Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 172/2024/QH15. Tuyến đường sắt có tổng chiều dài 1.541 km, trong đó đoạn qua tỉnh Nghệ An dài 85,5 km.
Bao gồm các xã Quỳnh Văn, Quỳnh Sơn, Minh Châu, Tân Châu, Hùng Châu, Đức Châu, An Châu, Nghi Đồng, Lam Thành. Ga chính đặt tại xã Hưng Nguyên (xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên cũ), depot đặt tại xã Lam Thành (Hưng Nghĩa, huyện Hưng Nguyên cũ) phục vụ khai thác đoạn Ngọc Hồi - Vinh.

Tỉnh Nghệ An sẽ bố trí 30 Khu tái định cư phục vụ Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Ảnh: Đình Tiệp.
Qua rà soát mới nhất của Sở Xây dựng tỉnh Nghệ An, toàn tỉnh có khoảng 38 cụm dân cư bị ảnh hưởng bởi tuyến đường sắt này, với tổng số 2.150 hộ dân có đất ở nằm trong phạm vi dự án; trong số đó, 1.942 hộ dân sẽ phải thực hiện bố trí tái định cư.
Để giải quyết nhu cầu cấp thiết về chỗ ở mới cho người dân, tỉnh Nghệ An dự kiến xây dựng 30 khu tái định cư, với tổng diện tích khoảng hơn 102ha, tổng kinh phí đầu tư khoảng 1.450 tỷ đồng.
Trong báo cáo mới gửi UBND tỉnh Nghệ An, Sở Xây dựng tỉnh này đã đề xuất 3 vị trí có thể triển khai xây dựng khu tái định cư sớm, gồm Khu tái định cư thuộc phường Hoàng Mai (xã Quỳnh Vinh, thị xã Hoàng Mai cũ) với diện tích 8ha, dự kiến bố trí 200 hộ dân, tổng kinh phí khoảng 100 tỷ đồng.
Vị trí thứ hai thuộc xã Tân Châu (xóm Phong Tiến, xã Diễn Lộc, huyện Diễn Châu cũ) với diện tích 1,5ha, tái định cư cho 30 hộ dân, kinh phí khoảng 18 tỷ đồng. Vị trí tái định cư tiếp theo là ở xã Hưng Nguyên Nam với diện tích 5ha, dự kiến bố trí tái định cư cho 145 hộ dân, với kinh phí khoảng 60 tỷ đồng.

Khu vực xã Lam Thành - nơi có đường sắt cao tốc Bắc - Nam đi qua trước khi nối sang tỉnh Hà Tĩnh. Ảnh: Đình Tiệp.
Cả 3 vị trí này được đánh giá đã có quỹ đất sạch, khả năng kết nối hạ tầng thuận lợi, ít vướng mắc về giải phóng mặt bằng và có thể triển khai nhanh trong giai đoạn đầu của dự án nên sẽ được triển khai trước là hoàn toàn hợp lý.
Để chuẩn bị tốt nhất cho công tác chuẩn bị mặt bằng kịp phục vụ cho quá trình triển khai dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam đoạn qua địa bàn tỉnh Nghệ An, mới đây, ngày 30/6/2025, Tỉnh ủy Nghệ An ban hành Quyết định số 3995-QĐ/TU thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, đoạn qua địa bàn tỉnh này. Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Đức Trung làm Trưởng Ban Chỉ đạo.