Tác giả Nguyễn Kim Thanh. Ảnh: NVCC.
“Mùa cá lòng tong” bao gồm cả truyện ngắn và tản văn, do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành. Sinh ra và lớn lên ở Cần Thơ, tác giả Nguyễn Kim Thanh từng có những “mùa cá lòng tong” của riêng mình. Thế nhưng, trong tập sách này, chị cơi nới thêm nhiều khoảnh khắc khó quên khác của cộng đồng, với mong muốn khơi dậy tình yêu từng chuyến đò, từng rặng bần, từng con kênh quen thuộc trên mảnh đất Cửu Long.
Tác giả Nguyễn Kim Thanh đang công tác tại Tạp chí Văn nghệ Cần Thơ. Thói quen của một người vừa viết văn vừa làm báo giúp chị có điều kiện quan sát và đồng cảm những số phận chung quanh. Nhân vật trong “Mùa cá lòng tong” phần lớn đều cơ cực và lầm lũi. Tuy nhiên, những mệnh kiếp lênh đênh theo sông nước không hề buông xuôi, không hề hờ hững. Họ vô danh như những vạt lục bình, nhưng họ lặng lẽ trổ bông điên điển rực vàng bằng chính vẻ đẹp chất phác và lương thiện.
Mỗi truyện ngắn, mỗi tản văn trong “Mùa cá lòng tong” là một lát cắt, là một clip quay cận cảnh về đời sống miền Tây Nam bộ. Ví dụ, “Chuyện nhà ông Mười Sẹo” là một cuộc đối thoại giữa con người và thiên nhiên. Bầy trâu của ông Mười Sẹo bỗng dưng trở thành nhân chứng bất đắc dĩ cho những thăng trầm mà người chủ nếm trải. Dẫu lắm phen giận dữ, dẫu lắm phen ê chề, thì ráng chiều bình yên cũng vỗ về tất cả, yêu thương cũng xong mà ân oán cũng xong.
Tương tự, với “Chuyện ở xóm Miễu”, tác giả Nguyễn Kim Thanh phác họa những con người gieo neo nhưng đầy vị tha, từ lão Tam, bà Bảy, thằng Xứng, bác Tấn, chị Mười,... Tình làng nghĩa xóm xóa hết những bất đồng và an ủi những trái ngang.
Đọc “Mùa cá lòng tong”, ngỡ ngàng trước “Lá bùa hộ mệnh”, bâng khuâng với “Lưng chừng triền dốc” và nôn nao với “Luôn có một vì sao theo dõi anh” … Giọng văn đậm chất Nam bộ của tác giả Nguyễn Kim Thanh mang lại cho độc giả nhiều rung cảm gần gũi và trìu mến.
"Mùa cá lòng tong" phản ánh cuộc sống miền Tây Nam bộ. Ảnh: TL.
Với “món chính” trong bữa tiệc “Mùa cá lòng tong”, thử xem tác giả Nguyễn Kim Thanh chế biến ra sao? Cá lòng tong là loại cá phổ biến ở miền Tây Nam bộ. Cá lòng tong rất nhỏ, ít giá trị kinh tế. Nhắc đến cá lòng tong là nghĩ đến thức ăn của người nghèo. Tác giả Nguyễn Kim Thanh miêu tả: “Năm nào cũng vậy, từ tháng mười một âm lịch cho tới tháng tư năm sau mùa cá lòng tong về. Cá lăn tăn khắp sông rạch… Những ngày vào mùa cá khi bắt đầu con nước lớn, má Mải bỏ lưới xuống xuồng. Bà bơi xuồng tới đầu dòng sông hay đầu các con kênh và bắt đầu thả lưới… Bà sử dụng hai đoạn tre nhỏ cắm xuống nước nép bên đầu kênh hoặc đầu vàm và bắt đầu giăng lưới”.
Cá lòng tong kho tiêu, cá lòng tong chiên giòn, hay cá lòng tong khô đều là những phần quà đạm bạc và quý báu của sông nước ban tặng con người biết gắn bó và biết giữ gìn môi trường sống. Với người đi xa, cá lòng tong trở thành hương vị của kỷ niệm.
“Mùa cá lòng tong” là tác phẩm thứ tư của tác giả Nguyễn Kim Thanh, sau các cuốn sách “Đôi bạn”, “Những khúc nhạc mùa trăng” và “Sương gió ngày qua”. Tổng cộng 16 truyện ngắn và tản văn, “Mùa cá lòng tong” của tác giả Nguyễn Kim Thanh lưu giữ nhiều ký ức khó quên của đồng bằng Cửu Long. Giữa ồn ồn âm thanh công nghiệp hóa, “Mùa cá lòng tong” giống như một nốt trầm để nhớ nhưng, giống như một khoảng lặng để chữa lành bao nhiêu chua xót ngổn ngang.
