Nhiều nhà máy nước phải dừng hoạt động
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng, đến nay UBND các huyện trên địa bàn thành phố đã hoàn thành việc rà soát, đối chiếu với các quy hoạch nông thôn mới, định hướng quy hoạch phát triển hạ tầng kỹ thuật của địa phương và đề xuất Sở Xây dựng cập nhật vào quy hoạch cấp nước đối với 14 nhà máy nước.
Đối với việc chấm dứt hoạt động các nhà máy nước quy mô nhỏ và trung bình theo chỉ đạo của UBND thành phố, từ cuối năm 2023 đến nay, đã thay thế và thống nhất được phương án thay thế đối với 41 nhà máy nước không phù hợp quy hoạch. Trong đó, 18 nhà máy dừng hoàn toàn; 10 nhà máy dừng cấp nước sinh hoạt đã có nhà máy nước đô thị hoặc nhà máy nước nông thôn quy mô lớn thay thế; 13 nhà máy đã thống nhất phương án, đang thực hiện lắp đặt hệ thống đường ống để chuyển đổi nguồn cấp.
Đơn vị chức năng đã hoàn thành việc lắp đặt đường ống cấp nước từ các nhà máy nước đạt quy chuẩn để thay thế đối với 28/41 nhà máy. Đồng thời, vận động nhân dân đóng góp hoàn trả kinh phí đối với các nhà máy đã thống nhất phương án và thực hiện việc lắp đặt đường ống thay thế với 13 nhà máy nước còn lại.
Đoàn giám sát của Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hải Phòng tại nhà máy nước Đại Đồng (huyện Kiến Thụy, Hải Phòng). Ảnh: Nguyễn Hải.
Đối với việc chấm dứt hoạt động đối với các nhà máy nước nông thôn cấp nước không bảo đảm hoạt động bền vững, không phù hợp với quy hoạch, đến tháng 3/2025, khu vực nông thôn và quận An Dương, thành phố Thuỷ Nguyên, còn 74 nhà máy nước nông thôn đang cấp nước cho sinh hoạt. Trong đó, 60/74 nhà máy nước không phù hợp với quy hoạch cần chấm dứt hoạt động trong giai đoạn từ nay đến hết năm 2027.
Hiện nay, Sở Nông nghiệp và Môi trường đang thực hiện việc kiểm tra, xác định hiện trạng tài sản của các nhà máy nước đã dừng hoạt động làm cơ sở cho UBND các xã (đơn vị quản lý tài sản) thực hiện việc xác định giá trị tài sản để thanh lý. Bên cạnh đó, yêu cầu các đơn vị quản lý nhà máy nước được cập nhật, bổ sung vào quy hoạch hoàn trả lại phần kinh phí từ ngân sách nhà nước đã đầu tư. Sở cũng đã hoàn thành việc rà soát, xác định giá trị tài sản nhà nước đã đầu tư đối với 14 nhà máy nước được bổ sung vào quy hoạch.
Nhiều khó khăn, vướng mắc
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng, việc thay thế các nhà máy nước trên địa bàn thành phố đang gặp phải nhiều khó khăn, vướng mắc.
Cụ thể, số lượng các nhà máy nước cần thay thế trong giai đoạn từ nay đến năm 2027 là rất nhiều, dẫn đến việc bố trí nguồn kinh phí để triển khai thực hiện (bao gồm kinh phí hoàn trả cho các tổ chức, cá nhân đã đầu tư tăng thêm và kinh phí lắp đặt thay thế hệ thống đường ống cấp nước mới) cần huy động nguồn vốn lớn. Đồng thời, các nhà máy nước cần thay thế hiện đang cấp nước cho khoảng 132.351 hộ sử dụng nước; các nhà máy nằm phân tán tại cả 6 quận huyện và thành phố Thủy Nguyên, nên việc đầu tư xây dựng hệ thống đường ống phân phối nước từ các nhà máy nước đô thị thay thế cho các nhà máy nước phải dừng hoạt động cần rất nhiều thời gian.
Nhà máy nước Tân Thanh (huyện Kiến Thuỵ). Ảnh: Hoàng Phong.
Không những vậy, việc đầu tư phải tuân thủ chặt chẽ các quy định của pháp luật về sản xuất, cung cấp và tiêu thụ nước sạch và pháp luật về đầu tư nên cần phải nhiều thời gian để thực hiện. Trong khi đó, một số nhà máy nước nông thôn quy mô lớn đủ năng lực thay thế nhưng không phù hợp với quy hoạch, nên không có cơ sở để thực hiện. Thậm chí, một số nhà máy nước đã được đơn vị quản lý đầu tư nâng cấp thường xuyên trong suốt quá trình khai thác với quy mô rất lớn (từ 5.000 đến 12.000 m3/ngày đêm); nhiều đơn vị đã thay thế toàn bộ hệ thống đường ống phân phối trong giai đoạn xây dựng nông thôn mới từ năm 2017 đến nay… nên kinh phí đầu tư còn lại khá lớn, dẫn đến việc vận động nhân dân đóng góp hoàn trả rất khó khăn.
Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng cho biết, đơn vị đề nghị UBND các quận, huyện đẩy nhanh tiến độ rà soát, xác định giá trị tài sản còn lại để làm cơ sở cho việc vận động xã hội hóa nguồn kinh phí chi trả cho các nhà máy nước phải dừng hoạt động. Sở Xây dựng Hải Phòng sớm trình UBND thành phố ban hành quyết định phê duyệt quy hoạch cấp nước thành phố, làm cơ sở cho việc đầu tư, nâng cấp các nhà máy nước nông thôn phù hợp với quy hoạch, ổn định tình hình cấp nước tại các địa phương.
