Cần có nhiều sự quan tâm để nâng cao chất lượng cơm bán trú cho học sinh. Ảnh minh hoạ
Nguy cơ ngộ độc tiềm ẩn trong gian bếp
Học sinh là đối tượng có nguy cơ cao đối với việc ăn uống không đảm bảo an toàn thực phẩm. Ngộ độc thực phẩm xảy ra ở lứa tuổi học sinh gây ra hậu quả nặng nề, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng đến tính mạng, thậm chí về lâu dài ảnh hưởng đến tương lai. Do đó, ngộ độc thực phẩm ở trẻ em cần được quan tâm, xử lý để nhằm giảm thiểu những nguy cơ gây ngộ độc.
Ngộ độc thực phẩm ở bếp ăn tập thể xảy ra thường do nhiều nguyên nhân như điều kiện vệ sinh không đảm bảo, kiến thức, thực hành của người trực tiếp chế biến thực phẩm còn hạn chế, bản thân thực phẩm bị nhiễm tác nhân vi sinh, nguyên liệu chưa đảm bảo an toàn ... Trong đó kiến thức và thực hành của người trực tiếp chế biến là một trong những yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đên vấn đề bảo đảm ATTP.
Hầu hết các vụ ngộ độc thực phẩm bếp ăn tập thể đều do nguồn thực phẩm nguyên liệu cung cấp cho bếp ăn tập thể trong các trường học rất đa dạng, khó kiểm soát an toàn thực phẩm triệt để về phương tiện, dụng cụ chế biến, bảo quản, thời gian vận chuyển....Tuy trong những năm qua chất lượng bữa ăn bán trú của học sinh đã dần được đầu tư mạnh mẽ, chỉn chu nhưng khi các vụ NĐTP xảy ra, đoàn thanh tra kiểm tra mới phát hiện quy trình làm ra các xuất ăn còn nhiều lỗ hổng, chất lượng các món ăn còn chưa cao, không bảo đảm đủ dinh dưỡng, năng lượng cho học sinh.
Cần siết chặt chất lượng ATTP trong trường học
Theo báo cáo của Bộ Y tế, trong tháng 8, cả nước đã xảy ra 9 vụ ngộ độc thực phẩm với 165 người bị ngộ độc. Các vụ NÐTP chủ yếu xảy ra tại các khu công nghiệp, trường học có bếp ăn tập thể, sử dụng các suất ăn sẵn.Vụ ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng tại trường tiểu học iSCHOOL (Nha Trang) khiến 135 học sinh nhập viện tiếp tục gióng lên hồi chuông cảnh báo về chất lượng ATTP trong không gian bếp ăn học đường.
Quy định về an toàn thực phẩm trong trường học được thể hiện chủ yếu qua Thông tư 46/2010/TT-BYT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về vệ sinh phòng bệnh truyền nhiễm trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc và Thông tư liên tịch số 13/2016/TTLT-BYT-BGDĐT quy định về công tác y tế trường trong đó nêu rõ
Thứ nhất, nếu trường học có bếp ăn nội trú, bán trú thì cần phải đáp ứng các điều kiện theo đúng quy định về an toàn thực phẩm trong trường học như sau: Nhà ăn, căn tin phải thông thoáng, đủ ánh sáng; cửa sổ phải có lưới để chống chuột, ruổi, nhặng, gián hoặc các côn trùng có hại khác. Bàn, ghế, dụng cụ, phương tiện phải được làm bằng vật liệu dễ cọ rửa. Có đủ các phương tiện, trang thiết bị phục vụ cho việc làm vệ sinh và khử trùng
Dụng cụ chứa thức ăn và sử dụng để ăn uống phải được làm bằng vật liệu dễ làm vệ sinh và không thôi nhiễm yếu tố độc hại. Có phương tiện bảo quản thực phẩm. Có hệ thống cung cấp nước sạch và chỗ rửa tay với xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn. Có phương tiện phân loại, thu gom và vận chuyển rác, thực phẩm, thức ăn thừa; các dụng cụ chứa đựng rác phải được làm bằng vật liệu chắc chắn, có nắp đậy và thuận tiện cho việc làm vệ sinh .
Người làm việc tại nhà ăn, nhà bếp trong trường học còn phải đáp ứng các yêu cầu về sức khỏe theo quy định tại Thông tư số 15/2012/TT-BYT của Bộ trưởng Bộ Y tế quy định về điều kiện chung bảo đảm an toàn thực phẩm đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm. Ví dụ như người trực tiếp sản xuất thực phẩm phải tuân thủ các quy định về thực hành đảm bảo vệ sinh: giữ móng tay ngắn, sạch sẽ và không đeo nhẫn, đồng hồ. Không hút thuốc, khạc nhổ trong khu vực sản xuất thực phẩm.
Thứ hai, nếu trường học không có bếp ăn nội trú, bán trú thì phải ký hợp đồng với các cơ sở có giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm để cung cấp cho học sinh.
Để từng bước cải thiện, khắc phục tình trạng ngộ độc thực phẩm, chúng ta cần có những giải pháp đồng bộ, toàn diện. Cần tăng cường đầu tư kinh phí cho an toàn thực phẩm theo Nghị quyết số 34/2009/NQ-QH12 của Quốc hội về đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm.
Ngoài ra cần tăng cường thông tin tuyên truyền phổ biến kiến thức, quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể, đặc biệt là truyền thông thay đổi hành vi cho các đối tượng sử dụng dịch vụ, cung cấp dịch vụ thức ăn sẵn và người tiêu dùng.
Phát huy vai trò của ban quản lý nhà trường trong việc giám sát, nhắc nhở, hướng dẫn việc thực hiện các quy định về bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Các trường học phải nâng cao tinh thần trách nhiệm trong việc tuyển chọn các đơn vị cung cấp xuất ăn sẵn. Thường xuyên cử cán bộ nhà trường đôn đốc việc nhập hàng thực phẩm, sơ chế và chế biến tại các bếp ăn.
Phía nhà trường cần nghiêm túc bảo vệ quyền lợi cho học sinh thông qua việc giám sát bữa ăn sao cho bảo đảm chất lượng, vệ sinh.Cần minh bạch về số lượng, giá trị của một suất ăn theo từng thời điểm và phải được đại diện hội phụ huynh nhà trường nắm được cơ bản và tiến hành giám sát nếu cần thiết.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm đối với các cá nhân, cơ sở vi phạm quy định về an toàn thực phẩm. Tăng cường giám sát chủ động, cảnh báo nhanh, phân tích nguy cơ; kiểm soát phòng chống ngộ độc thực phẩm.
(Bài viết có sự phối hợp với Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản)
