Định hướng xanh cho tương lai
Trong tiến trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa, Nghệ An xác định phát triển công nghiệp hỗ trợ (CNHT) là trụ cột chiến lược, vừa nâng cao năng lực sản xuất, vừa góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng. Với định hướng rõ ràng, hạ tầng ngày càng hoàn thiện và chính sách khuyến khích linh hoạt, CNHT Nghệ An đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng xanh - thông minh - bền vững.
May mặc là một trong những ngành công nghiệp hỗ trợ mũi nhọn của Nghệ An. Ảnh: Phạm Tuân.
Để đạt mục tiêu đến năm 2025 có 2030 doanh nghiệp CNHT đủ khả năng tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, Nghệ An đang tập trung triển khai Đề án phát triển CNHT đến năm 2025, định hướng đến 2030 (theo Quyết định 4109/QĐ-UBND ngày 22/12/2022). Tỉnh cũng đã ban hành nhiều chính sách ưu tiên thu hút đầu tư vào các lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, nhất là các ngành linh kiện điện tử, cơ khí chính xác, dệt may - da giày. Các khu, cụm công nghiệp như VSIP, WHA Hemaraj hay Hoàng Mai 2 được quy hoạch đồng bộ, gắn với hạ tầng kỹ thuật hiện đại và yêu cầu nghiêm ngặt về bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng.
Đối với lĩnh vực dệt may - da giày, hiện nay Nghệ An có tới 209 doanh nghiệp hoạt động, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu công nghiệp nhẹ. Các doanh nghiệp đang chuyển hướng sản xuất theo chuỗi giá trị xanh, tiêu biểu như Công ty CP Dệt may Hoàng Mai, Công ty TNHH May Minh Anh Kim Liên đã đầu tư hệ thống xử lý nước thải tuần hoàn, tái sử dụng 60- 70% lượng nước sản xuất. Một số đơn vị áp dụng quy trình kéo sợi tiết kiệm điện, giảm 25% lượng khí thải CO₂, giúp sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu vào EU và Mỹ.
Không chỉ dệt may, ngành điện tử - cơ khí của Nghệ An cũng đang chuyển động tích cực. Tại Khu công nghiệp VSIP Nghệ An, hàng loạt doanh nghiệp CNHT lớn như Luxshare-ICT, Goertek, Ju Teng, Everwin đã đưa dây chuyền sản xuất linh kiện điện tử, phụ kiện cơ khí chính xác vào hoạt động, áp dụng công nghệ tự động hóa, giảm phát thải và tiết kiệm năng lượng. Đây là những “đầu tàu xanh” giúp hình thành chuỗi cung ứng khép kín, tạo động lực lan tỏa công nghệ cho doanh nghiệp nội địa.
Ông Lê Đức Ánh - Phó Giám đốc Sở Công Thương nhấn mạnh: “Chúng tôi ưu tiên phát triển CNHT xanh và kinh tế tuần hoàn, nâng cao giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của doanh nghiệp địa phương, đồng thời tạo sức hút để các tập đoàn lớn lựa chọn đầu tư vào Nghệ An. Đến năm 2030, phấn đấu có nhiều doanh nghiệp đủ năng lực sản xuất và cung cấp linh kiện, phụ tùng, dịch vụ bảo trì cho các ngành công nghiệp chính, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu”.
Để thúc đẩy phát triển CNHT theo hướng bền vững, địa phương đặt mục tiêu phát triển 3- 5 phân khu CNHT chuyên ngành trong các khu công nghiệp lớn như VSIP, WHA, Nam Cấm; đồng thời hình thành 1- 2 cụm công nghiệp CNHT phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu. Các khu - cụm này sẽ được quy hoạch theo tiêu chí “khu công nghiệp xanh”, ưu tiên doanh nghiệp sử dụng năng lượng tái tạo, xử lý chất thải khép kín, áp dụng mô hình sản xuất sạch hơn.
Luxshare ICT là một trong những đơn vị đang hoạt động sản xuất linh kiện điện tử quy mô lớn tại Nghệ An. Ảnh: Phạm Tuân.
Liên kết ba nhà tạo đột phá
Bên cạnh hạ tầng, tỉnh Nghệ An cũng chú trọng liên kết “ba nhà”: nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho CNHT xanh. Trong năm 2024, Sở Công Thương Nghệ An đã phối hợp với các trường nghề tổ chức các khóa đào tạo kỹ thuật, với tổng kinh phí hơn 138 triệu đồng, giúp doanh nghiệp tiếp cận và vận hành công nghệ xanh hiệu quả.
Nhiều chương trình hợp tác giữa các sở, ban ngành với các trường đại học lớn như Đại học Vinh, Đại học Kỹ thuật Vinh, cùng các doanh nghiệp trong các khu công nghiệp VSIP, WHA, Hoàng Mai I, II đã được ký kết. Thông qua mô hình đào tạo “đặt hàng” và “học đi đôi với hành”, sinh viên, học viên được tiếp cận công nghệ mới, tham gia thực tập tại doanh nghiệp, giúp rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn sản xuất. Một số doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực điện tử, cơ khí chính xác, linh kiện ô tô đã trực tiếp tham gia vào quá trình xây dựng chương trình đào tạo, hỗ trợ trang thiết bị, và tuyển dụng ngay sau khi sinh viên tốt nghiệp.
Không chỉ dừng ở đào tạo, tỉnh còn khuyến khích các trường và doanh nghiệp hợp tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, phát triển sáng kiến xanh, ứng dụng năng lượng tái tạo, vật liệu thân thiện môi trường trong sản xuất CNHT hướng tới mục tiêu phát triển CNHT xanh phát thải thấp.
Công tác xúc tiến đầu tư và kết nối thị trường cũng được đẩy mạnh. Tỉnh Nghệ An cũng đang xây dựng danh mục dự án CNHT trọng điểm, đăng tải công khai trên các kênh truyền thông và gửi trực tiếp đến nhà đầu tư trong, ngoài nước. Dự kiến đến hết năm 2025, Nghệ An sẽ thu hút ít nhất 10 dự án FDI mới trong lĩnh vực CNHT, đặc biệt là công nghệ cao, vật liệu mới, cơ khí chính xác và linh kiện điện tử.
Cùng với đó, việc hoàn thiện hệ thống logistics được xem là “nút thắt cần gỡ”. Tỉnh cũng đang huy động các nguồn lực đầu tư mở rộng Cảng Cửa Lò, nâng cấp Sân bay Vinh, hoàn thiện đường ven biển và trung tâm logistics để giảm chi phí vận chuyển, tăng sức hấp dẫn cho các nhà đầu tư CNHT. Hạ tầng đồng bộ sẽ là “đòn bẩy” quan trọng giúp Nghệ An phát triển công nghiệp bền vững, kết nối thuận lợi với các trung tâm sản xuất lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng.
Nghệ An ngày càng hoàn thiện hệ thống logistics. Ảnh: Văn Phúc.
Với chiến lược phát triển bài bản, hạ tầng đồng bộ, môi trường đầu tư thông thoáng và cam kết mạnh mẽ của chính quyền, Nghệ An đang từng bước khẳng định vị thế là “trung tâm công nghiệp hỗ trợ xanh” của khu vực Bắc Trung Bộ. CNHT không chỉ đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GRDP của tỉnh mà còn mở ra cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu - nơi mà “xanh hóa công nghiệp” chính là chìa khóa cho phát triển bền vững trong tương lai.
