Sạt lở bờ biển, ăn sâu vào khu vực đất rừng phòng hộ. ảnh: Trọng Linh.
Thực trạng đáng lo ngại
Từ đầu năm đến nay, nhiều điểm sạt lở nguy hiểm tiếp tục xuất hiện tại Cà Mau. Điển hình là khu vực khóm Sa Phô (xã Đất Mới) ven sông Cửa Lớn, chiều dài sạt lở khoảng 700 m, ảnh hưởng trực tiếp đến khoảng 40 hộ dân và nhiều cơ sở sản xuất con giống. Khu vực cửa biển Bồ Đề (xã Tam Giang) xảy ra sạt lở làm hư hỏng tuyến giao thông nông thôn, đe dọa bờ bao vuông tôm và sản xuất của người dân.
Tại bờ biển Đông, đoạn từ cửa biển Ấp Hạp đến cửa biển Giá Cao (xã Tân Thuận) ghi nhận tình trạng sạt lở ăn sâu vào đất rừng phòng hộ từ 30 - 40 m, làm chết cây rừng và ảnh hưởng sinh kế của người dân nhận khoán bảo vệ rừng. Một số vị trí sạt lở khác như khu vực Miếu Bà Thủy Long cũng tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, buộc địa phương phải triển khai các biện pháp gia cố tạm thời.
Trong giai đoạn từ tháng 8 đến tháng 12/2025, tổng chiều dài sạt lở phát sinh trên địa bàn hai tỉnh khoảng 2.059 m, với tổng nhu cầu kinh phí khắc phục hơn 41 tỷ đồng. Hiện nay, nhiều công trình vẫn đang được rà soát, đề xuất đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn để triển khai xử lý.
Bên cạnh sạt lở bờ biển, sạt lở bờ sông cũng đang là vấn đề cấp bách, ảnh hưởng đến giao thông và đời sống của người dân. Ảnh: Trọng Linh.
Hiện toàn tỉnh có 402 điểm sạt lở bờ sông với tổng chiều dài khoảng 629 km. Giai đoạn 2011 - 2025, sạt lở bờ biển đã làm mất khoảng 6.250 ha đất và rừng phòng hộ. Hệ lụy là nhiều công trình hạ tầng như đê biển, cống, đường giao thông, bờ bao bị hư hỏng; nhiều diện tích rừng ngập mặn và ao đầm nuôi thủy sản bị phá hoại, hàng ngàn hộ dân phải di dời, đời sống và sản xuất bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh Cà Mau, sạt lở bờ sông, bờ biển cũng diễn biến phức tạp, phát sinh nhiều điểm mới so với các kế hoạch trước đây, làm gia tăng nguy cơ mất an toàn cho dân cư và công trình ven sông, ven biển.
Giải pháp trước mắt và lâu dài
Thực hiện Quyết định số 957/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Cà Mau đã xây dựng và triển khai các kế hoạch phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển đến năm 2030.
Kè giảm sóng gây bồi tạo bãi tại phường Nhà Mát. Ảnh: Trọng Linh.
Trước mắt, khi xảy ra sạt lở, UBND tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng nhanh chóng khảo sát hiện trường, xác định nguyên nhân và áp dụng biện pháp xử lý phù hợp, tiết kiệm kinh phí nhưng đảm bảo hiệu quả. Các giải pháp tạm thời như gia cố cừ tràm, cừ dừa, kè tạm, cầu cạn được áp dụng tại các vị trí xung yếu; đồng thời lắp đặt biển cảnh báo và tổ chức di dời dân ra khỏi khu vực nguy hiểm.
Cà Mau đã đầu tư xây dựng khoảng 93 km kè bảo vệ bờ biển với tổng kinh phí hơn 3.590 tỷ đồng; trong đó, bờ biển Tây 56 km, bờ biển Đông 37 km. Bên cạnh đó, hơn 9 km kè bảo vệ bờ sông đã được hoàn thành với kinh phí khoảng 391 tỷ đồng. Các công trình kè chống sạt lở đã phát huy hiệu quả rõ rệt, góp phần giảm sóng, hạn chế sạt lở, tạo bãi bồi và phục hồi gần 1.000 ha rừng phòng hộ ven biển.
Ngoài ra, nhiều công trình trọng điểm đã được đầu tư như 6,5 km kè cửa sông ven biển Gành Hào và Nhà Mát; hơn 12 km kè ngầm giảm sóng gây bồi tạo bãi; trên 23 km kè chống sạt lở bờ sông với tổng vốn đầu tư hàng nghìn tỷ đồng. Một số tuyến kè quan trọng hiện vẫn đang tiếp tục thi công, hoàn thiện.
Cà Mau xây dựng bờ đê kiên cố bảo vệ hạ tầng giao thông bên trong đê biển Tây. Ảnh: Trọng Linh.
Về lâu dài, Cà Mau đã xây dựng Đề án phòng, chống sạt lở bờ biển, bờ sông đến năm 2030, định hướng đến 2050, với tổng nhu cầu vốn hơn 35.000 tỷ đồng, bao gồm 235 công trình công trình và giải pháp tổng hợp. Đề án đang được Bộ Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu, tích hợp vào Đề án tổng thể phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng vùng ĐBSCL.
Việc triển khai đồng bộ các giải pháp công trình và phi công trình, gắn với phục hồi rừng ngập mặn và thích ứng biến đổi khí hậu, được kỳ vọng sẽ từng bước kiểm soát sạt lở, giảm thiểu thiệt hại và góp phần ổn định đời sống, phát triển bền vững khu vực ven biển cực nam Tổ quốc.
