Bước tiến trong phát triển công nghiệp hỗ trợ
Thực hiện Đề án phát triển CNHT đến năm 2025, tầm nhìn đến 2030, tỉnh Quảng Ngãi đặt mục tiêu xây dựng ngành CNHT đủ sức cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu nguyên – phụ liệu cho sản xuất trong và ngoài tỉnh, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Phấn đấu đến năm 2030, Quảng Ngãi trở thành một trung tâm CNHT về một số chủng loại sản phẩm cho cả Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.
Nhiều khu công nghiệp ở Quảng Ngãi được đầu tư hạ tầng bài bản. Ảnh: L.K.
Theo đó, tỉnh ưu tiên phát triển 5 nhóm sản phẩm CNHT gồm: cơ khí – chế tạo; lọc – hóa dầu; dệt may – da giày; chế biến thực phẩm – gỗ và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Đây là những lĩnh vực thế mạnh, có khả năng lan tỏa và kết nối cao trong chuỗi giá trị sản xuất công nghiệp.
Để phát triển CNHT, Quảng Ngãi triển khai mô hình chiến lược hỗn hợp giữa “chiến lược kéo” và “chiến lược đẩy”. Với chiến lược kéo, tỉnh khuyến khích các doanh nghiệp lớn như Lọc hóa dầu Bình Sơn, Doosan Vina, Thép Hòa Phát Dung Quất, GE Việt Nam... liên kết với các nhà cung cấp trong nước, tạo chuỗi cung ứng ổn định. Song song, chiến lược đẩy tập trung vào ưu đãi đất đai, thuế, đào tạo nhân lực nhằm khuyến khích doanh nghiệp nhỏ và vừa đầu tư vào CNHT.
Ngành CNHT của tỉnh Quảng Ngãi phát triển đáng kể, tính đến nay, tỉnh này thu hút 639 dự án trong nước với tổng vốn gần 400.000 tỷ đồng và 73 dự án FDI với tổng vốn hơn 2,3 tỷ USD, đến từ nhiều quốc gia. Đặc biệt, Khu kinh tế (KKT) Dung Quất được quy hoạch hơn 45.000 ha, là một trong 5 KKT ven biển có chính sách ưu đãi cao nhất cả nước.
Một số dự án sản xuất sản phẩm CNHT như sản phẩm bao bì sợi nhuộm, dệt, cuộn cảm, tròng kính... được thu hút đầu tư về tỉnh, hoạt động có hiệu quả. Có thể kể đến như Công ty TNHH XDD Textile Việt Nam (100% vốn đầu tư nước ngoài), chuyên sản xuất sợi cotton và vải denim quy mô lớn. Bà Huỳnh Thị Hồng Thanh, Giám đốc nhân sự Công ty TNHH XDD Textile Việt Nam cho hay, đơn vị được thành lập và đi vào hoạt động từ năm 2013.
Thời gian qua, công ty không ngừng mở rộng quy mô, đầu tư máy móc thiết bị để nâng cao năng lực sản xuất. Hiện nay, bình quân mỗi tháng công ty sản xuất 50 nghìn tấn sợi và khoảng 3 triệu mét vuông vải. Các sản phẩm của công ty xuất khẩu chủ yếu sang Trung Quốc, Hàn Quốc, các nước Châu Âu, Mỹ và cung ứng cho các doanh nghiệp trong nước. Công ty đã góp phần giải quyết việc làm cho trên 2.000 lao động với thu nhập từ 10 - 11 triệu đồng/người/tháng.
Khu kinh tế Dung Quất (Quảng Ngãi) trong tương lai sẽ trở thành Trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia. Ảnh. L.K.
Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực, song theo đánh giá của Sở Công Thương, hiện tại, phần đa các doanh nghiệp CNHT trên địa bàn tỉnh vẫn chưa tham gia được vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI đang hoạt động tại Việt Nam. Mối quan hệ liên kết giữa doanh nghiệp sản xuất thành phẩm và các doanh nghiệp CNHT còn hạn chế…
“Từ thực tế đó, Sở Công thương sẽ tham mưu UBND tỉnh triển khai xây dựng KCN hoặc cụm công nghiệp chuyên sâu, hình thành các cụm liên kết sản xuất phục vụ thu hút đầu tư phát triển CNHT trên địa bàn. Đồng thời, tiếp tục đồng hành và hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư vào ngành CNHT tiếp cận các chính sách ưu đãi về đất đai, thuế, vốn. Tập huấn, đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Triển khai cho các doanh nghiệp tham gia các chương trình kết nối sản phẩm CNHT, xây dựng các chuỗi giá trị sản xuất”, ông Nguyễn Thanh Mân, Giám đốc Sở Công thương tỉnh Quảng Ngãi nói.
Chuyển đổi xanh là hướng đi tất yếu trong phát triển công nghiệp
Phát triển CNHT gắn với mục tiêu tăng trưởng xanh đang trở thành chiến lược trọng tâm của Quảng Ngãi trong bối cảnh toàn cầu đẩy mạnh cam kết giảm phát thải ròng về 0 vào năm 2050. Hiện toàn tỉnh có 2 khu kinh tế và 10 khu công nghiệp, với hơn 377 doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó nhiều doanh nghiệp đã chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh, tiết kiệm năng lượng.
Các doanh nghiệp ở Quảng Ngãi được hướng dẫn áp dụng công nghệ tiên tiến, sử dụng năng lượng tái tạo để bảo vệ môi trường. Ảnh: L.K.
Tỉnh Quảng Ngãi đã tích hợp các tiêu chí phát triển tuần hoàn, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường vào Quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn 2050. Trọng tâm là KKT Dung Quất - khu vực then chốt trong thu hút đầu tư công nghiệp. Tại đây, nhiều nhà đầu tư đang đề xuất triển khai các dự án lớn như Khu liên hợp xử lý chất thải tổng hợp Dung Quất và Nhà máy điện rác Quảng Ngãi, góp phần giải quyết bài toán môi trường và thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh.
Bên cạnh đó, tỉnh này cũng ban hành Quyết định số 01/2023/QĐ-UBND khuyến khích xã hội hóa đầu tư hạ tầng bảo vệ môi trường trong cụm công nghiệp. Các doanh nghiệp được hướng dẫn áp dụng công nghệ tiên tiến, sử dụng năng lượng tái tạo, lắp đặt điện mặt trời mái nhà, tái sử dụng nước thải…
Tuy vậy, theo Sở Công thương Quảng ngãi, quá trình chuyển đổi xanh vẫn còn nhiều thách thức. Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ thiếu nguồn lực tài chính để đầu tư công nghệ sạch; nhận thức về chuyển đổi xanh còn hạn chế; nguồn nhân lực phục vụ kinh tế xanh chưa đáp ứng nhu cầu. Chính vì vậy, tỉnh xác định việc thu hút các nhà đầu tư có năng lực, đồng thời lồng ghép yêu cầu về công nghệ xử lý ô nhiễm ngay từ khâu thẩm định dự án, là giải pháp trọng tâm trong thời gian tới.
Ngoài đầu tư công nghệ, Quảng Ngãi còn chú trọng mở rộng không gian xanh, tăng mật độ cây xanh, xây dựng vùng đệm sinh thái giữa khu công nghiệp, khu đô thị và khu du lịch. Tỉnh cũng tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm vi phạm môi trường, từng bước xây dựng văn hóa tuân thủ môi trường trong cộng đồng doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Thanh Mân, Giám đốc Sở Công Thương Quảng Ngãi khẳng định: “Chuyển đổi xanh không chỉ là mục tiêu về môi trường mà còn là cơ hội tái cấu trúc mô hình sản xuất, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp địa phương”.
Để đạt mục tiêu này, Quảng Ngãi kiến nghị Trung ương ban hành khung pháp lý về tăng trưởng xanh, ưu tiên nguồn vốn ưu đãi cho các dự án xanh, đồng thời đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức xã hội. Tỉnh cũng chủ động tiếp cận các nguồn tài chính xanh quốc tế như World Bank, ADB, IMF… nhằm hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất.
