Theo cử tri tỉnh Đồng Tháp, đã từ lâu người nông dân quen xây nhà ở trên đất nông nghiệp mà không chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Để tạo điều kiện cho người dân, cử tri tỉnh Đồng Tháp kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường có hướng dẫn để người dân chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp đang có nhà ở sang đất ở mà không phải nộp phạt vi phạm hành chính theo Nghị định số 123/2024/NĐ-CP và xem xét việc thu khoản tiền chênh lệch khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất sao cho hợp tình, hợp lý.
Về kiến nghị này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Theo quy định của Luật Đất đai 2024, nguyên tắc sử dụng đất là “đúng mục đích sử dụng đất”. Theo đó, người có hành vi vi phạm pháp luật về đất đai thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Thói quen tự ý xây nhà trên đất nông nghiệp bị phạt nặng. Ảnh: Hữu Chánh.
Do đó, trường hợp xây nhà trên đất nông nghiệp mà không xin phép chuyển mục đích sử dụng đất là vi phạm quy định tại điểm b khoản 1 Điều 121 Luật Đất đai 2024 và bị xem xét xử lý vi phạm hành chính theo quy định đối với một trong các hành vi quy định tại các điều 8, 9, 10 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành đối với hành vi sử dụng đất không đúng mục đích.
Để chuyển mục đích sử dụng đất mà không bị xử phạt, người sử dụng đất thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất theo quy định tại các điều 121, 122, 156 Luật Đất đai 2024, mục I phần III Phụ lục I Nghị định số 151/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai.
Cũng theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện theo quy định tại Nghị định số 103/2024/NĐ-CP quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Hiện, Bộ Tài chính đang tham mưu trình Chính phủ dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 103/2024/NĐ-CP. Chính vì vậy, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ phối hợp, trao đổi với Bộ Tài chính về các vấn đề liên quan đến tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng trong quá trình hoàn thiện Nghị định sửa đổi.
Theo Khoản 3 Điều 8 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP, hành vi chuyển đất trồng lúa sang đất ở thuộc địa giới hành chính của xã thì hình thức và mức phạt như sau: Phạt tiền từ 20 triệu đến 30 triệu đối với diện tích đất từ dưới 0,01 héc ta; Phạt tiền từ 30 triệu đến 50 triệu đối với diện tích đất từ 0,01 héc ta đến dưới 0,03 héc ta; Phạt tiền từ 50 triệu đến 100 triệu đối với diện tích đất từ 0,03 héc ta đến dưới 0,05 héc ta; Phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 150 triệu đối với diện tích đất từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta; Phạt tiền từ 150 triệu đến 200 triệu đối với diện tích đất từ 0,1 héc ta trở lên.
Khoản 2 Điều 10 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP quy định, hành vi chuyển đất nông nghiệp không phải là đất trồng lúa, không phải là đất lâm nghiệp sang đất ở thuộc địa giới hành chính của xã thì cũng bị phạt nặng gần tương đương với mức phạt trên.
