Nhạc sĩ Đinh Trầm Ca xin một đời thôi tiếc thương nhau

Nhạc sĩ Đinh Trầm Ca (tên thật là Mạc Phụ) khởi nghiệp nghệ thuật bằng việc sáng tác thi ca. Đó là những câu thơ bày tỏ tâm khí kẻ phiêu bồng hào sảng: “Buổi ta vác cây đàn vào gió cát/ Hồn không theo nên thân xác liêu xiêu/ Ném nốt nhạc lên chín tầng mây dạt/ Nghe quê người mưa rớt hột cô liêu”.

Sau giai đoạn được xưng tụng như một thi sĩ triển vọng, Mạc Phụ thọ giáo nhạc sĩ đồng hương Lê Trọng Nguyễn (tác giả ca khúc “Nắng chiều” lừng lẫy) và lấy họ của mẹ để thành bút danh Đinh Trầm Ca. Vài ca khúc tập tành đều không khiến Đinh Trầm Ca hài lòng, nên ông xé bỏ hết.

Năm 1964, sau chuyến rong ruổi gió bụi, Đinh Trầm Ca ghé ngang nhà cô bạn gái thời trung học. Vẫn ngõ nhỏ rợp mát, vẫn hàng dâm bụt hoa đỏ, nhưng người xưa đã lấy chồng. Ngượng ngùng nhìn nhau, vài câu hỏi han ngắn ngủi, Đinh Trầm Ca từ biệt cố nhân mà nghe lòng xao xác. Thiếu nữ có đôi mắt lấp lánh từng ẩn hiện trong thơ ông, đã thành một thiếu phụ ngập ngừng câu hát đưa nôi. Gom góp chút vốn liếng ký âm ít ỏi và nỗi nghẹn ngào dĩ vãng chưa nguôi, Đinh Trầm Ca viết ca khúc “Ru con tình cũ” thổn thức: “Thôi anh ơi, anh đừng hờn trách nữa/ Đời em như rong rêu tội tình/ Xin gục đầu ghi dấu ăn năn/ Thôi đừng buồn em nữa nghe anh”.

Như niềm riêng cần chia sẻ, Đinh Trầm Ca tự ôm đàn biểu diễn ca khúc “Ru con tình cũ” từ đầu làng đến cuối xóm. Người nọ nghe rồi rỉ tai cho người kia hát lại, cứ thế ca khúc “Ru con tình cũ” lưu truyền rộng rãi. Thật tình cờ, ca khúc “Ru con tình cũ” đến tay ca sĩ Lệ Thu. Năm 1967, ca sĩ Lệ Thu thu âm và giới thiệu trên các sân khấu Sài Gòn, lập tức ca khúc “Ru con tình cũ” nhanh chóng lan tỏa vượt khỏi khả năng tiên liệu của chính tác giả.

Sau năm 1975, nhạc sĩ Đinh Trầm Ca chọn kiểu sống rày đây mai đó khắp miền Tây Nam Bộ lẫn miền Đông Nam Bộ, và viết những khúc ca thân phận lầm lũi như “Nỗi buồn chim sáo”, “Vầng trăng đơn chiếc”, “Điệu hò phu thê”, “Bên cầu nhớ người” hoặc “Về trên lá cỏ ngậm ngùi”.

Ngoài 40 tuổi, nhạc sĩ Đinh Trầm Ca lập gia đình với một phụ nữ Sóc Trăng tên là Mã Thị Thu Giang. Mái ấm của họ có một đứa con trai Mạc Quảng Thịnh. Cảm thấy không thể tiếp tục chuỗi ngày lãng đãng “bước lên cầu ngắm lục bình trôi, mà chạnh thương những đời xa xứ, thương con sông đã bỏ ngọn nguồn, trôi lênh đênh trong mưa gió buồn”, nhạc sĩ Đinh Trầm Ca quyết định từ bỏ thói quen xuôi ngược vô định. Ông đưa vợ con lên Sài Gòn lập nghiệp bằng nghề sản xuất âm nhạc  

Đầu thập niên 90 của thế kỷ trước, nhạc sĩ Đinh Trầm Ca cộng tác biên tập cho hãng băng đĩa Sài Gòn Audio. Ông là một trong những người tiên phong thực hiện những video ca nhạc để bán ra thị trường. Để triển khai kế hoạch làm một loạt album nhạc có chủ đề “Sông quê”, nhạc sĩ Đinh Trầm Ca dùng kỷ niệm với người vợ miền đồng bằng Cửu Long để sáng tác ca khúc “Sông quê” bồi hồi: “Ơi, con sông quê, bao năm đã lở, đã bồi/ Đời biển dâu nên anh cũng dạt quê người/ Chiều nay bỗng nhớ cây mù u, dòng sông in bóng em chiều thu/ Về đây mới biết bến sông không còn mái nhà ngày xưa”.

Sau ca khúc “Sông quê”, nhạc sĩ Đinh Trầm Ca có thêm nhiều ca khúc mang âm hưởng dân ca, mà hầu hết tác phẩm ông đều ký tên chung với hiền thê Mã Thị Thu Giang, như “Chài lưới”, “Mẹ là quê hương”, “Trai tài gái sắc” hoặc “Rượu cưới ngày xuân”.

Sau tuổi 60, nhạc sĩ Đinh Trầm Ca đưa vợ con về lại quê nhà Điện Bàn, Quảng Nam để thuận tiện chăm coi mồ mả hương khói cho hai đấng sinh thần đã giã biệt dương gian. Trên mảnh đất kế thừa của tổ tiên, vợ chồng nhạc sĩ Đinh Trầm Ca mở quán cà phê Thạch Trúc Viên, rồi vun đắp hôn nhân cho con trai Mạc Quảng Thịnh.

Trong gia tài của nhạc sĩ Đinh Trầm Ca, ngoài hai tập thơ còn có hơn 100 ca khúc. Dù hai ca khúc “Ru con tình cũ” và “Sông quê” rất được ưa chuộng, nhưng ca khúc ông thích nhất là “Ru tương lai buồn” lại chẳng mấy ai đoái hoài. Đó là một nghịch lý của nghệ thuật, nhạc sĩ Đinh Trầm Ca không lấy gì làm băn khoăn, ông tự hát ru bản thân: “Rồi mai mình vẫn cô đơn, nằm nghe lời gió chiêu hồn, nhớ về nghìn đêm lang thang”.

Bây giờ, nhạc sĩ Đinh Trầm Ca không còn nữa. Ông ngừng “ru con tình cũ” ở chốn “sông quê”, gửi lại nỗi ngậm ngùi “Xin một đời thôi tiếc thương nhau/ Xin một đời ngủ yên dĩ vãng”.