Tà Chơ – nơi ánh điện vẫn còn là ước mơ

Cứ mùa khô là... tắt điện

Tôi đã từng đặt chân đến nhiều thôn, bản vùng cao trên mảnh đất Yên Bái cũ nay là tỉnh Lào Cai. Mỗi lần trở lại, những vùng đất ấy lại hiện lên trong tôi với một sắc thái riêng: vừa bình yên, mộc mạc, vừa dữ dội, khắc nghiệt.

Lần này, tôi theo chân anh Nguyễn Văn Hải, Phó Chủ tịch UBND xã Phình Hồ, tỉnh Lào Cai lên thôn Tà Chơ, một trong những địa bàn xa xôi và khó khăn nhất của xã.

Tà Chơ có 40 nóc nhà, 37 hộ dân, với hơn 200 nhân khẩu, tất cả đều là người dân tộc H'Mông. Trong đó, 18 hộ thuộc diện nghèo và cận nghèo.

Con đường dẫn vào thôn dài khoảng 6 km tính từ điểm cuối ô tô có thể di chuyển đến và phải mất 40 phút di chuyển bằng xe máy vì đường đất ngoằn ngoèo, vừa dốc vừa nhiều khúc cua, như sợi chỉ vắt qua lưng núi.

Đường lại nhỏ hẹp, chỉ đủ một chiếc xe máy lách qua, bên này là vách đá, bên kia là vực sâu hun hút, khiến cho cả người thông thuộc địa hình miền núi như tôi cũng thấy nghẹt thở.

Tôi ngồi sau xe anh Hải. Chiếc xe máy gầm gừ leo dốc từng chút một. Nhiều đoạn dốc đến nỗi tôi chỉ dám nhìn xuống chân, không dám ngẩng mặt lên vì choáng váng với độ cao. Có lúc, tôi định xuống đi bộ vì "tim đập, chân run".

Anh Hải trấn an: “Đừng lo, tôi quen rồi. Đợt mưa lũ vừa qua, có tháng tôi còn lên đây mấy lần. Hôm nay nắng đẹp, đi thế này là dễ rồi”.

Lời nói của anh khiến tôi an tâm phần nào, nhưng vẫn không khỏi hồi hộp. Và cũng chính nhờ hành trình đó, tôi hiểu thêm về tinh thần kiên cường, lạc quan của những cán bộ cơ sở ở vùng cao.

Đến Tà Chơ, hình ảnh đầu tiên hiện lên là điểm trường mầm non nằm chênh vênh, lọt thỏm giữa núi rừng. Đây là nơi học tập của 17 em nhỏ với một cô giáo duy nhất đứng lớp. Người dân địa phương cho biết, cô giáo là người từ Nghĩa Lộ lên công tác, tận tụy bám bản dạy học suốt nhiều năm qua.

Vì địa hình hiểm trở, đường đi trơn trượt và nguy hiểm, cô giáo không dám tự điều khiển xe máy. Mỗi sáng thứ Hai và chiều thứ Sáu, cô đều phải nhờ người thân đưa đón để đảm bảo an toàn. Hôm chúng tôi đến là ngày cuối tuần, cô đã tranh thủ về thăm nhà nên không gặp được.

Sau khi hoàn thành chương trình mầm non tại điểm trường trong thôn, các em nhỏ ở Tà Chơ sẽ tiếp tục học lớp 1 tại điểm trường chính gần trung tâm xã, cách thôn khoảng 40 km. Do trường nằm xa nhà, các em thường ở lại trường từ thứ Hai đến thứ Sáu, cuối tuần bố mẹ mới đón về.

Việc đến trường là một hành trình đầy gian nan. Mỗi chuyến đi mất ít nhất hai tiếng bằng xe máy, nhưng khi thời tiết xấu, có mưa lớn hoặc sương mù dày đặc, thời gian di chuyển có thể kéo dài nhiều tiếng đồng hồ.

Nhiều hôm, sạt lở đất đá xảy ra, các em buộc phải nghỉ học. Cuộc sống xa nhà, di chuyển khó khăn đã khiến các em phải học cách tự lập từ rất sớm.

Ở đây, có những đứa trẻ chỉ mới 5 tuổi đã biết ở nhà trông em cho bố mẹ đi làm nương.

Hiện nay, thôn Tà Chơ có hơn 200 hộ dân vẫn chưa được tiếp cận với nguồn điện lưới quốc gia. Hằng ngày, người dân phải tự tạo nguồn điện bằng cách dẫn nước từ các mạch nước tự nhiên để vận hành máy phát điện. Tuy nhiên, vào mùa khô, khi nguồn nước cạn kiệt, điện cũng không còn, khiến cuộc sống sinh hoạt người dân nơi đây bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Hiện, mỗi nhà chỉ có thể sử dụng được hai bóng đèn, mỗi bóng công suất chỉ khoảng 15V. “Từ sau Tết đến hết tháng 3, bắt đầu sang tháng 4 cho đến hết tháng 6, cả bản chìm trong bóng tối vì thời điểm đó không còn nước để phát điện” anh Sùng A Súa, Trưởng thôn Tà Chơ, xã Phình Hồ chia sẻ.

Ước mơ chưa trọn

Mỗi gia đình chỉ có thể kết nối với thế giới bên ngoài qua một chiếc điện thoại, nhưng sóng 3G cũng chập chờn, lúc có lúc không.

Khi cần sạc pin, cả nhà phải tắt hết đèn để tích điện cho việc sạc. Vào mùa khô, việc sạc điện thoại gần như không thể thực hiện được, cả bản dường như bị cắt đứt liên lạc hoàn toàn với bên ngoài.

Anh Súa chia sẻ thêm, vào mùa mưa lũ, đặc biệt như đợt mưa vừa qua, có 18 hộ dân nằm trong vùng nguy cơ cao bị sạt lở. Khi nhận được thông báo từ xã, anh phải đi từng nhà thông báo để bà con chủ động sơ tán. Nếu có điện và sóng điện thoại ổn định, công việc này sẽ thuận tiện hơn rất nhiều. Anh buộc phải tự mình đi đến lần lượt 40 nóc nhà để trực tiếp thông báo và hướng dẫn 18 hộ nguy cơ cao tạm di dời đến nơi an toàn.

Khi được hỏi về những mong muốn cho bản, trưởng thôn bày tỏ ước muốn sớm có điện để mua máy xát gạo phục vụ người dân, có một chiếc tivi để theo dõi tin tức, mở mang hiểu biết. Xa hơn nữa, anh hy vọng sẽ có điện để học cách chế biến chè, tạo ra sản phẩm từ giống chè Shan Tuyết cổ thụ. Hiện tại, thôn đang có hơn 10 ha chè. Mỗi lứa chè chỉ bán được với giá khoảng 8.000 đồng/kg, trong khi tiền xăng vận chuyển xuống nơi bán gần như đã “ăn hết” cả phần công.

Rời Tà Chơ, anh Nguyễn Văn Hải, Phó Chủ tịch UBND xã Phình Hồ trăn trở: “Không chỉ Tà Chơ, nhiều thôn như: Chống Tàu, Đề Chơ, Háng Đay…cũng khó khăn không kém. Giao thông không thuận lợi, không có điện, sóng điện thoại chập chờn. Ngay cả nhà trưởng thôn cũng phải treo điện thoại lên cao mới có sóng. Không thì cả ngày chẳng thể liên lạc”.

Xã đang ấp ủ kế hoạch đưa bà con ở Tà Chơ đi học hỏi kỹ thuật sao và chế biến chè Shan Tuyết. Bởi nơi đây có hàng chục hecta chè cổ thụ quý nhưng chưa được khai thác đúng giá trị. Khi có điện, bà con sẽ học cách làm ra sản phẩm đặc sản mang thương hiệu riêng của địa phương, từng bước phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, vùng măng sặt rộng gần 50 ha cũng sẽ được đầu tư để trở thành sản phẩm đặc trưng, mang lại nguồn thu ổn định cho người dân. Anh Hải chia sẻ thêm.

Cá nhân tôi tin rằng những điều ấp ủ tâm huyết ấy sẽ trở thành hiện thực. Tôi tự nhủ, nhất định sẽ còn trở lại nơi này, khi điện về bản, khi con đường đã bớt cheo leo. Tôi muốn được gặp cô giáo nhỏ nơi điểm trường mầm non Tà Chơ, được nhìn thấy ánh đèn bừng sáng trong từng nếp nhà, được chứng kiến những đổi thay, cả những ước mơ của các em nhỏ nơi đây về một tương lai có điện và tươi sáng hơn.