Bịt ‘lỗ hổng’ mất an toàn thực phẩm: [Bài 2] Doanh nghiệp cung cấp thực phẩm trôi nổi

Về nguyên tắc, thực phẩm đưa vào các bếp ăn tập thể phải rõ nguồn gốc xuất xứ, đảm bảo vệ sinh an toàn và khối doanh nghiệp cung cấp thực phẩm cho trường học vốn phải là “hàng rào” đầu tiên bảo vệ sức khỏe trẻ nhỏ. Nhưng ghi nhận thực tế tại Ninh Bình có những doanh nghiệp trúng thầu cung cấp thực phẩm cho hàng chục trường học trên địa bàn, và mặc dù đã cam kết chỉ sử dụng thực phẩm an toàn hàng ngày doanh nghiệp vẫn nhập thực phẩm trôi nổi ngoài chợ...

Doanh nghiệp non trẻ, thắng sạch 23/23 gói thầu bếp ăn

Theo hồ sơ đăng ký, Công ty Việt Tân có địa chỉ tại số 36 Triệu Việt Vương, phố 5, xã Yên Khánh (tỉnh Ninh Bình), mã số thuế 2700553363. Người đại diện pháp luật là ông Nguyễn Xuân Việt Tân (SN1997), đồng thời giữ chức Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Giám đốc Công ty.

Vốn điều lệ của doanh nghiệp này theo lần đăng ký thay đổi thứ 3 (ngày 21/9/2021) là 3,3 tỷ đồng. Trong đó, bà Phạm Thị Kim Vượng góp 1,32 tỷ đồng (40%), ông Nguyễn Xuân Việt Tân góp 990 triệu đồng (30%), ông Nguyễn Xuân Việt Tuấn góp 990 triệu đồng (30%).

Một doanh nghiệp trẻ, vốn điều lệ ở mức trung bình, mới chỉ được phê duyệt trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia (Bộ Tài chính) từ ngày 4/8/2025. Thế nhưng kỳ lạ thay, chỉ trong vài tháng ngắn ngủi, Công ty Việt Tân đã tham gia 23 gói thầu và… trúng cả 23 gói..

Phần lớn trong số đó là các gói thầu mua sắm lương thực, thực phẩm, nguyên liệu cho bếp ăn trường học năm học 2025 - 2026 tại hàng loạt trường mầm non trên địa bàn các xã Yên Khánh, Khánh Nhạc, Lai Thành, Phát Diệm, Quang Thiện, Kim Sơn, Chất Bình, Cồn Thoi,... tỉnh Ninh Bình. Tổng giá trị các gói thầu mà Việt Tân trúng lên tới hơn 22,37 tỷ đồng. Trong đó có nhiều gói được chỉ định thầu theo “trường hợp đặc biệt” áp dụng tại điểm n, khoản 4, Điều 84 của Nghị định 214/2025/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Đấu thầu, các gói thầu  được áp dụng hình thức này gồm :"Gói thầu cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường hoặc mua thực phẩm, nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào để thực hiện việc cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường cho học sinh bán trú, nội trú tại cơ sở giáo dục công lập”.

Hồ sơ cho thấy, chỉ riêng trong khoảng cuối tháng 8/2025, Việt Tân đã liên tiếp trúng các gói: Gói mua sắm lương thực, thực phẩm, nguyên liệu cho bếp ăn trường học năm học 2025 - 2026 tại Trường Mầm non Lưu Phương với giá đề nghị trúng thầu hơn 1,56 tỷ đồng, do Hiệu trưởng Phạm Thị Xoan ký quyết định phê duyệt;

Gói mua sữa cho bếp ăn trường học tại Trường Mầm non Thượng Kiệm giá hơn 261,5 triệu đồng, do Hiệu trưởng Phạm Thị Mai phê duyệt;

Gói cung cấp thực phẩm, nguyên liệu cho bữa ăn bán trú Trường Mầm non Kim Định trị giá hơn 943,5 triệu đồng, Hiệu trưởng Hà Thị Liên phê duyệt;

Gói cung cấp thực phẩm cho Trường Mầm non Chất Bình với giá chỉ định thầu hơn 812,4 triệu đồng, do Hiệu trưởng Nguyễn Thị Tâm ký;

Cùng ngày 28/8/2025, Việt Tân còn trúng liên tiếp các gói cung cấp thực phẩm cho Trường Mầm non Đồng Hướng, Cồn Thoi, Hồi Ninh, Tân Thành, Hùng Tiến, Xuân Chính, Như Hòa, Ân Hòa… với giá trị từ hơn 700 triệu đến hơn 2,2 tỷ đồng mỗi gói.

Chưa dừng lại, đến cuối tháng 9/2025, Công ty Việt Tân tiếp tục “gặt” thêm các gói thầu tại Trường Mầm non Khánh Hải, Khánh Lợi, Hoa Sen với giá trị từ 737 triệu đến hơn 1,5 tỷ đồng. Bên cạnh thực phẩm, doanh nghiệp này còn trúng cả loạt gói thầu mua sắm hàng hóa vệ sinh trường lớp, khu vệ sinh ở các trường mầm non Đồng Hướng, Cồn Thoi, Hoa Hồng Phát Diệm, Lai Thành…

Một doanh nghiệp vốn điều lệ 3,3 tỷ đồng, nhưng trong vài tháng đã “ôm” trọn nguồn cung thực phẩm và hàng hóa vệ sinh cho hàng chục trường mầm non với tổng giá trị hơn 22 tỷ đồng. Câu hỏi không thể không đặt ra là năng lực thực sự của Việt Tân đến đâu? Hay doanh nghiệp này đã “make up” cho mình một bộ hồ sơ năng lực thật đẹp, thật “oách” để đủ điều kiện trúng thầu hàng loạt? Quy trình lập, thẩm định, đánh giá năng lực liệu có đủ khách quan, hay chỉ dừng lại ở việc “gật” theo những gì đã được sắp xếp từ trước?

Hồ sơ mời thầu siêu đẹp nhưng quy trình thực hiện lộ chằng chịt lỗ hổng

Nếu chỉ nhìn trên giấy tờ, bữa ăn của trẻ mầm non ở Ninh Bình, với nhà cung cấp là Công ty Việt Tân, phải thuộc dạng… “chuẩn mực”.

Trong các phiếu đề xuất kế hoạch mua thực phẩm phục vụ nấu ăn bán trú, phụ lục danh mục hàng hóa, yêu cầu về chất lượng được ghi rất chặt chẽ: Từ gạo, rau củ quả, thủy hải sản, thịt gia súc, gia cầm, trứng… tất cả đều phải “được đóng gói theo quy trình ISO, có hồ sơ công bố chất lượng sản phẩm, có minh chứng tem mác rõ ràng, có truy xuất nguồn gốc (mã QR, mã vạch), ghi rõ ngày tháng đóng gói, hạn sử dụng”.

Hợp đồng kinh tế giữa các trường và Công ty Việt Tân cũng quy định chi tiết trách nhiệm đôi bên, điều khoản chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, truy xuất nguồn gốc… Không thể nói hệ thống giấy tờ là sơ sài hay thiếu quy định.

Theo nguyên tắc, một doanh nghiệp muốn tham gia cung cấp thực phẩm cho hệ thống trường học phải trải qua nhiều vòng, từ năng lực tài chính, kho bãi, chuỗi cung ứng, năng lực bảo đảm an toàn thực phẩm, đến kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự... Nhưng với một doanh nghiệp mới được phê duyệt trên hệ thống từ ngày 4/8/2025, việc trong thời gian ngắn đã “phủ sóng” hầu hết bếp ăn mầm non ở một khu vực, trúng sạch 23/23 gói thầu, khiến dư luận có quyền đặt câu hỏi: Quy trình chấm thầu có thực sự coi trọng năng lực thực tế hay chỉ nhìn vào bộ hồ sơ được “make-up” đẹp đẽ? Công ty Việt Tân đã “đáp ứng” các tiêu chí nào, bằng cách nào, để thắng thầu tuyệt đối như vậy? Các trường có tổ chức lựa chọn nhà thầu đúng nghĩa, hay việc lựa chọn nhà thầu chỉ là bước hợp thức hóa cho những thỏa thuận trước đó?

Quan trọng hơn cả là kết quả thực sự của những gói thầu ấy ngoài đời, từ quy trình thực hiện hợp đồng giao - nhận thực phẩm, kiểm soát đầu vào, truy suất nguồn gốc thực phẩm,... cho đến từng suất ăn, từng hộp sữa cho trẻ đang như thế nào?