Nặm Cắm bước qua đói nghèo

Giữa những triền núi xanh thẫm, thôn Nặm Cắm, xã Ba Bể, tỉnh Thái Nguyên hiện dần qua lớp khói bếp từ những căn nhà mới dựng. Tiếng trẻ con nô đùa sau vạt đồi, tiếng gà cục ta cục tác vang lên từ mái nhà còn thơm mùi ngói mới… tất cả như báo hiệu một nhịp sống đang đổi thay từng ngày.

Trước mùa đông giá lạnh đang kề sát, trong màn mưa phây phất rây xuống triền núi, niềm vui của người dân nơi đây như được sưởi ấm thêm bởi sự chung tay của Công ty TNHH Thanh Phát Tuyên Quang, Công ty Cổ phần Đạt Hưng, cùng với Báo Nông nghiệp và Môi trường, chính quyền địa phương xã Ba Bể.

Những bước chân bền bỉ của họ trên hành trình xóa bỏ nhà tạm, nhà dột nát không chỉ dựng lên những mái nhà vững chãi giữa lưng chừng núi, mà còn gieo vào lòng những phận người lam lũ miền cao một hạt mầm hy vọng - hy vọng về những mùa đông bớt gió lùa, những năm tháng bình yên hơn và hơn cả là một tương lai đủ đầy đang đến.

Những ngôi nhà mới lên khung, những bếp lửa đỏ rực trong gian nhà vừa hoàn thiện… là dấu mốc nhỏ nhưng đầy ý nghĩa trên con đường mà cả cộng đồng đang cùng nhau viết tiếp: Con đường thoát nghèo, dựng xây tương lai cho thôn bản.

Mái nhà mới mở lối cho thoát nghèo

Con đường dẫn chúng tôi đến nhà anh Phùng Đức Tài men theo triền núi dốc đứng, nơi xe buộc phải tạm dừng để bước đi bộ. Lối bê tông nhỏ hẹp, ngoằn ngoèo như một sợi chỉ vắt ngang sườn núi, dẫn lối qua những rặng cây um tùm và vạt cỏ hanh vàng rớt trên nương đồi. Ngôi nhà của gia đình anh Tài nép mình dưới bóng bụi luồng già, mái nhà thấp thoáng như tìm chỗ dựa vào màu xanh bạt ngàn của núi rừng.

Trước đó, ông Đặng Văn Quang, Trưởng thôn Nặm Cắm, đã không quản đường xa, trực tiếp đi từng nhà, ghi nhận từng hoàn cảnh để báo cáo lên UBND xã Ba Bể. Trên cơ sở rà soát đó, 9 hộ dân đã được xét duyệt hỗ trợ xây nhà ở.

“Kinh phí được xã chuyển thẳng cho các gia đình. Thôn cũng thường xuyên đến thăm, động viên bà con trong quá trình làm nhà”, ông Quang nói, giọng rắn rỏi nhưng đầy niềm tự hào.

Thôn Nặm Cắm có 20 hộ nghèo, 11 hộ cận nghèo. Sinh kế người dân chủ yếu là trồng lúa, ngô, sắn, thêm đôi ba rẫy mỡ. Mấy năm trở lại, nhiều lao động phải rời quê xuống các khu công nghiệp ở Hà Nội, Bắc Ninh để tìm kế sinh nhai. Cuộc sống bấp bênh, cái nghèo cứ quẩn quanh như lớp sương mù chưa bao giờ tan hết trên núi. Vì thế, niềm vui có nhà mới đối với bà con không chỉ là niềm vui “ở cho đỡ dột”, mà là niềm vui được chạm vào ước mơ.

Cùng với việc hỗ trợ người dân ổn định chỗ ở, xã cũng tăng cường tuyên truyền để mỗi hộ tận dụng ngôi nhà mới làm nền tảng vươn lên phát triển kinh tế. Cán bộ thôn thường xuyên đến vận động bà con tập trung chăn nuôi, trồng trọt, tìm hướng sinh kế bền vững, tránh tâm lý trông chờ vào hỗ trợ. “Có nhà cửa ổn định, người dân cần mạnh dạn đầu tư, gây dựng đàn gà, đàn lợn, mở rộng sản xuất. Nhà vững thì kinh tế mới vững”, ông Quang nói.

“Thôn tôi được hỗ trợ xây những căn nhà khang trang, ai cũng phấn khởi. Tôi biết ơn lắm. Nhờ Nhà nước, Báo Nông nghiệp và Môi trường, các doanh nghiệp mà bà con nghèo có chốn ở tử tế”, ông Quang nói mà giọng nghẹn lại.

Khi nghe trưởng thôn báo tin có đoàn của Công ty Cổ phần Đạt Hưng, chính quyền địa phương, Báo Nông nghiệp và Môi trường đến thăm, bà Sầm Thị Khê khựng lại một nhịp. Rồi nụ cười bừng lên trên gương mặt đã sạm nắng: Niềm vui ấy như tiếng gió thanh mảnh vừa lách qua rặng núi, chạm vào tim người.

Bà trở về căn nhà mới thơm mùi vôi, nhanh nhẹn quét dọn từng góc, sắp lại bộ ấm chén. Giọng bà Khê run run khi kể: “Đây là nhà của vợ chồng thằng cả. Hai vợ chồng đi làm dưới Bắc Ninh. Tôi ở gần đây, chạy qua chạy lại trông nhà, trông các cháu. Nhà mới vừa làm xong… vậy là vợ chồng nó yên tâm đi làm rồi”.

Từ ngày chuyển về nhà mới, con trai bà như trút được gánh nặng. Bà Khê nhớ từng lời con trai cả tâm sự khi được tin doanh nghiệp hỗ trợ tiền để xóa nhà tạm: “Tết này con được ở nhà mới rồi mẹ ạ. Giờ chỉ cố làm ăn, lo cho các con đi học, rồi mua cái tivi, cái tủ lạnh cho bọn trẻ”.

Niềm hạnh phúc giản dị ấy lan khắp căn nhà còn thơm mùi vữa, bên hiên nhà lũ gà đang kiếm ăn và phơi nắng đông. Bà Khê móm mém cười rồi nói: “Từ khi về nhà mới ở, đàn gà nó cũng lớn nhanh hơn. Có chỗ kín đáo, sạch sẽ, mình chăm cũng yên tâm hơn”.

Đàn gà hơn chục con do con trai bà Khê mua về đang lớn từng ngày. Tiếng kêu lóc chóc như báo hiệu một khởi đầu mới, giản dị nhưng đầy hy vọng. Bà nhìn chúng, mắt ánh lên niềm tin: “Chỉ mong chúng lớn nhanh, đẻ khỏe, để bán đi có thêm đồng ra đồng vào cho bọn trẻ”.

Thắp sáng niềm tin

Tiếp tục hành trình, chúng tôi tìm đến ngôi nhà mới của gia đình anh La Văn Chay ở thôn Nặm Cắm, một trong những hộ được hỗ trợ xây dựng nhà ở từ Công ty TNHH Thanh Phát Tuyên Quang. Căn nhà cấp bốn khang trang đứng lặng lẽ dưới chân núi, như một dấu mốc báo hiệu cuộc sống đã sang trang.

Ngôi nhà không chỉ giúp gia đình anh Chay xua đi nỗi lo mưa gió, mà còn trở thành nơi gửi gắm những bình yên, những hy vọng. Đó là bến đỗ để những người đàn ông tha hương trở về sau bao tháng ngày làm việc ở các khu công nghiệp; là chỗ dựa để trẻ nhỏ yên tâm lớn lên, đến trường mà không còn nơm nớp nỗi lo mùa mưa đến; là ngọn lửa nhỏ nhưng bền bỉ giữ cho ước mơ của cả gia đình không còn bị bủa vây bởi cái đói cái nghèo.

Hôm nay, gia đình anh Chay vẫn còn khó khăn, phía trước vẫn còn những nếp nhăn của thử thách. Nhưng giữa mái ngói mới đỏ tươi dưới chân núi, có một điều đã kịp nhen lên: Niềm tin rằng cuộc sống rồi sẽ ấm dần lên. Người dân trong bản ai cũng tin, những mùa lúa sau gia đình anh Chay sẽ không còn trĩu gánh lo toan. Và rồi kinh tế của gia đình, cũng như cả bản làng, sẽ đổi thay, chậm rãi nhưng chắc chắn, như mạch nước nguồn vẫn bền bỉ chảy qua những mùa nắng mưa của núi rừng.

“Sau này, khi nhìn lại, gia đình tôi sẽ luôn nhớ hành trình thay đổi của mình bắt đầu từ chính khoảnh khắc về ngôi nhà mới: Khoảnh khắc có một mái nhà vững chắc để trở về, để tin, để sống và để mơ”, anh Chay nghẹn ngào.

Không chỉ dựng lên những mái nhà kiên cố, chính quyền xã Ba Bể còn kiên trì đồng hành cùng bà con trong hành trình thoát nghèo. Trong những buổi họp thôn, cán bộ xã tuyên truyền đến bà con: “Có nhà mới rồi, thì phải tạo cuộc sống mới. Nhà vững thì lòng người phải vững. Phải học cách làm ăn, trồng thêm cây, nuôi thêm con, tìm hướng sinh kế để thoát nghèo bền vững”.

Những buổi tuyên truyền của thôn của xã sẽ giúp các hộ dân mạnh dạn mở rộng diện tích ngô, sắn, trồng xen canh những loại cây có giá trị hơn, học cách chăn nuôi, mạnh dạn tham gia các lớp tập huấn kinh tế hộ, tiếp cận các chương trình giảm nghèo, các gói vay vốn ngân hàng chính sách giúp người nghèo, cận nghèo làm kinh tế, mua giống vật nuôi, cây giống... tham gia các mô hình liên kết trồng rừng, trồng cây dược liệu, nuôi gà bản địa, lợn đen bản địa, đồng thời tiếp cận sớm, nhanh với chương trình OCOP. Qua đó sẽ giúp người dân tộc thiểu số vùng cao sớm làm quen với nền kinh tế thị trường, mở mang kiến thức trồng trọt, chăn nuôi, làm kinh tế, vươn lên làm giàu trên chính quê hương mình.

Từ mái nhà đầu tiên được dựng lên, câu chuyện phát triển kinh tế, giúp người nghèo thoát nghèo nhanh và bền vững dường như đã tìm được điểm tựa. Nỗ lực của Nhà nước và doanh nghiệp không chỉ trao nơi ở mới, mà còn trao niềm tin để bà con biết rằng: Ngôi nhà chính là khởi đầu của kế sinh nhai, là nền móng để bước qua khỏi lằn ranh nghèo khó.

Trong ánh chiều bảng lảng sau núi, những ngôi nhà mới tại thôn Nặm Cắm đứng bình yên như một lời hứa rằng: Cái nghèo rồi sẽ lùi xa, bản làng sẽ khoác lên một tấm áo mới.