Chưa triển khai bất kỳ khoản đóng góp nào
Thông tin được ông Nguyễn Trọng Hoàn, Chánh Văn phòng Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An xác nhận và cho biết, đơn vị này vừa có văn bản gửi các địa phương, cơ sở giáo dục trực thuộc về công tác quản lý thu, chi đầu năm học 2025-2026.
Theo đó, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An đề nghị Chủ tịch UBND các xã, phường chưa phê duyệt kế hoạch vận động tài trợ đối với các trường trên địa bàn. Đồng thời, các nhà trường cũng chưa được phép tự ý vận động, thu nhận hay triển khai bất kỳ khoản đóng góp nào dưới hình thức xã hội hóa.
Nguyên nhân, theo lãnh đạo Sở, là bởi thời điểm đầu năm học, quy mô trường lớp, số lượng học sinh, phòng học và nhu cầu cơ sở vật chất vẫn chưa ổn định. Việc tạm dừng phê duyệt thu nhằm tránh phát sinh tiêu cực, giúp công tác quản lý thu chi đi vào nền nếp, minh bạch hơn.
Lễ khai giảng năm học 2025-2026 tại Trường THCS Nguyễn Trường Tộ, phường Vinh Hưng, tỉnh Nghệ An. Ảnh: Phạm Tuân.
“Trong bối cảnh Nghệ An đang triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, ngành giáo dục cần đảm bảo sự ổn định, tránh tình trạng đặt ra các khoản thu ngoài quy định gây bức xúc xã hội”, ông Nguyễn Trọng Hoàn nhấn mạnh.
Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An cũng khẳng định sẽ tăng cường công tác thanh tra, giám sát; kiên quyết xử lý nghiêm đối với tập thể, cá nhân cố tình vi phạm, phổ biến sai chủ trương hoặc đặt ra các khoản thu trái quy định.
Trước đây, khoản thu xã hội hóa vốn được triển khai dưới hình thức tự nguyện, nhằm huy động nguồn lực bổ sung cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Tuy nhiên, theo quy định, mọi kế hoạch phải được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt: với mầm non đến bậc THCS là UBND xã, phường; với THPT và đơn vị trực thuộc là Sở Giáo dục và Đào tạo.
Việc tạm dừng triển khai các khoản thu xã hội hóa trong năm học 2025-2026, theo nhiều ý kiến, là cần thiết để rà soát lại thực trạng cơ sở vật chất, danh mục đầu tư, đồng thời cân đối với điều kiện đời sống nhân dân trên địa bàn.
Tránh 'tự nguyện nhưng không tự nguyện'
Không chỉ dừng lại ở việc kiểm soát khoản thu xã hội hóa, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An cũng ban hành nhiều hướng dẫn nhằm siết chặt quản lý thu, chi tại các trường học.
Ngoài các khoản thu theo quy định của Nhà nước, một số khoản thu dịch vụ phục vụ hoạt động giáo dục như dạy học 2 buổi/ngày, tổ chức bán trú, chăm sóc trẻ ngoài giờ, tổ chức các hoạt động tăng cường... chỉ được triển khai khi có nhu cầu thực sự của học sinh và nhận được sự đồng thuận của cha mẹ học sinh.
Đáng chú ý, các trường phải thực hiện giãn thời gian thu, tuyệt đối không tổ chức thu gộp nhiều khoản trong một thời điểm. Với học sinh thuộc diện gia đình chính sách hoặc có hoàn cảnh khó khăn, khuyến khích các nhà trường áp dụng chế độ miễn, giảm, tạo điều kiện để mọi học sinh đều có cơ hội học tập đầy đủ, công bằng.
Hàng trăm học sinh ở xã vùng cao Lượng Minh đang phải hàng ngày vượt sông đến lớp, hết sức khó khăn. Ảnh: Phạm Tuân.
Về khoản thu mang tính tự nguyện, hiện có ba nhóm chính gồm: tài trợ cho cơ sở giáo dục (khoản xã hội hóa), kinh phí hoạt động của Ban đại diện cha mẹ học sinh và quỹ Đoàn, Đội. Những khoản này đều phải thực hiện công khai, minh bạch và trên tinh thần tự nguyện.
Trên thực tế, khoản thu xã hội hóa từng góp phần quan trọng trong việc cải thiện điều kiện dạy và học ở nhiều trường học. Tuy nhiên, khi triển khai thiếu kiểm soát, không ít nơi đã để xảy ra tình trạng lạm thu, gây bức xúc trong phụ huynh. Chính vì vậy, việc Nghệ An tạm dừng phê duyệt trong năm học mới được kỳ vọng sẽ giúp rà soát lại toàn diện, đặt nền móng cho một cơ chế vận động, tài trợ minh bạch, đúng luật hơn.
Chia sẻ với phóng viên, chị Trần Thị Chiên, phụ huynh có con học lớp 7 tại phường Vinh Hưng, tỉnh Nghệ An, bày tỏ: “Năm nào đầu năm học cũng nghe đến chuyện đóng góp này, đóng góp kia. Nhiều khoản là tự nguyện nhưng phụ huynh chúng tôi không khỏi áp lực, nhất là với những gia đình có 2-3 con đi học. Tôi ủng hộ chủ trương tạm dừng, để mọi khoản thu được công khai rõ ràng, tránh tình trạng ‘tự nguyện nhưng không tự nguyện’ như đã từng xảy ra”.
Một phụ huynh khác ở xã vùng cao Lượng Minh, cho rằng: “Gia đình tôi làm nông, kinh tế còn khó khăn. Xã cũng vừa trải qua cơn lũ lịch sử và bị trôi mất cầu, việc qua sông đến trường của các cháu cũng đã phải nhờ đến sự hỗ trợ của chính quyền. Vì thế, việc tạm dừng thu các khoản xã hội hóa chúng tôi thấy rất hợp lý, thiết thực, nhất là đối với đặc thù vùng khó khăn như chúng tôi”.
Hiện toàn tỉnh Nghệ An có hơn 1.500 trường học ở các cấp học, với hơn 945.000 học sinh. Số lượng lớn cơ sở giáo dục đồng nghĩa áp lực quản lý thu, chi cũng rất lớn. Việc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An đưa ra chỉ đạo quyết liệt ngay từ đầu năm học được xem là bước đi quan trọng, tạo sự thống nhất trong toàn hệ thống, đồng thời góp phần ổn định tâm lý cho hàng trăm nghìn phụ huynh trước thềm năm học mới.
Trong thời gian tới, bên cạnh công tác quản lý từ cơ quan chức năng, sự đồng hành của phụ huynh và sự tuân thủ nghiêm túc từ phía các nhà trường sẽ là yếu tố then chốt để đảm bảo hoạt động giáo dục trên địa bàn tỉnh vừa ổn định, vừa minh bạch, đúng quy định.
