Sáp nhập đơn vị hành chính: Danh hiệu xã nông thôn mới có được giữ nguyên?

Trước đó, HĐND 3 tỉnh Vĩnh Long, Trà Vinh và Bến Tre đã thống nhất thông qua nghị quyết tán thành chủ trương hợp nhất thành một tỉnh mới, lấy tên là tỉnh Vĩnh Long, với trung tâm hành chính – chính trị đặt tại thành phố Vĩnh Long hiện nay.

Sau khi sáp nhập, tỉnh Vĩnh Long mới sẽ có diện tích tự nhiên 6.296,2km², quy mô dân số hơn 4,19 triệu người, với 124 đơn vị hành chính cấp xã.

Đáng chú ý, Trà Vinh là tỉnh đầu tiên của vùng ĐBSCL hoàn thành xây dựng NTM (nông thôn mới), hiện có 100% xã đạt chuẩn NTM, trong đó 60% đạt chuẩn NTM nâng cao, 9 xã đạt NTM kiểu mẫu và toàn bộ 9 huyện, thị xã, thành phố đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Một câu hỏi được đặt ra sau quá trình sáp nhập: các xã đã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao hoặc kiểu mẫu có giữ nguyên danh hiệu hay không?

Ông Huỳnh Kim Nhân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Trà Vinh cho biết: Việc tái công nhận các xã sau sáp nhập chưa có hướng dẫn từ Trung ương. Có thể Bộ đang xây dựng bộ tiêu chí mới cho giai đoạn 2026–2030 và sẽ ban hành trong thời gian tới. Trường hợp 2–3 xã đã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao hoặc NTM kiểu mẫu sáp nhập với nhau thì có giữ nguyên danh hiệu hay không vẫn chưa được quy định rõ.

Theo ông, việc sáp nhập xã dẫn đến thay đổi quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội, quy hoạch xây dựng NTM… có sự thay đổi bộ mặt của xã và cần thời gian để điều chỉnh phù hợp với bộ tiêu chí mới. Không thể mặc nhiên xem các xã đã đạt chuẩn trước đây sẽ tiếp tục đạt chuẩn sau sáp nhập nếu không đáp ứng đầy đủ các tiêu chí mới.

Vì vậy, trong giai đoạn tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ ban hành bộ tiêu chí mới về xây dựng NTM. Do đó, các xã sau sáp nhập sẽ được rà soát, đánh giá lại để xác định có tiếp tục đạt chuẩn hay không. Tuy nhiên, các xã từng đạt chuẩn NTM nâng cao và kiểu mẫu sẽ có lợi thế khi tái đánh giá vì đã đạt được những tiêu chí cơ bản và đã có nền tảng.

Tương tự, tại tỉnh Vĩnh Long, đến nay có 75/87 xã đạt chuẩn NTM (chiếm 86,2%), trong đó có 35 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 5 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Ba đơn vị cấp huyện gồm thị xã Bình Minh, huyện Bình Tân và huyện Tam Bình cũng đã đạt chuẩn hoặc hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Bà Vũ Thị Thanh Loan, Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Vĩnh Long cho biết, sau khi sáp nhập, những xã đã đạt chuẩn NTM chắc chắn phải đánh giá lại do sự thay đổi về quy mô dân số, địa giới hành chính, chỉ tiêu kinh tế - xã hội và quy hoạch phát triển. Hiện tỉnh đang chờ hướng dẫn chính thức từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Trước đó, tỉnh Bến Tre đã thông qua nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, giảm từ 148 còn 48 đơn vị (gồm 43 xã và 5 phường). Tương tự, tỉnh Trà Vinh cũng đã xây dựng đề án sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã, giảm từ 104 còn 41 đơn vị, tương đương giảm 60,58%. Đồng thời, tỉnh Vĩnh Long đã đề xuất sắp xếp lại 102 đơn vị hành chính cấp xã còn 35 đơn vị (gồm 27 xã, 8 phường), giảm 67 đơn vị so với hiện tại.