Những mốc son lịch sử của ngành Thú y Việt Nam

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống ngành Thú y Việt Nam diễn ra sáng 11/7, tại Hà Nội, do Hội Khoa học Kỹ thuật Thú y Việt Nam tổ chức, Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Dương Tất Thắng đã điểm lại những mốc son lịch sử của ngành Thú y Việt Nam.

Lãnh đạo Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết, cách đây đúng 75 năm, ngày 11/7/1950, trong hoàn cảnh đất nước còn chìm trong khói lửa kháng chiến, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 125-SL về bài trừ dịch tễ dịch bệnh gia súc.

Đây là một trong những văn bản pháp lý quan trọng của Chính phủ Việt Nam quy định về công tác phòng chống dịch bệnh động vật. Trên cơ sở đó, ngành Thú y Việt Nam đã từng bước được ổn định về tổ chức, từng bước bám sát các nhiệm vụ chính trị theo từng giai đoạn lịch sử và đóng góp cho sự phát triển chung của đất nước.

Từ đó đến nay, vượt qua muôn ngàn khó khăn, thử thách, các thế hệ cán bộ ngành Thú y đã không ngừng nỗ lực, vượt khó, đóng góp tích cực vào công cuộc bảo vệ và phát triển đàn gia súc, gia cầm, bảo đảm an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng.

Một mốc lịch sử quan trọng của ngành thú y Việt Nam khi Viện Pasteur Nha Trang được thành lập vào năm 1894 bởi bác sĩ Alexandre Yersin. Ngay từ thời kỳ đó, việc nghiên cứu, sản xuất các sản phẩm, huyết thanh có thể chữa khỏi bệnh dịch tả trâu, bò; sau đó là các nghiên cứu vaccine phòng chống các dịch bệnh quan trong trên đàn vật nuôi. Điển hình là vaccine dịch tả lợn, vaccine dại chó; trung bình, mỗi năm sản xuất được trên 6 triệu liều vaccine và 80.000 liều kháng huyết thanh các loại góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống dịch bệnh lúc bấy giờ.

Ngày 14/11/1945, ngay sau khi Cách mạng Tháng 8 thành công, Hội đồng Chính phủ đã ban hành Quyết nghị thành lập Bộ Canh Nông; trong đó có Nha Thú y - Mục súc - Ngư nghiệp (Sắc lệnh số 65-SL ngày 04/12/1945).

Ngày 8/5/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 62 quy định các Nha thuộc Bộ Canh Nông; trong đó có Giám đốc Nha Thú y, Mục súc, Ngư nghiệp, đồng thời bổ nhiệm Bác sỹ Phạm Văn Huyên làm Giám đốc Nha Thú y, Mục súc, Ngư nghiệp (Sắc lệnh 63).

Ngày 26/4/1956, Liên Bộ Nông lâm, Bộ Nội vụ và Bộ Tài chính đã ban hành Nghị định số 03LB/NĐ thành lập Trạm Thú y (tiền thân của các Chi cục Chăn nuôi - Thú y, Trạm Kiểm dịch động vật hiện nay).

Giai đoạn 1956 - 1963, để đáp ứng nhu cầu sản xuất và phát triển chăn nuôi, cũng như công tác phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm, Bộ Nông Lâm tổ chức lại Phòng Chăn nuôi - Thú y thành Vụ Chăn nuôi - Thú y.

Năm 1966, Cục Thú y được thành lập trên cơ sở tách ra từ Vụ Chăn nuôi - Thú y.

Năm 1993, Pháp lệnh Thú y lần đầu tiên ra đời, đánh dấu sự lớn mạnh của ngành Thú y Việt Nam, với 4 mục tiêu: Phát triển sản xuất; Bảo vệ sức khỏe cộng đồng; Bảo vệ môi trường và góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền. Pháp lệnh Thú y sau đó được sửa đổi, bổ sung vào năm 2004.

Ngày 12/7/2005, để ghi nhận những cống hiến, phát huy vai trò và truyền thống của ngành Thú y, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 664/QĐ-TTg lấy ngày 11/7 là “Ngày truyền thống của ngành Thú y”.

Tháng 6/2015, tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIII, Chính phủ đã thông qua Luật Thú y. Đây là cơ sở pháp lý rất quan trọng để quản lý ngành trong việc bảo vệ sức khỏe động vật, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và bảo vệ môi trường sinh thái.

Và gần đây nhất trong tiến trình thực hiện Nghị quyết 18 của Trung ương về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả, ngày 1/3/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Quyết định số 32/QĐ-BNNMT quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Cục Chăn nuôi và Thú y, trên cơ sở hợp nhất Cục Chăn nuôi và Cục Thú y.

Thực hiện các quy định của pháp luật về thú y, hệ thống cơ quan chuyên ngành về thú y được hình thành từ Trung ương đến chính quyền 2 cấp, là cấp tỉnh và cấp xã. Đến thời điểm trước lúc tổ chức chính quyền hai cấp, cả nước có 275 Trạm Chăn nuôi và Thú y thuộc Chi Cục quản lý và 348 Trung tâm dịch vụ Nông nghiệp thuộc cấp huyện quản lý.

Bên cạnh hệ thống quản lý Nhà nước còn có Viện Thú y, Phân viện Thú y miền Trung; các trường đào tạo về thú y; Hội Thú y Việt Nam và các hiệp hội khác về thú y; nhiều doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thuốc thú y được thành lập và đi vào hoạt động.

Với những thành tích và đóng góp quan trọng cho sự phát triển chung của đất nước, ngành thú y đã nhận được nhiều phần thưởng cao quý của Đảng và Nhà nước như: Huân chương Hồ Chí Minh; Huân chương Độc lập; Huân chương Lao động các hạng; Huân chương Kháng chiến; Danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân, cũng như các phần thưởng cao quý của các tổ chức quốc tế và các nước.

Tập thể Cục Thú y, ngày nay là Cục Chăn nuôi và Thú y và các đơn vị trực thuộc Cục và nhiều cá nhân được Đảng, Nhà nước tặng: Trên 30 Huân chương các hạng, nhiều lần được Cờ thi đua của Chính phủ; hàng chục Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, nhiều Bằng khen của Bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố; Bằng khen của các cơ quan Đảng, Công đoàn và Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh.