Quảng Ninh kiến tạo nông thôn mới bền vững: [Bài 4] Giữ trọn bản sắc

Chương trình xây dựng NTM tại Quảng Ninh không chỉ chú trọng cải thiện cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng đời sống mà còn đặc biệt quan tâm đến việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Đây chính là yếu tố quan trọng giúp các miền quê trở nên đáng sống, khi phát triển hài hòa, vừa hiện đại, vừa gìn giữ được bản sắc văn hóa.

Quảng Ninh đã xác định rằng văn hóa là nền tảng tinh thần, là nguồn lực nội sinh thúc đẩy sự phát triển bền vững. Từ đó, tỉnh đã xây dựng các kế hoạch bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc, đặc biệt là của các dân tộc thiểu số (DTTS).

Một trong những thành tựu đáng chú ý trong quá trình xây dựng NTM là việc ưu tiên đầu tư vào các thiết chế văn hóa cơ sở, như nhà văn hóa thôn, bản, các điểm sinh hoạt cộng đồng, sân thể thao và thư viện. Các không gian này trở thành nơi bảo tồn và truyền dạy những giá trị văn hóa truyền thống, như lớp học may thêu thổ cẩm, các buổi tập hát Then Tày, Pả Dung, Soóng Cọ, hay truyền dạy chữ viết cổ truyền.

Các lễ hội truyền thống được tổ chức định kỳ tại các địa phương đã giúp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể. Những sự kiện như lễ hội Đồng Đình (Tiên Yên), lễ hội đình Lục Nà (Lục Hồn), lễ hội Sóng Mun (Quảng Đức) và lễ hội Miếu ông - Miếu bà (Ba Chẽ) đã trở thành cơ hội để cộng đồng gặp gỡ, giao lưu, đồng thời thu hút du khách, thúc đẩy phát triển kinh tế du lịch.

Những năm gần đây, Quảng Ninh đã triển khai các đề án phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế nông thôn. Các chương trình bảo tồn dân ca, dân vũ của các dân tộc, cùng với việc khôi phục và phát huy các môn thể thao truyền thống, đã giúp nâng cao giá trị văn hóa cộng đồng các dân tộc, đồng thời thu hút sự chú ý của khách du lịch.

Theo ông Lê Minh Thứ, Chủ tịch CLB Du lịch Cộng đồng (Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng Ninh): “Văn hóa chỉ được bảo tồn khi được kể lại bằng ngôn ngữ du lịch, trở thành trải nghiệm và sinh kế cho chính người dân. Khi người dân vùng cao có thể sống được bằng nghề truyền thống, khi du khách ra về với ký ức về một điệu hát, một câu chuyện bản làng thì mới là thành công".

Chương trình xây dựng NTM tại Quảng Ninh không thể thành công nếu thiếu sự tham gia chủ động của người dân. Phương châm "Dân cần, dân biết, dân bàn, dân làm, dân giám sát, dân thụ hưởng" đã được thể hiện qua việc người dân tích cực tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng, đóng góp công sức, hiến đất, cải tạo môi trường sống. Nhờ đó, đường làng, ngõ xóm được bê tông hóa, hệ thống điện, đường, trường, trạm được nâng cấp đồng bộ.

Quảng Ninh đã thực hiện sáp nhập các đơn vị hành chính, giảm từ 171 xã, phường, thị trấn xuống còn 54 đơn vị hành chính. Điều này không chỉ giúp giảm biên chế hành chính mà còn tạo điều kiện phát triển các địa phương theo hướng tinh gọn, hiệu quả.

Đơn cử như xã Hải Sơn hiện có hơn 700 hộ dân, trên 3.600 nhân khẩu, hơn 90% là đồng bào DTTS. Sau khi thành lập trên cơ sở sáp nhập hai xã Bắc Sơn và Hải Sơn, địa phương nhanh chóng ổn định tổ chức, xác định phát triển du lịch cộng đồng là hướng đi trọng tâm. Nghị quyết đại hội Đảng bộ xã lần thứ nhất đặt mục tiêu xây dựng du lịch trải nghiệm cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới.

Ông Lê Văn Hùng, Phó Chủ tịch UBND xã Hải Sơn cho biết: “Phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới, là nhiệm vụ then chốt. Xã chú trọng khai thác thế mạnh cảnh quan, văn hóa DTTS. Đồng thời, ứng dụng công nghệ trong nông, lâm nghiệp để nâng cao đời sống người dân”.

Với sự đồng thuận cao và quyết tâm mạnh mẽ từ chính quyền và người dân, Quảng Ninh đang thực hiện các dự án kết nối giao thông, mở rộng không gian phát triển, đồng thời nâng cao chất lượng các tiêu chí xây dựng NTM. Hệ thống giao thông liên vùng được mở rộng, tạo thuận lợi cho sản xuất, lưu thông hàng hóa và phát triển du lịch.

Chương trình xây dựng NTM của Quảng Ninh không chỉ mang lại diện mạo mới cho nông thôn mà còn giữ vững giá trị văn hóa truyền thống, tạo ra sự phát triển hài hòa giữa hiện đại và bản sắc, từ đó xây dựng những miền quê thật sự đáng sống.