Nhân rộng mô hình quản lý và phân loại chất thải rắn: [Bài 1] Tái chế pano, áp phích thành túi đi chợ

Từ rác thải thành vật dụng hữu ích

Giữa tháng 7/2024, khi huyện Côn Đảo (trước đây) triển khai đề án kinh tế tuần hoàn, Hội Liên hiệp phụ nữ đã đăng ký mô hình “Tái chế pano, áp phích thành túi đi chợ”. Hội phối hợp với Trung tâm Văn hóa - Thông tin - Thể thao huyện thu gom toàn bộ pano, áp phích sau khi hoàn thành nhiệm vụ tuyên truyền. Những tấm nhựa này được vệ sinh sạch, phơi khô, rồi chuyển tới các điểm may. Thợ may là những chị em trong hội viên sẽ đo, vẽ, cắt tỉ mỉ và khâu thành túi xách nhiều kích cỡ.

Những tấm pano, áp phích này trước đó đã “làm tròn vai” trong việc truyền tải thông điệp bảo vệ môi trường và kinh tế tuần hoàn. Giờ đây, chúng bước vào một “cuộc đời” mới để trở thành chiếc túi đi chợ, giúp người dân giảm dùng túi nilon.

Trước đây, chị em phụ nữ khi đi chợ thường mang về nhà hàng chục chiếc túi nilon, mỗi loại thực phẩm một túi. Nay, với túi pano tái chế, họ chỉ cần một, hai chiếc, vừa tiện lợi, gọn gàng, vừa bền đẹp.

Chị Tống Thị Kim Hoa, Chi hội phụ nữ khu dân cư số 6 chia sẻ: “Chi hội vận động chị em bỏ túi nilon, chuyển sang dùng túi pano tái chế. Túi này chị em tự may, rất tiện lợi, dùng được lâu, lại góp phần giảm ô nhiễm môi trường”.

Tại chợ trung tâm Côn Đảo, những chiếc giỏ pano nhiều màu sắc giờ đã trở nên quen thuộc. Nhiều phụ nữ xách chúng đi mua cá, rau, trái cây thay vì dùng túi nilon. Các tiểu thương cũng thay đổi thói quen. Bà Nguyễn Thị Lệ, tiểu thương bán rau tại chợ Côn Đảo cho hay: “Trước đây, mỗi ngày tôi dùng hàng trăm túi nilon. Giờ nhiều khách mang giỏ pano, tôi bỏ hàng vào luôn, vừa tiết kiệm, vừa đỡ rác”.

Còn chị Trần Thị Mai, khách du lịch từ trung tâm TP.HCM tới đây, chứng kiến cũng gật gù: “Xách mấy ký cá, rau mà túi không rách, rửa sạch được, lại đẹp. Quan trọng là mình thấy mình góp phần bảo vệ đảo và biển khi giảm túi nhựa”. Chính chị cũng mua một số túi tái chế này của Hội Liên hiệp phụ nữ để làm quà và hưởng ứng phong trào chung tay giảm thiểu rác thải nhựa của Côn Đảo.

Ở chợ Côn Đảo, câu chuyện về mẫu túi pano mới, quai nào chắc, màu nào đẹp được nhắc tới nhiều như chuyện giá cá, giá rau. Giờ đây với người dân Côn Đảo, đây không chỉ là giỏ đựng hàng mà còn là biểu tượng cho tinh thần bảo vệ môi trường gắn kết cộng đồng.

Lan tỏa lối sống xanh

Theo bà Nguyễn Thị Thu Thảo, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ đặc khu Côn Đảo, địa phương có nhiều sự kiện nên pano, áp phích sau khi tháo dỡ thường bị bỏ đi, gây lãng phí và tác động xấu tới môi trường. Trước đây, việc giải quyết những tấm pano, áp phích này là vấn đề nan giải, thường được tái sử dụng với mục đích ngắn hạn. Sau đó, chúng lại trở thành một loại rác thải nhựa cần được xử lý.

“Chúng tôi nảy ra ý tưởng thu gom, may thành túi tái chế. Đến nay, Hội đã xây dựng được ba điểm may túi ‘vỏ xanh’. Chúng tôi cũng ký kết với 9 chi hội, yêu cầu cán bộ chủ chốt gương mẫu xách giỏ đi chợ, nói không với nhựa dùng một lần”, bà Thảo nói.

Để thực hiện, Hội vận động chị em có tay nghề may mặc tham gia. Các chị được hỗ trợ một khoản kinh phí nhỏ từ nguồn quỹ Hội. Chị Trần Thị Kiều, khu dân cư số 9, vừa kinh doanh vừa tranh thủ may túi, cho biết: “Mỗi chiếc túi tôi may cho Hội sẽ được trả một khoản nhỏ, vừa giúp Hội, vừa có thêm thu nhập phụ giúp gia đình”.

Chất liệu nhựa dày khiến việc may không dễ dàng, đòi hỏi tay nghề cứng. Chị Nguyễn Thị Thu Hà, khu dân cư số 8 là một trong những người đảm nhận công việc này: “Tấm to thì may túi lớn, tấm nhỏ thì ghép lại. Tôi chọn sao cho hình ảnh, chữ in trên pano nằm ngay mặt trước túi, vừa đẹp vừa tiếp tục truyền thông điệp”.

Không chỉ là vật dụng hữu ích, mỗi chiếc túi pano còn mang thông điệp rõ ràng: giảm rác thải nhựa, thực thi kinh tế tuần hoàn. Hội Liên hiệp phụ nữ đặc khu đặt mục tiêu tặng mỗi phụ nữ ở Côn Đảo một chiếc túi tái chế, đồng thời khuyến khích người dân tự giác sử dụng khi đi chợ.

Tính đến giữa tháng 7/2025, ước tính Hội đã may được khoảng 800 túi các loại, giá bán 25.000 -30.000 đồng/chiếc. “Từ khi bắt đầu đến nay, mô hình đã thu về gần 20 triệu đồng, dùng để hỗ trợ hội viên khó khăn và tặng khoảng 200 chiếc túi”, bà Thảo cho biết thêm.

Mô hình cũng giúp kết nối các Chi hội tạo thêm sinh kế cho một số chị em rảnh rỗi. Mỗi chiếc túi, dù nhỏ vẫn mang giá trị lớn trong việc giảm rác thải và thay đổi thói quen tiêu dùng.

Năm 2024, mô hình “Tái chế pano, áp phích thành túi đi chợ” được bình chọn là mô hình dân vận khéo, nhận bằng khen của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ). Đây không chỉ là sự ghi nhận cho sáng kiến của Hội Liên hiệp phụ nữ huyện, mà còn là minh chứng cho hiệu quả của việc gắn kết giữa bảo vệ môi trường và phát triển cộng đồng.

Giờ đây, hình ảnh những chiếc túi nhiều màu sắc trên tay chị em khi ra chợ đã trở nên quen thuộc tại Côn Đảo. Chúng không chỉ đựng rau, cá, thịt, mà còn “đựng” cả thông điệp về một Côn Đảo xanh - sạch - đẹp và phát triển bền vững.