du miền núi phía Bắc hạn chế thấp nhất trà lúa xuân sớm, xuân trung, tập trung chủ yếu trà lúa xuân muộn, gieo mạ xung quanh tiết Lập Xuân và tập trung cấy trong tháng 2/2025 bằng các giống lúa ngắn ngày, đảm bảo lúa trỗ tập trung từ 10 - 20/5/2025, hạn chế diện tích lúa gieo thẳng, tăng cường ứng dụng cơ giới hóa trong sản xuất như mạ khay, máy cấy, máy gặt đập liên hợp...

Các tỉnh Bắc Trung bộ chủ yếu sử dụng giống ngắn ngày, cực ngắn ngày, hạn chế thấp nhất giống dài ngày, đảm bảo lúa trỗ từ 25/4 đến 5/5 đối với các tỉnh từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh và từ 10/4 đến 25/4 đối với các tỉnh từ Quảng Bình đến Thừa Thiên - Huế.

"Các địa phương cần tiếp tục rà soát cơ cấu giống lúa, lựa chọn 3 - 4 giống chủ lực, 3 - 4 giống bổ sung, tỷ lệ mỗi giống không quá 30% diện tích để tránh rủi ro", ông Mạnh đề nghị.

Người dân cũng nên chuẩn bị lượng hạt giống dự phòng khoảng 10% bằng các giống lúa có thời gian sinh trưởng cực ngắn ngày, ngắn ngày để kịp thời gieo cấy lại nếu diện tích lúa mới gieo, cấy bị thiệt hại do rét.

Thời vụ gieo cấy tùy thuộc điều kiện từng địa phương, nhưng nên theo nguyên tắc đảm bảo lúa phân hóa đòng và trỗ gặp thời tiết thuận lợi, tránh rét Nàng Bân khi lúa trỗ, tránh lụt tiểu mãn ở vùng đất thấp khi thu hoạch.