Từ phương tiện thanh toán tiện lợi, mã QR đang dần trở thành một “chiếc bẫy giăng sẵn” trong tay kẻ lừa đảo. Công an thành phố Hà Nội vừa phát đi cảnh báo về một hình thức lừa đảo công nghệ cao mới mang tên Quishing, sự kết hợp giữa “QR code” và “phishing” (lừa đảo qua mạng).
Công an TP Hà Nội đưa ra cảnh báo về hình thức lừa đảo "Quishing" đang bùng phát. Ảnh minh họa.
Khác với các đường link khả nghi vốn dễ bị nghi ngờ, Quishing núp bóng dưới dạng những mã QR tưởng như vô hại, thứ mà người dùng đã quá quen thuộc trong các giao dịch số hàng ngày như quét mã thanh toán, khai báo y tế, nhận khuyến mãi... Chính sự ngụy trang này khiến hình thức lừa đảo trở nên tinh vi và nguy hiểm hơn bao giờ hết.
Nhiều nạn nhân đã vô tình tiếp tay cho kẻ gian chỉ trong vài giây thao tác. Có người chuyển khoản thanh toán mà không hay biết tài khoản thụ hưởng đã bị thay đổi bằng mã QR giả. Có người nhận được tin nhắn trông như từ ngân hàng hay sàn thương mại điện tử, mời gọi quét mã để nhận khuyến mãi, hoàn tiền hoặc xác minh tài khoản, mà thực chất là bước mở đầu cho hành vi đánh cắp thông tin cá nhân.
Thậm chí, có trường hợp mã QR được in sẵn trên vé số giả, bao bì hàng hóa, tờ rơi phát miễn phí nơi công cộng. Tất cả đều có thể chứa mã độc hoặc phần mềm theo dõi, sẵn sàng xâm nhập và kiểm soát thiết bị của người dùng sau một cú quét tưởng chừng vô hại.
Hậu quả không dừng lại ở việc mất tiền. Khi thông tin cá nhân bị đánh cắp, tài khoản ngân hàng và mạng xã hội bị chiếm quyền truy cập, dữ liệu riêng tư bị rò rỉ hay thiết bị bị nhiễm mã độc, người dùng không chỉ đối mặt với thiệt hại vật chất mà còn có nguy cơ trở thành nạn nhân dài hạn của nhiều hình thức lừa đảo khác. Trong không gian số, một lần mất cảnh giác có thể để lại hậu quả dây chuyền rất khó lường.
Trước sự bùng phát của thủ đoạn Quishing, Công an thành phố Hà Nội khuyến cáo người dân nên nâng cao cảnh giác và chủ động phòng ngừa. Hãy luôn kiểm tra kỹ lưỡng trước khi quét mã, đặc biệt tại các điểm công cộng hoặc khi nhận được yêu cầu từ những nguồn không rõ ràng.
Việc quan sát kỹ môi trường xung quanh, phát hiện những dấu hiệu bất thường như mã bị dán đè, thay thế hay gắn lên vật phẩm lạ là bước đầu tiên quan trọng để tự bảo vệ mình. Ngay cả khi quét mã thành công, người dùng cũng nên dành vài giây kiểm tra đường dẫn, bảo đảm đó là website chính thống, an toàn, thay vì vội vàng nhập thông tin cá nhân hay thực hiện giao dịch.
Sử dụng phần mềm quét mã đáng tin cậy, cập nhật ứng dụng diệt virus thường xuyên và tuyệt đối không cung cấp dữ liệu nhạy cảm nếu chưa xác minh tính xác thực của trang web. Nếu có nghi ngờ mình đã bị lừa, người dân cần lập tức trình báo với cơ quan công an để được hỗ trợ kịp thời, đồng thời giúp ngăn chặn sự lây lan của loại tội phạm công nghệ cao này.
Giữa thế giới số hóa đầy tiện ích, sự tỉnh táo của người dùng chính là bức tường phòng vệ đầu tiên trước những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi.
