Theo Bộ Tài chính, dự toán ngân sách nhà nước năm 2026 được xây dựng theo hướng chủ động, linh hoạt, có trọng tâm. Tổng thu ngân sách ước đạt 2,529 triệu tỷ đồng, tăng 28,6% so với dự toán năm 2025.
Trong đó, thu nội địa chiếm tới 87% tổng thu, tương đương 2,199 triệu tỷ đồng. Thu từ dầu thô dự kiến 43 nghìn tỷ đồng và thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt khoảng 278 nghìn tỷ đồng, tăng 43 nghìn tỷ so với dự toán năm trước.
Bội chi ngân sách năm 2026 dự kiến khoảng 4,2% GDP. Ảnh minh họa.
Dù kinh tế thế giới được dự báo còn nhiều biến động, Việt Nam vẫn đặt mục tiêu duy trì tỷ lệ huy động vào ngân sách khoảng 17,4% GDP, trong đó từ thuế và phí khoảng 13%. Các khoản thu được kỳ vọng tăng nhờ phục hồi sản xuất, mở rộng nền thuế và đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý thuế, hải quan.
Ở chiều chi, tổng chi ngân sách nhà nước năm 2026 dự kiến đạt 3,159 triệu tỷ đồng, tăng 22,6% so với dự toán năm 2025. Cơ cấu chi thể hiện định hướng rõ rệt vào đầu tư phát triển, với 1,120 triệu tỷ đồng dành cho lĩnh vực này, tăng gần 42% so với năm trước, chiếm khoảng 35% tổng chi.
Chi thường xuyên là 1,808 triệu tỷ đồng, trong khi chi trả nợ lãi đạt hơn 121 nghìn tỷ đồng, bảo đảm đầy đủ nghĩa vụ trả nợ trong nước và quốc tế.
Đáng chú ý, ngân sách năm 2026 dành khoảng 3% tổng chi cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, được xem là một trong những điểm nhấn lớn trong định hướng điều hành tài khóa giai đoạn tới. Các khoản chi thường xuyên tiếp tục được siết chặt, cắt giảm những khoản chưa cần thiết để tập trung cho cải cách tiền lương và chính sách an sinh xã hội.
Về cân đối ngân sách, bội chi năm 2026 được dự kiến ở mức 605,8 nghìn tỷ đồng, tương đương 4,2% GDP - mức được đánh giá “hợp lý và an toàn”, đủ dư địa để hỗ trợ tăng trưởng nhưng vẫn giữ vững kỷ luật tài chính. Dự kiến đến cuối năm 2026, nợ công khoảng 35-36% GDP, nợ Chính phủ khoảng 33-34% GDP, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ ở mức 20% tổng thu ngân sách.
Bộ Tài chính cho biết, năm 2026 Chính phủ sẽ tập trung thực hiện 5 nhóm giải pháp lớn: giữ ổn định kinh tế vĩ mô; phấn đấu hoàn thành thu ở mức cao nhất; nâng cao hiệu quả chi và phân bổ nguồn lực; đẩy mạnh cải cách bộ máy, chuyển đổi số; và cải thiện thực chất môi trường đầu tư, kinh doanh.
Việc tăng chi đầu tư phát triển lên hơn 1,1 triệu tỷ đồng cho thấy định hướng ưu tiên của Chính phủ giai đoạn mới. Đó là, lấy đầu tư công làm động lực dẫn dắt tăng trưởng, đồng thời tạo không gian cho khu vực tư nhân và doanh nghiệp tham gia mạnh mẽ hơn vào các dự án hạ tầng, công nghệ, và chuyển đổi năng lượng.
Trong bối cảnh thế giới đối mặt với nhiều thách thức, từ biến động thuế quan, xung đột địa chính trị đến chuyển đổi năng lượng, việc Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số cho năm 2026 được xem là tham vọng, phản ánh niềm tin vào sức bật nội tại của nền kinh tế.
Tổng chi ngân sách năm 2025 được Quốc hội quyết định là 2,577 triệu tỷ đồng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, con số này ước đạt 3,059 triệu tỷ đồng, tăng gần 482 nghìn tỷ đồng so với dự toán ban đầu, chủ yếu do bổ sung chi đầu tư công và cải cách tiền lương.
Bước sang năm 2026, Chính phủ trình dự toán chi hơn 3,159 triệu tỷ đồng, tức tăng khoảng 22,6% so với dự toán năm 2025.
