Số hóa quản lý hồ chứa

Quản lý online hơn 134 hồ chứa, kịp thời điều tiết lũ và hạn hán

Ông Nguyễn Minh Khuyến, Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước cho biết, Hệ thống thông tin dữ liệu về hồ chứa tại địa chỉ https://quanly.dwrm.gov.vn/hochua đã tích hợp dữ liệu vận hành của hơn 134 hồ chứa thuộc 11 lưu vực sông lớn trên cả nước.

Đây là 11 lưu vực sông đã Thủ tướng Chính phủ ban hành quy trình vận hành, gồm: sông Hồng, sông Mã, sông Cả, sông Hương, sông Vu Gia - Thu Bồn, sông Trà Khúc, sông Kôn - Hà Thanh, sông Ba, sông Sê San, sông Srepok và sông Đồng Nai.

Hệ thống thông tin dữ liệu vận hành hồ chứa đã hỗ trợ Cục Quản lý tài nguyên nước triển khai hiệu quả các công việc như: Cung cấp các bản tin hiện trạng vận hành hồ chứa trong mùa lũ và mùa cạn hàng năm; Kịp thời cung cấp thông tin vận hành hồ chứa để hướng dẫn, đôn đốc chủ hồ theo quy trình vận hành liên hồ chứa; tổng hợp số liệu, phục vụ công tác quản lý nhà nước.

Bên cạnh đó, theo dõi mực nước hồ theo giờ, giúp kịp thời phát hiện nguy cơ thiếu nước hoặc lũ lụt để xây dựng phương án vận hành điều tiết nước linh hoạt cho cấp nước sinh hoạt, sản xuất, thủy điện...

Các thông tin, số liệu vận hành mà các đơn vị quản lý vận hành các hồ chứa cập nhật lên hệ thống là cơ sở quan trọng trong việc phân tích, đánh giá việc tuân thủ các quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên 11 lưu vực sông.

“Đây cũng là cơ sở để Cục kịp thời đôn đốc, hướng dẫn các chủ hồ thực hiện nghiêm túc việc vận hành đảm bảo cắt, giảm lũ cho hạ du và phối hợp vận hành, điều tiết hồ chứa đảm bảo cấp nước cho hạ du trong trong mùa cạn, các thời kỳ xảy ra hạn hán thiếu nước trên các lưu vực sông và theo quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên 11 lưu vực sông”, ông Khuyến cho biết.

Bên cạnh việc giám sát online, các cơ quan chuyên môn của Cục Quản lý tài nguyên nước còn thường xuyên cung cấp các bản tin dự báo, cảnh báo kịp thời đến các địa phương, các chủ hồ; đôn đốc việc nghiêm túc thực hiện các quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa.

Cục còn cử đoàn công tác đi khảo sát thực tế tại các vùng bị ngập, lụt tại một số tỉnh, thành phố và các hồ chứa; giải đáp, hướng dẫn, tháo gỡ các vướng mắc trong việc điều hành các hồ chứa theo Quy trình. Đối với mùa cạn, cử các đoàn công tác làm việc với các địa phương để thống nhất phương án chỉ đạo, điều tiết nước các hồ chứa, đặc biệt là trong những thời gian xảy ra hạn hán thiếu nước để đảm bảo việc vận hành các hồ chứa cung cấp đủ nước cho hạ du các lưu vực sông.

Giám sát tài nguyên nước trên nền tảng IoT

Cũng theo ông Nguyễn Minh Khuyến, cùng với vận hành Hệ thống thông tin dữ liệu về hồ chứa, hiện Cục Quản lý tài nguyên nước còn vận hành Hệ thống giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước, tích hợp công nghệ IoT và dữ liệu mở (https://iot.monre.gov.vn/tnn/).

Với các mục tiêu được đặt ra bao gồm: Theo dõi, giám sát trực tuyến các công trình khai thác, sử dụng nước mặt; công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất do Bộ Nông nghiệp và Môi trường cấp phép; Thiết kế dựa trên các chuẩn mở để đảm bảo vấn đề kết nối, liên thông, tích hợp và chia sẻ thông tin, dữ liệu với các hệ thống của tất cả các tỉnh, thành phố trên cả nước; Kết nối, liên thông được với hệ thống hiện có về quan trắc lưu lượng, mực nước, chất lượng nước của các hồ chứa thủy lợi, thủy điện thuộc quy trình vận hành liên hồ chứa đã ban hành; Cập nhật tự động hoặc thủ công các thông tin (lưu lượng, mực nước, chất lượng nước và hình ảnh) vào hệ thống phục vụ giám sát, cảnh báo.

Tính đến tháng 6/2025, hệ thống đã cập nhật được khoảng 13.444 giấy phép tài nguyên nước các loại lên hệ thống, trong đó có 2.276 giấy phép cấp Bộ và 11.168 giấy phép cấp tỉnh. Ngoài ra, Hệ thống giám sát tài nguyên nước đã có 832 công trình khai thác tài nguyên nước thuộc đối tượng cấp phép của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đăng ký, kết nối truyền dữ liệu về hệ thống.

Hệ thống giám sát tài nguyên nước được xây dựng và đi vào vận hành đã mang lại những kết quả ban đầu, hỗ trợ tích cực cho công tác quản lý tại Trung ương và các địa phương. Từ dữ liệu của các công trình kết nối, truyền về Hệ thống giám sát tài nguyên nước Trung ương đã góp phần đắc lực cho công tác quản lý điều hành, ra quyết định phục vụ công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước của Cục Quản lý tài nguyên nước.

Có 5 Sở Nông nghiệp và Môi trường thử nghiệm, kết nối về Hệ thống giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước, tích hợp công nghệ IoT và dữ liệu mở đối với các công trình do địa phương cấp phép gồm: TP. HCM; Nghệ An, Quảng Ninh, Ninh Thuận (cũ) và Thái Nguyên.