Ngành thực phẩm trước khủng hoảng truyền thông

Thời gian qua, nhiều vụ ngộ độc thực phẩm, bánh mì nhiễm khuẩn và quảng cáo sai sự thật về thực phẩm chức năng, sữa giả, trứng giả… đã khiến người dân đặc biệt quan tâm. Những phản ứng mạnh mẽ từ dư luận cho thấy yêu cầu rất rõ ràng "không thể chấp nhận thực phẩm giả", dù ở bất kỳ hình thức nào. Đây không chỉ là vấn đề an toàn sức khỏe mà còn là sự tồn vong của ngành thực phẩm và niềm tin tiêu dùng.

Tại hội thảo “Truyền thông ngành thực phẩm TP.HCM: Nhận diện khủng hoảng và giải pháp phát triển bền vững" do Tạp chí Doanh Nhân Sài Gòn phối hợp cùng Hội Lương thực, Thực phẩm TP.HCM (FFA) và Hội Quảng cáo TP.HCM (HAA) tổ chức, sáng 4/6, nhiều chuyên gia cho rằng, cần phải có một giải pháp toàn diện, đồng bộ như hoàn thiện hành lang pháp lý; Thành lập cơ quan kiểm định thông tin thực phẩm độc lập đảm bảo phản hồi minh bạch, nhanh chóng và khoa học. Đặc biệt, doanh nghiệp cần chủ động minh bạch thông tin, hợp tác với báo chí chính thống, đào tạo định kỳ về truyền thông và sử dụng KOL có chuyên môn.

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM (FFA) cho rằng, ngành thực phẩm đang hứng chịu hàng loạt khủng hoảng truyền thông, từ quảng cáo sai sự thật, lan truyền tin giả đến tình trạng hàng nhái, hàng kém chất lượng tràn lan. 

Chủ tịch FFA cảnh báo, mạng xã hội và truyền thông số là con dao hai lưỡi, có thể giúp doanh nghiệp lan tỏa giá trị tích cực, nhưng cũng dễ khiến họ trở thành nạn nhân của tin giả và quảng bá sai lệch từ KOL/KOC.

Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM Phạm Khánh Phong Lan nhấn mạnh, doanh nghiệp cần minh bạch thông tin sản phẩm, tránh quảng cáo quá đà hoặc sử dụng người nổi tiếng sai lệch bản chất hàng hóa. Đặc biệt, khi có sự cố, cần chủ động hợp tác cung cấp hồ sơ công bố để xác minh, kiểm nghiệm. Tránh đợi đến khi dư luận bùng phát mới xử lý bị động.

Ở góc nhìn doanh nghiệp, bà Lâm Thúy Ái, Chủ tịch HĐTV Công ty CP Mebi Farm cho rằng, tin giả không chỉ gây hiểu lầm mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến người sản xuất chân chính và dẫn chứng trường hợp tin đồn về trứng gà làm từ nhựa từng khiến giá trứng sụt mạnh, khiến nông dân chán nản; do đó, truyền thông nội bộ và bên ngoài là “trụ cột sống còn” của doanh nghiệp.

Bà Lâm Thúy Ái kiến nghị, cần thành lập trung tâm phản ứng nhanh với tin giả, nơi các cơ quan quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và báo chí phối hợp xử lý tức thời. Đồng thời, các doanh nghiệp cũng cần được tập huấn kỹ năng truyền thông khủng hoảng, biết cách phản ứng đúng lúc, đúng cách. Đặc biệt hơn nữa là cần đạo đức kinh doanh, làm thực phẩm thì phải trung thực, minh bạch.

Theo ông Phan Minh Thông, Tổng Giám đốc Công ty CP Phúc Sinh, minh bạch là xu hướng sống còn, đặc biệt với doanh nghiệp xuất khẩu. “Chúng tôi đã triển khai truy xuất nguồn gốc từ 16 năm trước khi xuất khẩu vào châu Âu. Đó không chỉ là yêu cầu, mà là lợi thế cạnh tranh”, ông Thông đã kể lại bài học khủng hoảng truyền thông cách đây 10 năm, khi công ty bị nhầm lẫn tên thương hiệu với một doanh nghiệp khác có vấn đề tại Tây Ban Nha. Ngay lúc đó, Phúc Sinh đã xử lý minh bạch, phối hợp truyền thông và cơ quan quốc tế để làm rõ, từ đó “biến khủng hoảng thành cơ hội”.

“Doanh nghiệp không thể chờ đến khi có sự cố mới lo truyền thông. Cần đầu tư từ hệ thống kiểm nghiệm, phòng lab đạt chuẩn quốc tế đến chứng nhận an toàn như HACCP, ISO, BRC… Đây là "lá chắn" vững chắc trước khủng hoảng”, ông Thông nhấn mạnh.

KOL/KOC có thể bị xử lý hình sự nếu quảng cáo sai sự thật

Theo Luật sư Hoàng Nguyễn Hạ Quyên, dù nhiều KOL/KOC cho rằng mình chỉ “chia sẻ cảm nhận cá nhân”, tuy nhiên, pháp luật vẫn xem họ là người kinh doanh dịch vụ quảng cáo, phải chịu trách nhiệm kiểm chứng thông tin.

Nếu quảng cáo sai sự thật, họ có thể bị xử phạt hành chính, buộc bồi thường và thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự. Pháp luật hiện hành đã quy định rõ trách nhiệm hành chính, dân sự và hình sự đối với cá nhân vi phạm quảng cáo.