Những ngày đầu mùa lũ năm nay, bờ kè chống xói lở Thường Thới Tiền thuộc xã Thường Phước, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp liên tiếp xảy ra sự cố sạt lở nghiêm trọng, đe dọa an toàn công trình và cuộc sống người dân ven sông Tiền.
Vào lúc 12 giờ 15 phút ngày 12/8, tại công trình kè Thường Thới Tiền tiếp tục xuất hiện một vụ sạt lở mới dài khoảng 55 m, cách vị trí sạt lở hôm 7/8 khoảng 45 m về phía thượng nguồn. Sự cố đã làm hư hỏng toàn bộ mái taluy kè, vỉa hè và lan can dài 30 m, rộng 8 m, ăn sâu vào mặt đường nhựa khoảng 1,5 m.
Khu vực kè Thường Thới Tiền tiếp tục bị sụt lún, làm hư hỏng vỉa hè, lan can và taluy, nguy cơ sạt lở lan rộng trong những ngày đầu mùa lũ. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Trước đó, vào đoạn kè gần đó dài khoảng 40 m cũng bị sụp hoàn toàn, tạo hố “hàm ếch” khoét sâu vào mặt đường, phá vỡ kết cấu công trình. Như vậy, chỉ trong vòng 10 ngày, tổng chiều dài sạt lở đã gần 100 m.
Ông Lê Hùng Cường, Phó Chủ tịch UBND xã Thường Phước, cho biết mực nước lũ từ thượng nguồn sông Tiền đang dâng cao, dòng chảy xiết, kết hợp mật độ tàu ghe qua lại lớn tạo sóng đánh sát bờ, làm nền đất yếu và địa hình lòng sông bị hạ thấp so với trước.
Những yếu tố này khiến nguy cơ sạt lở có thể tiếp diễn bất cứ lúc nào. Địa phương đã triển khai các biện pháp khẩn cấp như giăng dây, lắp đèn cảnh báo, cấm phương tiện qua lại khu vực sạt lở và cử lực lượng ứng trực 24/24 để đảm bảo an toàn cho người và phương tiện.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, kết quả khảo sát cho thấy so với thời điểm nghiệm thu công trình năm 2016, địa hình lòng sông tại khu vực này đã bị hạ thấp phổ biến từ 2-7 m, với phạm vi hạ thấp kéo dài từ thảm đá cơ kè ra ngoài sông khoảng 180-200 m. Sự biến đổi này làm mất ổn định nền móng kè, giảm khả năng chịu lực của công trình. Ngoài yếu tố thủy lực do lũ và tàu thuyền, việc thiết kế và thi công công trình cũng cần được rà soát để xác định rõ nguyên nhân, từ đó có giải pháp khắc phục phù hợp, tránh lãng phí ngân sách nhà nước.
Ngay sau khi xảy ra sự cố, Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp đã phối hợp với Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, chính quyền xã Thường Phước và các đơn vị liên quan triển khai giải pháp tạm thời nhằm hạn chế sạt lở lan rộng. Các lực lượng đã sử dụng bao tải cát đặt trên nền vải địa kỹ thuật để gia cố tạm, lắp đặt biển báo, giảm tải trọng giao thông đường bộ, phân luồng phương tiện và nghiêm cấm tàu ghe áp sát khu vực nguy hiểm.
Ông Lê Hà Luân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, cho biết trước mắt ngành nông nghiệp tập trung bảo vệ hiện trường, đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản người dân. Về lâu dài, Sở đã yêu cầu đơn vị tư vấn đẩy nhanh tiến độ khảo sát, bổ sung đánh giá và đề xuất phương án khắc phục căn cơ tình trạng sạt lở.
Ông nhấn mạnh, bài toán bảo vệ bờ sông không chỉ dừng lại ở gia cố tạm thời mà cần một giải pháp tổng thể, kết hợp cả công trình và phi công trình, từ quản lý chặt hoạt động khai thác cát đến kiểm soát giao thông thủy, nhằm bảo đảm an toàn lâu dài cho khu vực.
Kè Thường Thới Tiền là hạng mục thuộc Dự án “Quản lý và giảm nhẹ rủi ro hạn hán và lũ lụt Tiểu vùng sông Mekong mở rộng”, do Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Cơ quan Phát triển quốc tế Australia (AusAID) tài trợ, với tổng chiều dài 4.065 m, chia làm 3 giai đoạn, tổng kinh phí hàng trăm tỷ đồng.
Giai đoạn 1 dài 2.765 m hoàn thành và đưa vào sử dụng tháng 3/2017; giai đoạn 2 dài 460 m và giai đoạn 3 dài 840 m hoàn thành tháng 10/2019. Công trình được kỳ vọng bảo vệ bờ sông Tiền, chống xói lở, đảm bảo an toàn cho hàng trăm hộ dân ven sông.
Tuy nhiên, chỉ sau vài năm đưa vào khai thác, việc liên tiếp xảy ra sạt lở tại vị trí kè đã hoàn thiện cho thấy cần sớm đánh giá lại hiệu quả và chất lượng công trình, đồng thời nghiên cứu kỹ tác động của biến đổi khí hậu và hoạt động giao thông thủy đến kết cấu kè. Đây cũng là cơ sở để xây dựng các giải pháp phòng, chống sạt lở bền vững hơn cho khu vực, bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản của người dân và ổn định hạ tầng ven sông Tiền trong bối cảnh thiên tai diễn biến phức tạp.
