Ngành công nghiệp môi trường - Động lực xanh cho tăng trưởng của Nghệ An

Đột phá mục tiêu 100% và hoàn thiện nền tảng pháp lý

Phát triển kinh tế song hành với bảo vệ môi trường đã trở thành xu thế tất yếu của nền kinh tế hiện đại. Tại Việt Nam, Quyết định số 1894/QĐ-TTg ngày 4/9/2025 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình phát triển ngành Công nghiệp Môi trường (CNMT) giai đoạn 2025-2030 đặt nền móng cho quá trình “xanh hóa” kinh tế quốc gia. Hưởng ứng định hướng này, tỉnh Nghệ An đã ban hành Kế hoạch triển khai với quyết tâm đưa CNMT trở thành một trụ cột quan trọng trong phát triển bền vững.

Kế hoạch của tỉnh Nghệ An không chỉ là định hướng quản lý mà còn là cam kết hành động mạnh mẽ. Mục tiêu đến năm 2030, tỉnh Nghệ An cơ bản đáp ứng nhu cầu bảo vệ môi trường tại địa phương, đồng thời thu hút doanh nghiệp, tổ chức nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, hình thành hệ sinh thái công nghiệp môi trường năng động.

Một trong những điểm nhấn quan trọng của kế hoạch là mục tiêu đạt tỷ lệ 100% các Khu công nghiệp (KCN) và Cụm công nghiệp (CCN) đang hoạt động phải có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt chuẩn kỹ thuật môi trường. Bên cạnh đó, 100% KCN, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phải lắp đặt hệ thống quan trắc tự động và truyền số liệu trực tiếp về Sở Nông nghiệp và Môi trường để đảm bảo tính minh bạch, giám sát chặt chẽ từ nguồn thải.

Đây là bước chuyển lớn từ mô hình “xử lý sau ô nhiễm” sang “kiểm soát từ gốc”, tạo ra môi trường đầu tư an toàn, giảm thiểu rủi ro và chi phí xử lý hậu quả.

Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, tỉnh Nghệ An đang tích cực hoàn thiện cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển CNMT. Nghiên cứu các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư để hình thành những KCN, CCN tái chế - được xem là hạt nhân của ngành công nghiệp môi trường trong tương lai.

Cùng với đó, việc phát triển thị trường hàng hóa CNMT được xác định là giải pháp trọng tâm. Tỉnh Nghệ An sẽ mở rộng thị trường tiêu thụ thiết bị, công nghệ và sản phẩm CNMT thông qua hình thức đặt hàng hoặc chỉ định thầu. Mô hình hợp tác công - tư (PPP) được khuyến khích triển khai nhằm huy động nguồn lực ngoài Nhà nước để nghiên cứu, sản xuất và thương mại hóa các sản phẩm công nghệ môi trường.

Khoa học công nghệ là ‘xương sống’

Trong lĩnh vực CNMT, khoa học công nghệ luôn là “xương sống” của quá trình đổi mới. Tỉnh khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức nghiên cứu, ứng dụng công nghệ xử lý nước thải, khí thải, chất thải rắn và chất thải nguy hại phù hợp với điều kiện địa phương. Tỉnh đặt mục tiêu làm chủ các công nghệ tái chế, thu hồi, tái sử dụng - nền tảng của kinh tế tuần hoàn.

Tỉnh Nghệ An cũng chú trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong doanh nghiệp CNMT. Ban Quản lý Khu kinh tế Đông Nam được giao nhiệm vụ phát triển hạ tầng số, phủ sóng 5G và Internet vạn vật (IoT) trong các KCN để phục vụ giám sát môi trường tự động, quản lý năng lượng và tối ưu chuỗi cung ứng.

Phát triển nguồn nhân lực được xác định là nhiệm vụ chiến lược. Nội dung đào tạo về CNMT sẽ được lồng ghép vào các cấp học; các lớp tập huấn về kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kiểm toán môi trường nội bộ sẽ được tổ chức định kỳ cho cán bộ và doanh nghiệp. Qua đó tạo ra lực lượng nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của ngành.

Phối hợp đồng bộ, triển khai quyết liệt

Kế hoạch phát triển CNMT của tỉnh Nghệ An được triển khai với cơ chế phối hợp rõ ràng. Sở Công Thương là cơ quan đầu mối, chịu trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra, đánh giá kết quả và hoàn thiện cơ sở dữ liệu ngành CNMT của tỉnh. Đồng thời, Sở đóng vai trò quan trọng trong thu hút đầu tư và hợp tác với doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì rà soát, sửa đổi và hướng dẫn các quy định pháp luật về môi trường; hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư hệ thống thu gom, phân loại và xử lý chất thải rắn đô thị, công nghiệp và chất thải nguy hại.

Sở Khoa học và Công nghệ đảm nhiệm trọng trách thẩm định, phê duyệt đề xuất nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ công nghệ, hỗ trợ nhập khẩu, giải mã và làm chủ công nghệ môi trường.

Sở Tài chính tham mưu bố trí nguồn lực thực hiện Kế hoạch, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế để thu hút các nguồn tài trợ cho hoạt động bảo vệ môi trường.

Với quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự đồng hành của doanh nghiệp, Nghệ An đang từng bước đưa Chương trình phát triển ngành CNMT giai đoạn 2025- 2030 trở thành động lực quan trọng để chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Đây không chỉ là giải pháp giải quyết các thách thức môi trường hiện tại, mà còn là khoản đầu tư chiến lược tạo nền tảng cho một tương lai xanh, bền vững và thịnh vượng.