Phát triển HTX nông nghiệp kiểu mới: Cần sớm tháo gỡ những 'điểm nghẽn'

Thúc đẩy HTX phát triển liên kết ngành hàng

Thời gian qua, mô hình hợp tác xã nông nghiệp kiểu mới (HTX) đã phát huy hiệu quả tích cực, là cầu nối liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp, kết nối nông dân với nông dân theo chuỗi giá trị, hướng tới một nền nông nghiệp an toàn, phát triển bền vững...

Để tiếp tục phát huy vai trò, vị thế của HTX trong chuỗi liên kết, Chính phủ, Bộ NN-PTNT, các địa phương… đã tập trung ban hành nhiều chính sách nhằm hỗ trợ, tháo gỡ những “điểm nghẽn” cho HTX kiểu mới phát triển.

Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN-PTNT) cho biết: Hiện nay, cả nước có 18.000 HTX nông nghiệp, 97,7% đã chuyển đổi mô hình hoạt động đăng ký lại theo luật HTX năm 2012. Tại các địa phương, quy mô, chất lượng các HTX đã có bước chuyển biến rõ rệt, thay đổi tích cực so với những năm trước đây.

Trong số 18.000 HTX có trên 60% HTX chuyên cây, chuyên con, (HTX và người nông dân hợp tác với nhau ở 1,2 lĩnh vực nhất định). HTX cũ chuyển đổi lại mô hình hoạt động khoảng 3.000 HTX, chủ yếu ở phía Bắc.

Hiện nay, trên phạm vi cả nước nói chung và ĐBSCL nói riêng, cơ bản các HTX hoạt động theo mô hình kiểu mới. Tuy nhiên, tỷ lệ HTX hoạt động có hiệu quả trong nông nghiệp mới đạt 60%. Mặc dù cao hơn so với giai đoạn trước, nhưng chưa thể hài lòng với chất lượng hoạt động của các HTX.

Cũng theo ông Thịnh, liên kết ngành hàng là giải pháp tốt nhất để thúc đẩy các HTX phát triển mở rộng quy mô, hiệu quả sản xuất. Hiện nay, mới có khoảng 24% (trên 4.000 HTX) tham gia vào chuỗi giá trị, trong khi tỷ lệ này trên thế giới là hơn 60%.

Từ đó có thể thấy, số HTX của chúng ta tham gia vào chuỗi giá trị còn rất khiêm tốn, nếu xét ở góc độ hiệu quả hoạt động thì con số chắc chắn sẽ còn thấp hơn. Đây cũng là vấn đề mà chúng ta cần sớm phải khắc phục.

Tuy nhiên, để giúp HTX tiếp tục tham gia vào chuỗi giá trị, đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh, nhanh chóng hoàn thiện mô hình quản lý thì có rất nhiều việc phải làm. Trong đó, phải tập trung đẩy mạnh năng lực quản lý, quản trị của HTX, đặc biệt là năng lực của người đứng đầu.

Bên cạnh đó, phải hỗ trợ HTX khi tham gia vào chuỗi những điều kiện cơ bản về Logistic, hạ tầng kinh doanh (cơ sở sơ chế, chế biến…).

Nâng cao năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu

Theo ông Lê Đức Thịnh, đối với ĐBSCL, mặc dù là vùng sản xuất hàng hóa lớn nhất, nhưng cũng chịu tác động của biến đổi khí hậu rõ rệt nhất. Vì vậy, phải có chính sách hỗ trợ HTX nâng cao năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trên thực tế đã có rất nhiều mô hình như lúa tôm, giãn mùa vụ, bố trí lại luân canh, chuyển đổi cơ cấu cây trồng… cho hiệu quả tích cực. Những mô hình này vừa thích ứng với biến đổi khí hậu vừa giúp giảm thiểu rủi ro và rất cần thiết đối với khu vực kinh tế tập thể.

Cũng theo ông Thịnh, trong công tác chỉ đạo, Bộ NN-PTNT xác định kinh tế tập thể là một trong 3 trụ cột để tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Trong chiến lược phát triển ngành nông nghiệp theo hướng hàng hóa hiện đại thì không thể bỏ qua kinh tế tập thể.

Tuy nhiên, để làm được điều này cần áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp thì kinh tế tập thể mới phát triển nhanh, mạnh. Trong đó, phải đặc biệt quan tâm đến hạ tầng thương mại. Bên cạnh đó, vấn đề mà các HTX cần quan tâm là thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế tuần hoàn. Ngoài yếu tố vốn cần quan tâm hơn tới bảo hiểm nông nghiệp.

Ông Thịnh cũng bày tỏ tin tưởng: Với sự quyết tâm, chung tay vào cuộc của Chính phủ, Bộ, ngành… việc rút ngắn thời gian để xây dựng khu vực kinh tế tập thể vững mạnh, phát triển bền vững hoàn toàn có thể đạt được.