Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa ban hành Văn bản số 43/VBHN-BNNMT hợp nhất Thông tư quy định việc di chuyển, thay đổi vị trí và giải thể các trạm quan trắc tài nguyên nước dưới đất nhằm hoàn thiện khung pháp lý, đảm bảo công tác quan trắc, giám sát tài nguyên nước dưới đất được triển khai một cách khoa học, đồng bộ và phù hợp với điều kiện thực tiễn.
Các trường hợp phải di chuyển hoặc thay đổi vị trí trạm quan trắc
Theo Thông tư, việc di chuyển, thay đổi vị trí hoặc giải thể trạm quan trắc nước dưới đất chỉ thực hiện khi có căn cứ khoa học hoặc điều kiện thực tế bắt buộc, đồng thời phải bảo đảm không gián đoạn số liệu và phù hợp với quy hoạch mạng lưới quan trắc tài nguyên nước quốc gia cũng như của địa phương.
Việc di chuyển, thay đổi vị trí hoặc giải thể trạm quan trắc nước dưới đất chỉ thực hiện khi có căn cứ khoa học hoặc điều kiện thực tế bắt buộc. Ảnh: Minh Khang.
Trên cơ sở đó, Thông tư quy định cụ thể các trường hợp phải di chuyển hoặc thay đổi vị trí trạm, chẳng hạn khi khu vực đặt trạm bị đô thị hóa, quy hoạch đất thay đổi, chịu tác động của các hoạt động khai thác hoặc công trình hạ tầng khác. Ngoài ra, những biến đổi bất khả kháng như thiên tai, sạt lở hay lũ lụt cũng là lý do cần dịch chuyển trạm để bảo đảm an toàn và duy trì dữ liệu.
Đối với việc giải thể trạm quan trắc, Thông tư quy định áp dụng trong các trường hợp trạm không còn đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, không thể sửa chữa, hoặc vị trí quan trắc đã mất đi giá trị theo dõi. Khi có sự thay thế bằng trạm mới theo quy hoạch, việc giải thể cũng được tiến hành nhằm sắp xếp lại mạng lưới một cách hợp lý và tiết kiệm ngân sách.
Trách nhiệm và quy trình thực hiện
Một điểm nhấn quan trọng của Thông tư là phân định rõ trách nhiệm và thẩm quyền thực hiện. Cơ quan quản lý tài nguyên nước thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường là đơn vị xem xét, quyết định việc di chuyển, thay đổi vị trí hoặc giải thể trạm. Trong khi đó, các đơn vị trực tiếp quản lý, vận hành trạm phải có trách nhiệm báo cáo, đề xuất phương án khi phát hiện vấn đề. Chính quyền địa phương giữ vai trò phối hợp, hỗ trợ khảo sát và lựa chọn địa điểm thay thế, bảo đảm tính khả thi và đồng bộ với quy hoạch phát triển vùng.
Quy trình thực hiện được thiết kế chặt chẽ: từ khâu phát hiện sự cố, báo cáo, thẩm định, ra quyết định cho đến khảo sát, lắp đặt, hiệu chỉnh thiết bị và đưa vào vận hành trạm mới. Tất cả đều được chuẩn hóa nhằm duy trì độ chính xác, tin cậy của dữ liệu, đồng thời hạn chế tối đa sự gián đoạn thông tin.
Văn bản số hợp nhất Thông tư quy định việc di chuyển, thay đổi vị trí và giải thể các trạm quan trắc tài nguyên nước dưới đất không chỉ tạo hành lang pháp lý minh bạch cho việc di chuyển, thay đổi vị trí hay giải thể trạm quan trắc, mà còn nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên nước dưới đất.
Cung cấp dữ liệu liên tục về mực nước, chất lượng nước ngầm tạo nền tảng cho công tác dự báo, cảnh báo tài nguyên nước. Ảnh: Minh Hoàng.
Một hệ thống trạm quan trắc được bố trí hợp lý, đồng bộ sẽ cung cấp dữ liệu liên tục về mực nước, chất lượng nước ngầm tạo nền tảng cho công tác dự báo, cảnh báo, cũng như đề xuất chính sách quản lý, khai thác và bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này.
Ngoài ra, còn góp phần tiết kiệm ngân sách, tránh lãng phí trong đầu tư, bởi những trạm không còn hiệu quả sẽ được giải thể, trong khi trạm mới được lắp đặt đúng vị trí cần thiết. Điều này vừa nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình của cơ quan quản lý, vừa hướng tới mục tiêu sử dụng hiệu quả và bền vững nguồn lực tài nguyên nước quốc gia.
