Một báo cáo mới của tổ chức nghiên cứu năng lượng Ember (Anh) cho biết, các khoản đầu tư do Nhà nước Trung Quốc dẫn đầu đang là yếu tố quyết định tốc độ khử carbon toàn cầu.
Trong đó, Trung Quốc hiện sản xuất 60% tua-bin gió và 80% tấm pin mặt trời của toàn cầu, điều này đang góp phần làm giảm mạnh chi phí năng lượng sạch.
“Kể từ năm 2010, giá pin mặt trời đã giảm hơn 90%, trong đó Trung Quốc chiếm ba phần tư tổng công suất sản xuất tích lũy”, bà Sam Butler-Sloss, chuyên gia của Ember, chia sẻ với Al Jazeera. “Giờ đây, chi phí pin mặt trời chỉ còn dưới 10 xu Mỹ mỗi watt, còn pin lưu trữ dưới 70 USD/kWh, đủ để thay đổi sâu sắc cục diện kinh tế năng lượng toàn cầu”.
Công nhân kiểm tra các tấm pin mặt trời lắp đặt trên ao nuôi cá tại một trạm điện lai (kết hợp năng lượng mặt trời và thủy sản) ở tỉnh An Huy, miền Trung Trung Quốc, tháng 5/2022. Ảnh: Getty Images.
Báo cáo cho rằng sự chuyển hướng này phản ánh nhận thức mới của Bắc Kinh: Mô hình phát triển dựa vào nhiên liệu hóa thạch không còn phù hợp với thực tế thế kỷ 21. Kể từ khi mục tiêu xây dựng “văn minh sinh thái” được ghi vào Hiến pháp năm 2018, Trung Quốc đã đẩy mạnh chiến lược phát triển năng lượng tái tạo nhằm đáp ứng đồng thời mục tiêu kinh tế, xã hội và môi trường.
Với nền công nghiệp khổng lồ tiêu thụ lượng năng lượng khổng lồ và phụ thuộc vào nhập khẩu dầu, khí đốt, Trung Quốc coi việc phát triển năng lượng sạch là cách tự chủ năng lượng và bảo đảm năng lực cạnh tranh. Nhờ đó, Bắc Kinh xây dựng được thị trường nội địa mạnh cho công nghệ xanh, với tỷ lệ bằng sáng chế năng lượng tăng từ 5% toàn cầu năm 2020 lên tới 75% hiện nay, trở thành trung tâm của chuỗi cung ứng toàn cầu.
Năm 2024, Trung Quốc đầu tư gần 625 tỷ USD vào năng lượng tái tạo, tương đương một phần ba tổng đầu tư toàn cầu, vượt cả châu Âu (426 tỷ) và Mỹ (409 tỷ USD). Đồng thời, “tam trụ mới” của ngành công nghiệp, bao gồm sản xuất pin mặt trời, pin lưu trữ và xe điện, đã tăng trưởng gấp ba lần phần còn lại của nền kinh tế, đóng góp thêm khoảng 1,9 nghìn tỷ USD vào GDP.
Bà Butler-Sloss cho biết, không giống lĩnh vực bất động sản từng gây khủng hoảng, đầu tư vào năng lượng sạch là “canh bạc thắng lợi” vì có thể xuất khẩu ra toàn cầu. Tính đến nay, các doanh nghiệp Trung Quốc đã rót 80 tỷ USD vào cơ sở sản xuất pin và xe điện ở nhiều quốc gia mới nổi, giúp mở rộng quy mô ngành năng lượng sạch quốc tế.
Tuy nhiên, nghịch lý lớn là dù đi đầu trong năng lượng tái tạo, phát thải CO2 của Trung Quốc vẫn chưa giảm. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), lượng phát thải của Mỹ và Liên minh châu Âu đã giảm liên tục từ đầu thế kỷ 21, trong khi Trung Quốc và Ấn Độ là hai quốc gia góp phần lớn nhất khiến lượng phát thải toàn cầu năm ngoái tăng lên mức kỷ lục 37,8 gigaton CO2 tương đương, riêng Trung Quốc chiếm gần 1/3.
